Czytaj: SN: Izba Pracy 15 lipca zajmie się pozwami ws. sędziów powołanych przez nową KRS>>
Pierwsze z pytań prejudycjalnych dotyczy dopuszczalności wniosku Prezesa SN kierującego pracą Izby Dyscyplinarnej o przekazanie akt tych spraw do tej Izby w sytuacji zawieszenia stosowania ustawy z 8 grudnia 2017 r. o Sądzie Najwyższym.
Wiąże się to ściśle z zabezpieczeniem TSUE z 8 kwietnia 2020 r. w sprawie, którą wniosła Komisja przeciwko Polsce. Pytanie zmierza do rozstrzygnięcia wątpliwości, czy zawieszenie to oznacza wstrzymanie stosowania tych przepisów wyłącznie w sprawach dyscyplinarnych sędziów, czy też zawieszenie stosowania tych przepisów także w postępowaniach dotyczących stosunku służbowego sędziów Sądu Najwyższego.
Czytaj: TK: Nie można podważać statusu sędziów powołanych z udziałem nowej KRS>>
Pomijać sędziów o niewyjaśnionym statusie
Drugie pytanie prejudycjalne dotyczy istnienia ewentualnego umocowania w prawie unijnym kompetencji sądu krajowego do zabezpieczenia żądania pozwu o ustalenie nieistnienia stosunku służbowego przez „zakazanie pozwanemu w takiej sprawie orzekania we wszystkich innych sprawach objętych prawem Unii pod rygorem bezskuteczności czynności. Czy zatem inne organy nie mają prawa przydzielać takiemu pozwanemu spraw lub wyznaczać go do składów orzekających.
Zakaz pytania o umocowanie
Kolejna grupa pytań prejudycjalnych dotyczy zgodności z prawem unijnym przepisów nowelizacji ustawy o SN z 20 grudnia 2019 r. Dotyczy to zakazu „kwestionowania umocowania sądów” oraz „ustalania lub oceny przez sądy zgodności z prawem powołania sędziego lub wynikającego z tego powołania uprawnienia do wykonywania zadań z zakresu wymiaru sprawiedliwości”, który uzasadniony został ochroną tożsamości konstytucyjnej Państwa Członkowskiego. Sąd Najwyższy pyta, czy tego rodzaju zakaz może mieścić się w pojęciu respektowanej przez UE tożsamości narodowej (art. 4 ust. 2 TUE)? W sytuacji, gdy prowadzi do pozbawienia stron prawa do niezawisłego sądu ustanowionego na mocy ustawy a procedura nominacyjna poprzedzająca wręczenie aktu powołania dotknięta była uchybieniami opisanymi w pytaniach prejudycjalnych w sprawach C-487/19 oraz C-508/19.
Czytaj:
Sejm uchwalił ustawę o dyscyplinarkach dla sędziów>>
Senat odrzucił ustawę o dyscyplinowaniu sędziów>>
Sejm ostatecznie za nowelizacją ustaw sądowych>>
Wyłączenie Karty Praw Podstawowych
Sądową kontrolę wad tej procedury, zdaniem składów orzekających, wyłączono celowo i w sposób oczywiście sprzeczny z krajową konstytucją, co miałoby znaleźć potwierdzenie chociażby w majowych orzeczeniach Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych. Wystąpienie z tym pytaniem prejudycjalnym okazało się konieczne z uwagi na przekonanie Sądu Najwyższego co do niemożności zastosowania art. 47 Karty Praw Podstawowych, a także ze względu na „nowość” w postaci odwołania do tożsamości konstytucyjnej w uzasadnieniu projektu nowelizacji ustawy o SN z 20 grudnia 2019.
Ponadto, zdaniem SN, zachodzi potrzeba wyjaśnienia przez TSUE praktycznych skutków naruszenia art. 19 ust. 1 akapit drugi TUE w postępowaniu sądowym.
W ramach pytań należących do tej grupy Sąd Najwyższy zmierza również do ustalenia, czy treść pojęcia tożsamości konstytucyjnej - jako pojęcia objętego zakresem zastosowania art. 4 ust. 2 TUE – może być kształtowana w sposób wiążący dla Sądu Najwyższego (zobowiązanego na mocy Konstytucji RP do respektowania wiążących Polskę umów międzynarodowych zakładających wyłączność wykładni prawa unijnego przez TSUE) przez ustawodawcę lub inne organy bez uprzedniego wyczerpania trybu postępowania prejudycjalnego, w sposób analogiczny do zastosowanego przez niemiecki Federalny Sąd Konstytucyjny przed wydaniem wyroku z 5 maja 2020 r.
Czytaj też: TSUE wyjaśni czy Facebook może przekazywać dane do USA>>
Komu przekazać akta
Ostatnie z nowych pytań prejudycjalnych wynika z kwalifikacji pisma Prezesa Izby Kontroli i Spraw Publicznych z 7 lipca 2020 r. opartego na art. 26 ustawy o SN w brzmieniu nadanym nowelizacją z 20 grudnia 2019 r. jako wniosku o przekazanie akt celem oznaczenia właściwej Izby Sądu Najwyższego. Pytanie nawiązuje do procesowych konsekwencji wyroku TSUE w sprawie wadliwości w procedurze nominacyjnej do sądu unijnego.
Odpowiedź na to pytanie warunkowana jest uprzednim stwierdzeniem przez TSUE, że z prawa unijnego wynika obowiązek Sądu Najwyższego do pominięcia art. 29 § 2 i 3 uSN w brzmieniu nadanym, jak również odpowiedziami na wcześniejsze pytania prejudycjalne.
Sygnatura akt II PO 3/19, II PO 4/19, II PO 9/20, II PO 10/20, II PO 11/20 II PO 14/20; II PO 15/20, II PO 16/20 i II PO 18/20, postanowienie z 15 lipca 2020 r.
