Jedna z sieci sklepowych zdecydowała się wypłacić pracownikom pochodzącym z Ukrainy zapomogę losową w wysokości 1 tys. zł. Na podobny krok zdecydowało się wielu polskich pracodawców. Firmy chcą w ten sposób wesprzeć swoich pracowników. Pojawiają się jednak problemy z rozliczaniem takiej pomocy. Nie wiadomo bowiem, czy takie wypłaty mogą być zwolnione z podatku dochodowego, czy też pracodawcy powinni doliczyć wypłacone kwoty do przychodów z pracy i opodatkować łącznie z nimi. Wątpliwości dotyczą też rozliczeń podatkowych samych firm. Chodzi o to, że nie wiadomo do końca, czy tego rodzaju świadczenia na rzecz ukraińskich pracowników mogą być kosztem uzyskania przychodów.
Zapomoga losowa dla pracowników bez podatku
Dobrym rozwiązaniem wydaje się potraktowanie kwot wypłacanych ukraińskim pracownikom jako zapomogi losowe. Dzięki takiemu rozwiązaniu, można skorzystać z możliwości zwolnienia wypłacanego świadczenia z PIT. Jest tu jednak pewne ryzyko.
Zaznaczmy w pierwszej kolejności, że przepisy podatkowe nie definiują pojęcia zapomogi. W doktrynie przyjmuje się jednak, że zapomogą są jednorazowe świadczenia pieniężne, które mają na celu wsparcie finansowe osoby, która z ważnych przyczyn znalazła się w trudnej sytuacji losowej.
Czytaj też: Dokumentowanie praw do świadczeń z ZFŚS pracowników oraz członków rodziny >
Zobacz również:
Będą nowe preferencje podatkowe dla pomagających Ukraińcom >>
Certyfikat rezydencji podnosi koszty zatrudnienia Ukraińców >>
Z art. 21 ust. 1 pkt 26 ustawy o PIT wynika natomiast, że wolne od podatku dochodowego są zapomogi otrzymane w przypadku indywidualnych zdarzeń losowych, klęsk żywiołowych, długotrwałej choroby lub śmierci:
- z funduszu socjalnego, zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, z funduszy związków zawodowych lub zgodnie z odrębnymi przepisami wydanymi przez właściwego ministra - niezależnie od ich wysokości,
- z innych źródeł - do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 6000 zł.
Punkt 9a tego artykułu wskazuje z kolei, że z PIT zwolnione są także zapomogi, inne niż wymienione w pkt 26, wypłacane z funduszy zakładowej lub międzyzakładowej organizacji związkowej pracownikom należącym do tej organizacji, do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 1000 zł.
Czytaj też: Pożyczka dla pracownika a podatek dochodowy od osób fizycznych >
W zależności więc od pochodzenia środków, z których udzielana jest zapomoga, zwolnienie może potencjalnie nie mieć żadnego ograniczenia kwotowego, co wydaje się istotne zwłaszcza wobec skali potrzebnego wsparcia. Niemniej jednak, nawet zapomoga udzielana z tzw. środków obrotowych pozwala na wypłatę istotnych kwot bez konieczności ich opodatkowania.
Jak jednak podkreśla Piotr Zaremba, doradca podatkowy współpracujący z Enodo Advisors, zakres opisanego powyżej zwolnienia wydaje się nie do końca przystawać do naszej dzisiejszej codzienności. - Wymienia bowiem zamknięty katalog zdarzeń, z którymi może być związane otrzymanie zapomogi zwolnionej z opodatkowania. Katalog ten nie uwzględnia wojny, nie jest to w szczególności klęska żywiołowa – tłumaczy nasz rozmówca. Niemniej, warto zauważyć, że o ile sama w sobie wojna w Ukrainie nie stanowi indywidualnego zdarzenia losowego, o tyle sytuacja życiowa poszczególnych pracowników – np. konieczność ewakuacji rodziny, czy utrata dorobku życia w ramach działań wojennych – wydaje się już spełniać definicję indywidualnego zdarzenia o niewątpliwie losowym charakterze.
Czytaj też: Działalność socjalna pracodawcy - konsekwencje podatkowe >
Zdaniem Piotra Zaremby, za taką interpretacją przemawia również celowościowa wykładnia zwolnienia przewidzianego w celu umożliwienia niesienia pomocy osobom, które w niezawiniony sposób znalazły się w trudnej sytuacji życiowej. Ekspert podkreśla, że nie bez znaczenia pozostaje również fakt, że zastosowanie zwolnienia musiałoby w pierwszej kolejności zostać zakwestionowane przez organy podatkowe, co w świetle obecnej sytuacji wydaje się stosunkowo mało prawdopodobne.
Zapomoga dla pracowników a koszty uzyskania przychodów
Wątpliwości firm dotyczą także rozliczania kosztów uzyskania przychodów. Pracodawcy nie mają pewności, czy wypłacone zapomogi można zaliczać do kosztów podatkowych.
Artykuł 16 ust. 1 pkt 45 ustawy o CIT wskazuje, że do kosztów uzyskania przychodów nie zalicza się wydatków pracodawcy na działalność socjalną, o której mowa w przepisach o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych. Sprawdźmy więc o jaką działalność chodzi.
W myśl art. 2 pkt 1 ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych działalność socjalna oznacza usługi świadczone przez pracodawców na rzecz różnych form wypoczynku, działalności kulturalno-oświatowej, sportowo-rekreacyjnej, opieki nad dziećmi w żłobkach, klubach dziecięcych, przedszkolach oraz innych formach wychowania przedszkolnego, udzielanie pomocy materialnej - rzeczowej lub finansowej, a także zwrotnej lub bezzwrotnej pomocy na cele mieszkaniowe na warunkach określonych umową. - Oznaczałoby to zatem, że pomoc socjalna nie byłaby kosztem uzyskania przychodu – tłumaczy Izabela Rutkowska, doradca podatkowy, wspólnik w kancelarii Savior Legal&Tax.
Jej zdaniem, kosztem podatkowym będą jednak kwoty wypłacone ze środków obrotowych, poza zakładowym funduszem świadczeń socjalnych.
Z ustawowej definicji wynika, że kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów. - Na podstawie tej definicji, świadczenia dla ukraińskich pracowników można byłoby więc zaliczyć do kosztów podatkowych – ocenia nasza rozmówczyni. Ekspertka uważa, że takie wypłaty budują więź między pracownikiem a pracodawcą, poprawiają atmosferę w firmie i motywują do pracy. Są więc ponoszone w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów.
– Dobrze byłoby jednak, by Ministerstwo Finansów, wskazało jednoznacznie, może nawet w interpretacji ogólnej, w jaki sposób pracodawcy powinni rozliczać udzielaną pomoc. Dzięki temu, uniknie się, albo przynajmniej zminimalizuje, ryzyko sporu ze skarbówką w przyszłości – zauważa Izabela Rutkowska.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
