Przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Umowa pożyczki podlega generalnie opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych i obowiązek uiszczenia tego podatku ciąży na biorącym pożyczkę. Obowiązek ten - w przypadku, gdy środki są wypłacane niejednokrotnie i ich suma nie jest znana w chwili zawarcia umowy - powstaje z chwilą każdorazowej wypłaty środków pieniężnych.
W ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych przewidziano sytuacje, w których czynność mieszcząca się w zakresie przedmiotowym ustawy jest wyłączona z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Tym samym nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, inne niż umowa spółki i jej zmiany w zakresie, w jakim są opodatkowane podatkiem od towarów i usług, jeżeli przynajmniej jedna ze stron jest zwolniona od podatku od towarów i usług z tytułu dokonania tej czynności.
Czytaj również: Warunki zwolnienia z PCC na zakup pierwszego mieszkania >>
Umowy pożyczek generują wątpliwości w PCC
Dwa różne podmioty gospodarcze prowadzące działalność w ramach spółek współpracują ze sobą jako kontrahenci. Jeden z nich prowadzi działalność produkcyjną, handlową i usługową w zakresie soków owocowych i warzywnych, napojów, wód mineralnych, syropów owocowych, nektarów i smoothie. Z kolei druga spółka - komandytowa zajmuje się obsługą sprzedaży produktów wyprodukowanych przez kontrahenta, reklamą i marketingiem, a nadto obsługą klienta wraz z analizą stanów magazynowych oraz nadzorem nad procesami załadunku pojazdów. Poza tym prowadzi działalność finansową i z uwagi na potrzebę zainwestowania nadwyżek finansowych pochodzących w głównej mierze z wypracowanego zysku oraz uzyskania w ten sposób dodatkowego wynagrodzenia w postaci odsetek, spółka rozszerzyła zakres prowadzonej działalności gospodarczej o udzielanie pożyczek pieniężnych.
Na skutek konieczności zapewnienia sobie dodatkowego źródła finansowania bieżącej działalności przez spółkę – producenta, obydwa podmioty gospodarcze zawarły trzy umowy pożyczek pieniężnych, których podstawą były umowy cywilnoprawne. Umowy pożyczki zostały zawarte w Polsce, a kwoty pożyczek zostały przelane w całości na rachunek bankowy pożyczkobiorcy prowadzony w Polsce. Warunki transakcji takie jak wysokość oprocentowania kapitału (w tym ewentualnych dodatkowych odsetek za zwłokę), a także terminy ich udostępnienia i zwrotu wynikały z zawartych umów.
Pożyczkodawca i pożyczkobiorca jako komandytariusz pożyczkodawcy zostali wskazani jako zarejestrowani, czynni podatnicy VAT. Pożyczkobiorca z tytułu zawartych umów pożyczek uiścił podatek od czynności cywilnoprawnych oraz złożył stosowną deklarację w tym zakresie. Pożyczkobiorca planuje w przyszłości zaciągać kolejne pożyczki u pożyczkodawcy, a pożyczkodawca nie wyklucza, że w przyszłości będzie udzielał takich pożyczek również innym podmiotom. Poza tym pożyczkodawca wskazał, że nie skorzystał z przysługującego mu uprawnienia i nie zrezygnował ze zwolnienia od podatku usług świadczonych na rzecz podatników.
Opodatkowanie umowy pożyczki PCC uzależnione od regulacji VAT
Czy z tytułu zawartych umów pożyczki na pożyczkobiorcy ciążył obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych? PCC podlegają takie czynności cywilnoprawne jak umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, jeżeli znajdują się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Z drugiej strony podatkowi temu nie podlegają czynności cywilnoprawne, inne niż umowa spółki i jej zmiany, jeżeli przynajmniej jedna ze stron jest zwolniona od podatku od towarów i usług z tytułu dokonania tej czynności. Skoro zastosowanie do pożyczki zwolnienia od VAT skutkuje wyłączeniem przedmiotowym w PCC, a pożyczkodawca jest zwolniony z VAT z tytułu dokonania tej czynności (art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o PCC), to udzielenie pożyczki kontrahentowi korzysta z wyłączenia z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Na pożyczkobiorcy nie ciążył obowiązek uiszczenia PCC z tytułu zawartych z pożyczkodawcą umów pożyczki, mimo, że taki podatek już uiścił.
Dyrektor KIS potwierdził stanowisko pożyczkodawcy, zgodnie z którym czynność udzielenia odpłatnych pożyczek przez pożyczkodawcę na rzecz pożyczkobiorcy stanowi czynność mieszczącą się w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu VAT jako odpłatne świadczenie usług, ale jednocześnie korzysta ze zwolnienia z podatku od towarów i usług. Biorąc pod uwagę rozgraniczenie PCC i VAT organ interpretujący zważył, że objęcie czynności udzielenia pożyczki regulacjami w zakresie ustawy o podatku od towarów i usług skutkuje wyłączeniem obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych.
Interpretacja indywidualna Dyrektora KIS z 1 grudnia 2023r. (nr 0111-KDIB2-3.4014.467.2023.2.BZ)
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
