Chodzi o regulację, która ma dostosować polskie prawo do przepisów obowiązujących w Unii Europejskiej. Dotyczy zapewnienia odpowiedniego poziomu gwarancji procesowych dla dzieci/nastolatków, będących podejrzanymi lub oskarżonymi w postępowaniu karnym, zgodnie z dyrektywą unijną. Rada Ministrów przyjęła ten projekt 3 stycznia br., 10 marca br. Sejm uchwalił ustawę a 14 kwietnia uwzględnił część senackich poprawek.
- Przesądzamy, że dziecko będzie mogło być reprezentowane przez mamę, tatę, przedstawiciela ustawowego. Na rozprawie czy posiedzeniu rodzice będą mogli wspierać swoje dziecko, które jest podejrzanym lub oskarżonym w wykonywaniu jego praw - wskazywał w lutym w Sejmie Marcin Warchoł, wiceminister sprawiedliwości.
Zobacz w LEX:
- Dyrektywa 2016/800 w sprawie gwarancji procesowych dla dzieci będących podejrzanymi lub oskarżonymi w postępowaniu karnym >
-
Dyrektywa 2011/93/UE w sprawie zwalczania niegodziwego traktowania w celach seksualnych i wykorzystywania seksualnego dzieci oraz pornografii dziecięcej, zastępująca decyzję ramową Rady 2004/68/WSiSW >
Czytaj: Szybka nowelizacja - konfiskata pojazdu pijanego kierowcy już w tym roku>>
Najważniejsze rozwiązania
Zmiany mają na celu - jak uzasadniano - zapewnienie odpowiedniego poziomu gwarancji procesowych dla dzieci będących podejrzanymi lub oskarżonymi w postępowaniu karnym, zgodnie z przepisami dyrektywy UE. Doprecyzowano więc i ujednolicono terminologię, poprzez zastąpienie pojęcia „nieletni” sformułowaniem odnoszącym się do „podejrzanego lub oskarżonego, który nie ukończył 18 lat”.
Na mocy nowelizacja wydane będą wzory pouczeń w postępowaniu karnym dla podejrzanych oraz dla osób objętych wnioskiem o wydanie europejskiego nakazu aresztowania, które nie ukończyli 18 lat. Pouczenia będą dostosowane do przepisów unijnych.
Nowe rozwiązania zakładają również, że :
- oskarżony, który nie ukończył 18 lat, będzie mógł uczestniczyć w rozprawie w obecności przedstawiciela ustawowego lub osoby, pod której pieczą pozostaje. Jeżeli udział tych osób nie jest możliwy, sąd wyznaczy asystenta rodziny, który posiada wymóg odpowiednich kwalifikacji do pracy z dziećmi;
- doprecyzowane zostały zadania asystenta rodziny, aby mógł on towarzyszyć oskarżonym, którzy nie ukończyli 18 lat, w posiedzeniu albo rozprawie z ich udziałem;
- wskazanie, że jeżeli podejrzany nie ukończył 18 lat to pouczenie wręcza się również przedstawicielowi ustawowemu lub osobie, pod której pieczą podejrzany pozostaje, albo innej osobie wskazanej albo wyznaczonej;
- obowiązek przeprowadzenia w przypadku oskarżonych, którzy nie ukończyli 18 lat wywiadu środowiskowego;
- możliwość wyłączenia przez sąd jawność rozprawy w całości albo w części gdy choćby jeden z oskarżonych nie ukończył 18 lat.
Przy okazji zmiany w Kodeksie karnym
Przy okazji nowelizowany jest też Kodeks karny. I tak podniesiona została górna granica kary wymierzanej za produkcje treści pornograficznych, które zawierają wytworzony lub przetworzony wizerunek małoletniego (tzw. fantomy) - z 2 do 3 lat pozbawienia wolności.
Do przepisów karnych Sejm przyjął także poprawki zgłoszone podczas prac legislacyjnych przez Polskę 2050 i zaostrzające kary za przestępstwa propagowania pedofilii oraz publicznego prezentowania treści pornograficznych. I tak zgodnie z nowym brzmieniem K.k za publiczne propagowanie lub pochwalanie zachowań o charakterze pedofilskim, grozić będzie do lat trzech, a nie jak obecnie do lat dwóch. Podobnie za publiczne prezentowanie treści pornograficzne w taki sposób, że może to narzucić ich odbiór osobie, która tego sobie nie życzy.
Te zmiany wejdą w życie po 14 dniach od publikacji. Cała ustawa od 15 lutego 2024 r.
Czytaj w LEX:
- Przesłuchanie małoletniego pokrzywdzonego przestępstwem - komentarz praktyczny >
- Reprezentowanie małoletniego przez rodzica w sprawie, w której oskarżonym albo podejrzanym jest drugi rodzic - linia orzecznicza >
- Przesłuchanie małoletniego z niepełnosprawnością intelektualną – aspekty prawne oraz psychologiczne - artykuł >
