Ogłoszony przez Ministerstwo Finansów projekt Polskiego Ładu zawiera m.in. zmiany w rozliczaniu amortyzacji. Po wejściu w życie nowych przepisów osoby wynajmujące mieszkania prywatnie nie będą mogły rozliczać dochodów z tego tytułu w oparciu o skalę podatkową i amortyzację. Obowiązkowy będzie ryczałt od przychodów. MF chce w ten sposób ograniczyć zarabianie na najmie nieruchomości i poprzez dokonywanie odpisów amortyzacyjnych - niepłacenie lub znaczące obniżanie należnego podatku. Amortyzacja nieruchomości będzie zakazana także w przypadku wynajmu mieszkań w ramach działalności gospodarczej.
Czytaj w LEX: Polski Ład - zmiany w podatkach >
Jeżeli zmiany wejdą w życie, nieruchomości mieszkalne w ogóle nie będą podlegały amortyzacji. Oznacza to, że wydatki na nabycie przez podatników nieruchomości mieszkalnych na wynajem, nigdy nie staną się dla wynajmujących kosztem uzyskania przychodu. Zdaniem Bartosza Kubisty, adwokata, doradcy podatkowego w kancelarii GLC, to absurdalna i niezrozumiała decyzja, za którą nie przemawiają silne argumenty. MF wskazuje, że podstawą wprowadzenia zmian ma być stały wzrost cen mieszkań, brak faktycznego opodatkowania dochodów z najmu oraz… nagannie oceniana praktyka inwestowania w mieszkania jako forma lokaty kapitału. - Z każdym z tych argumentów łatwo się rozprawić – wskazuje Bartosz Kubista. Podkreśla jednocześnie, że z uzasadnienia do projektu ustawy wynika że odpowiedzialne za wzrost cen mieszkań są właśnie odpisy amortyzacyjne - zachęcają do inwestowania wolnych środków w rynek mieszkaniowy, zamiast zaspokajać potrzeby mieszkaniowe obywateli.
Czytaj w LEX: Rozliczenia międzyokresowe przychodów na przykładach >
- To zamach na rynek wynajmu mieszkań w Polsce, który może mieć fatalne konsekwencje dla całego sektora. Projektodawcy chyba nie zwrócili uwagi, że czyniąc inwestycje w mieszkania nieopłacalnymi, mogą znacznie zmniejszyć popyt na mieszkania. Nie ma przecież co liczyć, że miejsce zniechęconych inwestorów zajmą osoby fizyczne kupujące lokum dla siebie - te decydują się na najem głównie dlatego, że nie stać ich na własną nieruchomość albo nie mogą dostać finansowania na zakup. Spadek zainteresowania inwestorów nabywaniem mieszkań w celach inwestycyjnych może wpędzić branżę w marazm na długo. To kolejny dowód na to, że polski ustawodawca podatkowy jest oderwany od rzeczywistości – punktuje Kubista.
Zobacz, co jeszcze w Polskim Ładzie:
Resort finansów szykuje kompleksową reformę opodatkowania >>
Małżonkowie szybciej złożą wspólny PIT, ale samotni rodzice stracą >>
MF szykuje podwyżkę podatku od służbowych samochodów >>
Małżonkowie szybciej złożą wspólny PIT, ale samotni rodzice stracą >>
Prywatny majątek w firmie według wartości rynkowej
Zmiany dotkną także amortyzacji składników majątku nabytych przed rozpoczęciem ich wykorzystywania w działalności gospodarczej. Obecnie dla celów amortyzacji środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych, za wartość początkową przyjmuje się m.in. cenę zakupu. MF zaznacza jednak, że w przypadku składników, które przed przyjęciem do używania w firmie były nabyte i wykorzystywane w majątku prywatnym osoby fizycznej, cena nabycia może znacznie odbiegać od rzeczywistej wartości takiego składnika. Przykładowo, samochód osobowy, który został nabyty pięć lat wcześniej i wykorzystywany wyłącznie do celów prywatnych, na dzień przyjęcia go do używania w działalności gospodarczej, ma dużo niższą wartość. Tymczasem amortyzowany jest jak nowy środek trwały.
Czytaj w LEX: Składniki majątku niezaliczone do środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych >
Ministerstwo Finansów chce więc, by wartość początkowa składnika majątku, który przed wprowadzeniem do ewidencji środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych został nabyty do majątku prywatnego osoby fizycznej i wykorzystywany do celów prywatnych, była ustalana według ceny jego zakupu, albo według wartości rynkowej jeżeli jest ona niższa od ceny zakupu. Rozwiązanie to, zdaniem MF, spowoduje, że składnik majątku będzie amortyzowany od jego realnej wartości, czyli niejako uwzględni faktyczne zużycie przed wprowadzeniem tego składnika do firmy. Reguła ta ma zostać wprowadzona w art. 22g ust. 1 pkt 1 ustawy o PIT.
Brak przepisów przejściowych skomplikuje rozliczenia
Istotnym uchybieniem jest brak przepisów przejściowych – zarówno w zakresie amortyzacji mieszkań na wynajem, jak i rozliczania majątku prywatnego wnoszonego do firmy. Odpisy amortyzacyjne ze swojej natury rozciągnięte są w czasie. Brak przepisów przejściowych sprawia natomiast, że z dnia na dzień zakończy się amortyzacja wielu środków trwałych, a podatnicy zostaną pozbawieni uprzednio nabytych praw. Dla wielu przedsiębiorców ów przeskok będzie ciężki do wytrzymania. - Należałoby postulować wprowadzenie okresu przejściowego, w którym podatnicy mogliby na starych zasadach amortyzować środki trwałe nabyte przed wejściem w życie ustawy. Wielu z nich, inwestując w nieruchomości, zakładało przy kalkulacjach finansowych możliwość zaliczenia wydatków w koszty – zauważa Bartosz Kubista.
Odpisy amortyzacyjne jako prawo nabyte?
Maciej Gruchot, doradca podatkowy, partner w kancelarii Kempa Gruchot Rawicz-Zaborowska, twierdzi z kolei, że podatnicy mogą jednak oczekiwać zachowania prawa do wcześniejszych zasad amortyzacji. Konieczne jest jednak doprecyzowanie tej kwestii w przepisach przejściowych.
W kontekście praw nabytych do amortyzacji warto przypomnieć wyrok Trybunału Konstytucyjnego z lutego 2015 r. (sygn. akt P 10/1). Trybunał zwrócił w nim uwagę, że nie kwestionuje konstytucyjnego upoważnienia ustawodawcy do stanowienia prawa, które odpowiada określonym założeniom i celom politycznym i gospodarczym oraz przyjmowania rozwiązań prawnych, które będą służyły realizacji tych celów. Z przepisów ustawy zasadniczej wynika bowiem szczególna swoboda ustawodawcy kształtowania systemu prawa podatkowego. W ramach tej swobody ustawodawca może określać katalog praw majątkowych podlegających odpisom amortyzacyjnym w podatku od dochodów osób prawnych oraz dokonywać w tym zakresie zmian. Niemniej jednak ustawodawca powinien kształtować treść prawa podatkowego z poszanowaniem konstytucyjnych standardów demokratycznego państwa prawnego. Jak zostało wskazane powyżej, do standardów tych należy zasada ochrony zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa. W wyroku 14 czerwca 2000 r. (sygn. P 3/00) Trybunał stwierdził dodatkowo, że podatnik powinien mieć możliwość określenia zarówno konsekwencji poszczególnych zachowań i zdarzeń na gruncie obowiązującego w danym momencie stanu prawnego, jak też oczekiwać, że prawodawca nie zmieni ich w sposób arbitralny. Bezpieczeństwo prawne jednostki związane z pewnością prawa umożliwia więc przewidywalność działań organów państwa, a także prognozowanie działań własnych. Co więcej, zmiana prawa dotychczas obowiązującego, która pociąga za sobą niekorzystne skutki dla sytuacji prawnej podmiotów, powinna być więc dokonywana z zastosowaniem techniki przepisów przejściowych. Sytuacja prawna tych jednostek powinna być regulowana przez przepisy przejściowe w taki sposób, by mogły mieć czas na dokończenie przedsięwzięć, podjętych na podstawie wcześniejszej regulacji w przeświadczeniu, że będzie ona miała charakter stabilny.
Czytaj w LEX: Ustalenie wartości początkowej środka trwałego nabytego w drodze aportu krok po kroku >
- Uchwalenie przepisów przejściowych jest więc konieczne. Zmiany, która wejdzie w życie z dnia na dzień, 1 stycznia 2022 r., oczywiście wykluczyć nie można. Ale patrząc jednak na ich istotność w zakresie amortyzacji, rozsądne byłoby przesunięcie terminu wejścia w życie nowych regulacje na rok 2023 lub 2024 – twierdzi Maciej Gruchot.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
