Przyjrzyjmy się temu na przykładzie podatnika, który  ukończył studia podyplomowe na kierunku Mediator, uzyskał wpis na listę mediatorów Sądu Okręgowego i w 2026 r.  zamierza rozpocząć praktykę prywatną z zakresu mediacji. W ramach prowadzonej działalności podatnik nie będzie wykonywać czynności, o których mowa w art. 113 ust. 13 ustawy o VAT. W szczególności nie będzie świadczył usług w zakresie porad prawnych oraz usług doradczych. 

Podstawy prawne zwolnienia podmiotowego

Zgodnie z art. 113 ust. 9 ustawy o VAT, ze zwolnienia może korzystać podatnik rozpoczynający w trakcie roku wykonywanie czynności opodatkowanych, jeżeli przewidywana wartość sprzedaży – w proporcji do okresu prowadzenia działalności – nie przekroczy limitu określonego w art. 113 ust. 1.

Od 1 stycznia 2026 r. limit uprawniający do zwolnienia wynosi 240 tys. zł rocznie (art. 113 ust. 1 ustawy o VAT).

Art. 113 ust. 2 ustawy o VAT wskazuje, jakich czynności nie wlicza się do wartości sprzedaży dla celów ustalenia limitu, m.in.:

  • wewnątrzwspólnotowej sprzedaży towarów na odległość nieopodatkowanej w Polsce,
  • sprzedaży na odległość towarów importowanych nieopodatkowanej w Polsce,
  • dostaw i usług zwolnionych z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 (z pewnymi wyjątkami),
  • dostawy środków trwałych i wartości niematerialnych podlegających amortyzacji.

Zwolnienie traci moc począwszy od czynności, którą przekroczono limit sprzedaży (art. 113 ust. 5 i 10 ustawy o VAT).

Podatnik, który utracił lub zrezygnował ze zwolnienia, może ponownie z niego skorzystać dopiero po upływie roku od końca roku, w którym to nastąpiło (art. 113 ust. 11 ustawy o VAT).

 

Sprawdź również książkę: VAT. Komentarz 2025 >>


Mediacja a usługi prawne

Zwolnienia z art. 113 ust. 1 i 9 nie stosuje się do podatników świadczących usługi wymienione w art. 113 ust. 13 ustawy o VAT, w tym:

  • usługi prawnicze,
  • usługi doradcze (z wyjątkiem doradztwa rolniczego),
  • usługi jubilerskie,
  • usługi ściągania długów, w tym factoring.

Ustawa o VAT nie definiuje doradztwa. W języku potocznym oznacza ono udzielanie fachowych porad i wskazówek (por. SJP PWN). Termin ten obejmuje szeroki zakres usług, m.in. podatkowych, prawnych, finansowych czy technicznych.

Ustawa również nie definiuje usług prawniczych. Pomocniczo można odwołać się do PKWiU, gdzie w kategorii „usługi prawnicze” mieszczą się m.in.:

  • doradztwo prawne,
  • reprezentacja w sprawach karnych, cywilnych, handlowych i pracowniczych,
  • usługi notarialne, arbitrażowe i polubowne,
  • usługi dotyczące praw własności intelektualnej.

 

W języku polskim „mediacja” oznacza „pośredniczenie w sporze mające na celu ułatwienie stronom dojścia do porozumienia” (SJP PWN).

Zgodnie z klasyfikacją zawodów ( rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z 21 października 2025 r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy (Dz.U. z 2025 r., poz. 1534)), mediator (kod 263502) jest zaliczany do grupy „specjaliści do spraw społecznych”, a nie do grupy „specjaliści z dziedziny prawa”.

Oznacza to, że:

  • mediacja nie polega na udzielaniu porad prawnych,
  • mediator nie rozstrzyga sporu ani nie wskazuje sposobu postępowania,
  • jego rolą jest bezstronne wspieranie stron w osiągnięciu ugody,
  • usługi mediacji nie mają charakteru doradczego ani prawniczego.

W konsekwencji świadczenie usług mediacji nie stanowi usług doradczych ani prawniczych w rozumieniu art. 113 ust. 13 ustawy o VAT. W konsekwencji podatnik wykonujący wyłącznie usługi mediacji może korzystać ze zwolnienia podmiotowego z VAT, o ile spełnia pozostałe warunki ustawowe. Stanowisko to znajduje potwierdzenie w interpretacji indywidualnej dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 15 września 2025 r. (0111-KDIB3-1.4012.564.2025.2.MG).