W związku z zawieszeniem lub ograniczeniem pracy sądów, kwestia zawieszenia biegnących terminów procesowych od ponad tygodnia jest jednym z głównych postulatów środowisk prawniczych. Wskazują, że w sytuacji epidemii i ograniczonej pracy sądów ich dochowanie jest niemożliwe, a to z kolei uderza w prawa stron.
Czytaj: Zagrożenie koronawirusem - NRA chce ochrony pełnomocników i stron>>
Swoje projekty w tym zakresie przygotowały Naczelna Rada Adwokacka, Krajowa Rada Radców Prawnych i grupa adwokatów. A o pilne rozwiązania apelowali do MS Rzecznik Praw Obywatelskich i Stowarzyszenie Sędziów Polskich Iustitia. Efektem była m.in. rekomendacja MS o wstrzymaniu wysyłki pism dotyczących terminów procesowych.
Czytaj w LEX: Bieg terminu przedawnienia roszczeń w dobie epidemii >
- Celem działań resortu sprawiedliwości jest zapewnienie funkcjonowania sądów powszechnych, wojskowych i administracyjnych w szczególnych warunkach związanych z przeciwdziałaniem epidemii. Chodzi między innym o zagwarantowanie rozpatrywania w sądach spraw pilnych, wymagających bezwzględnego rozpoznania. Musi być to możliwe również wtedy, gdy sąd w danej miejscowości będzie na pewien okres całkowicie zamknięty, na przykład w przypadku konieczności poddania kwarantannie sędziów, asesorów sądowych lub pracowników sądu - informuje MS.
Czytaj w LEX: Funkcjonowanie kancelarii prawnej i środki prawne w praktyce w sytuacji stanu zagrożenia epidemicznego koronawirusem >
Ministerstwo ujawnia opracowywane rozwiązania
Resort właśnie upublicznił szczegóły swojego projektu zmian w specustawie dotyczącej koronawirusa. Zakłada w nim m.in. uregulowanie biegu terminów procesowych i materialnoprawnych oraz kształt niektórych stosunków prawnych w okresie zagrożenia epidemicznego.
Czytaj w LEX: Zagrożenie koronawirusem a prawo do prywatności >
Przewiduje wstrzymanie nierozpoczętego i zawieszenie rozpoczętego biegu:
- terminów przewidzianych przepisami prawa cywilnego, od zachowania których jest uzależnione udzielenie ochrony prawnej przed sądem;
- terminów przedawnienia karalności czynu oraz przedawnienia wykonania kary w sprawach o przestępstwa, przestępstwa i wykroczenia skarbowe oraz w sprawach o wykroczenia;
- terminów procesowych i sądowych w postępowaniach sądowych, w tym sądowoadministracyjnych, postępowaniach egzekucyjnych, karnych, karno-skarbowych, w sprawach o wykroczenia, administracyjnych, egzekucyjnych w administracji, a także terminów w innych postępowaniach prowadzonych na podstawie ustawy.
Czytaj w LEX: Darmowa pomoc prawna i poradnictwo obywatelskie - komunikat w związku z zagrożeniem Covid-19 >
Prawnicy oceniają - dobry kierunek
W ocenie prawników, założenia upublicznione przez resort sprawiedliwości idą w dobrym kierunku.
- Trzeba poczekać na szczegóły projektu w formie konkretnego zapisu ustawowego, natomiast kierunki zaprezentowane w założeniach, rzeczywiście uwzględniają większość postulatów zawartych w projekcie ustawy, który przedłożyliśmy wspólnie z adwokatami Witoldem Kabańskim, Michałem Bieniakiem i Michałem Szpakowskim. Jeśli zostanie to utrzymane to myślę, że jest to kierunek dobry - mówi mecenas Przemysław Rosati.
Czytaj: Wirus w natarciu - adwokaci chcą zmian w zakresie przedawnień i zawieszeń spraw>>
Dostrzega jednak braki. - Na pewno brakuje rozwiązań dotyczących postępowań dyscyplinarnych i uregulowań odnoszących się wprost do korespondencji i skutków związanych z doręczaniem korespondencji, w tym okresie, który już obecnie mamy. Oczywiście konieczne jest też jednoznaczne przesądzenie, że będzie się to stosowało do tego stanu obecnego, czyli do zagrożenie epidemicznego - dodaje mecenas.
- Ja mam nadzieję, że na najbliższym posiedzeniu Sejmu dojdzie do pilnej nowelizacji ustawy ponad wszelkimi podziałami. Bo ważą się interesy procesowe i majątkowe obywateli - mówi.
Czytaj w LEX: Prawa i obowiązki pełnomocników procesowych w praktyce w związku z koronawirusem >
W podobnym tonie wypowiada się Maciej Bobrowicz, prezes Krajowej Rady Radców Prawnych. - 16 marca, czyli trzy dni temu, zwróciłem się do Prezesa Rady Ministrów o pilną pomoc środowisku radców prawnych i szerzej profesjonalnym pełnomocnikom. Dziś mamy projekt Ministerstwa Sprawiedliwości, która zmierza we właściwym kierunku. Mam nadzieję, ze pozostałe kwestie dotyczące trudnej sytuacji radców prawnych będą rozstrzygane równie szybko - wskazuje.
Czytaj: Sądy szykują się na dłuższy przestój, MS zaleca doraźne rozwiązania>>
Sąd objęty kwarantanną? Sprawy przejmie inny
Ministerstwo Sprawiedliwości zaproponowało też rozwiązania polegające na możliwości powierzenia wykonywania niecierpiących zwłoki zadań innemu sądowi. Uproszczony został tryb delegowania sędziów.
- Umożliwi to wsparcie sądów, które pracują w niedostatecznej obsadzie, a rozpoznają sprawy pilne, zarówno własne jak powierzone.
Nowelizacja szczegółowo określa rodzaj spraw, które uznaje się za pilne. Są to m.in. sprawy dotyczące nieletnich, przemocy w rodzinie czy o tymczasowe aresztowanie - dodaje resort.
Stworzona została również podstawa prawna do wyznaczenia nowego terminu przeprowadzenia konkursu służącego dokonaniu naboru na aplikację uzupełniającą sędziowską, jeśli nie będzie możliwe jego przeprowadzenie w pierwotnie wyznaczonym terminie 2 kwietnia 2020 r. Przewidziano przy tym, że jeżeli przeprowadzenie konkursu okaże się niemożliwe do 15 lipca 2020 r., będzie to równoznaczne z odwołaniem naboru na aplikację uzupełniającą sędziowską, który w 2020 r. nie zostanie w ogóle przeprowadzony. W takim przypadku kandydatom zostaną zwrócone opłaty uiszczone za udział w konkursie.
Zaproponowany został również przepis mający na celu przyznanie dodatkowych uprawnień urlopowych pracownikom, którzy przygotowują się do egzaminów adwokackiego i radcowskiego. Początkowo były one wyznaczone na 24-27 marca 2020 r., ale zostały odwołane z uwagi na stan zagrożenia epidemicznego.
Czytaj: Radcy prawni chcą zawieszenia terminów procesowych >>
Częstszy dozór elektroniczny
Projekt przewiduje także zmiany w Kodeksie karnym wykonawczym, które znacznie rozszerzają dotychczasowe zastosowanie Systemu Dozoru Elektronicznego (SDE). Proponuje się podwyższenie górnej granicy orzeczonych kar lub sumy kar pozbawienia wolności, warunkującej możliwość odbycia kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego, do 18 miesięcy. Obecnie SDE stosowany jest do kar w wymiarze do jednego roku pozbawienia wolności.
Opracowane w Ministerstwie Sprawiedliwości przepisy znajdą się w specjalnej ustawie o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych. Projekt wraz z uzasadnieniem został przekazany do Ministerstwa Rozwoju, które koordynuje wszystkie prace związane z nowelizacją tej ustawy.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
