Podatnik wystąpił o wydanie interpretacji, dotyczącej obowiązków płatnika związanych z umorzeniem udziałów w spółce z o.o. Podatnik jest osobą fizyczną i pozostawał udziałowcem w tej spółce. Nadzwyczajne Zgromadzenie Wspólników spółki podjęło uchwały o umorzeniu posiadanych przez podatnika udziałów w spółce, za jego zgodą, za wynagrodzeniem oraz o ustaleniu kwoty zbycia jednego udziału w spółce. Wynagrodzenie zostało mu jednorazowo wypłacone z czystego zysku spółki.
Podatnik zadał organom skarbowym pytanie, czy powstanie - w wyniku dobrowolnego umorzenia udziałów - po jego stronie przychodu podlegającego opodatkowaniu, nakłada na samego podatnika obowiązek odprowadzenia podatku, czy też obowiązek ten ciąży na spółce jako płatniku.
Zdaniem podatnika, obowiązek ten ciąży na spółce, zaś on sam nie musi wykazywać w rocznym zeznaniu podatkowym przychodów opodatkowanych zryczałtowanym podatkiem dochodowym od osób fizycznych z tego tytułu.
Czytaj w LEX: Wniesienie przez osobę fizyczną udziałów w spółce kapitałowej aportem do spółki osobowej jako odpłatne zbycie udziałów >>>
Umorzenie udziałów dobrowolne
Organy skarbowe były jednak innego zdania. Stwierdziły, że przychód uzyskany z tytułu odpłatnego zbycia udziałów przez podatnika na rzecz spółki celem ich umorzenia (tzw. umorzenie dobrowolne) stanowi przychód z tytułu odpłatnego zbycia udziałów (art. 17 ust. 1 pkt 6 ustawy o PIT). Przychód ten podlega pomniejszeniu o koszty jego uzyskania a uzyskany dochód podlega opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 30b tej ustawy, czyli podatnik jest zobowiązany wykazać go w zeznaniu za dany rok podatkowy (PIT-38), opodatkować i odprowadzić podatek.
W konsekwencji spółka jako płatnik, nie jest zobowiązana do pobrania i odprowadzenia zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych z tego tytułu.
Czytaj w LEX: Wyłączenie wspólnika - skutki podatkowe >>>
Odpłatne zbycie udziałów – skutki podatkowe
Wyrokiem z 29 października 2019 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie oddalił skargę podatnika (sygn. akt I SA/Sz 468/19). WSA wyjaśnił, że dobrowolne umorzenie udziałów polega na nabyciu tych udziałów przez spółkę od udziałowca, a następnie ich umorzenie przez samą spółkę. Inaczej zatem niż przy umorzeniu przymusowym i umownym, nie dochodzi tutaj bowiem do bezpośredniego umorzenia udziałów, pierwszą bowiem czynnością jest nabycie przez spółkę od udziałowca jego udziałów. W konsekwencji tego, dobrowolne umorzenie udziałów w zamian za wypłacone udziałowcowi wynagrodzenie, stanowi na gruncie podatku dochodowego odpłatne zbycie udziałów.
Czytaj w LEX: Ryczałt od dochodów spółek – objaśnienia podatkowe >>>
W myśl bowiem art. 17 ust. 1 pkt 6 ustawy o PIT, przychody z odpłatnego zbycia udziałów (akcji) są zaliczane do przychodów z kapitałów pieniężnych. Zgodnie zaś z art. 30b ust. 1 tej ustawy od dochodów uzyskanych z odpłatnego zbycia udziałów (akcji) podatek dochodowy wynosi 19 proc. uzyskanego dochodu.
Zdaniem sądu, zasadnicze natomiast znaczenie dla rozstrzygnięcia spornej w niniejszej sprawie materii ma przepis art. 30b ust. 6 ustawy o PIT, którym stanowi, że: po zakończeniu roku podatkowego podatnik jest obowiązany w zeznaniu wykazać dochody uzyskane w roku podatkowym z: odpłatnego zbycia papierów wartościowych, w tym również dochody, o których mowa w art. 24 ust. 14, dochody z odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych, a także dochody z realizacji praw z nich wynikających, z odpłatnego zbycia udziałów (akcji) oraz z tytułu objęcia udziałów (akcji) w spółce albo wkładów w spółdzielniach, w zamian za wkład niepieniężny w postaci innej niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część i obliczyć należny podatek dochodowy.
Z przytoczonej regulacji wprost zatem wynika, że po zakończeniu roku podatkowego podatnik jest obowiązany w zeznaniu PIT-38 wykazać przychody uzyskane w roku podatkowym z odpłatnego zbycia udziałów. A więc, gdy ma miejsce dobrowolne umorzenie udziałów za wynagrodzeniem – jak w stanie faktycznym przedstawionym we wniosku - to podatnik dokonuje na rzecz spółki odpłatnego zbycia tych udziałów i z tego tytułu uzyskany przychód podatnik rozlicza samodzielnie w zeznaniu rocznym przy pomocy formularza PIT-38.
To zaś oznacza, że w przypadku dobrowolnego umorzenia udziałów, spółka nie ma obowiązku pobrania od udziałowca podatku z tego tytułu, gdyż w tego rodzaju transakcji nie pełni ona funkcji płatnika. Dochód z odpłatnego zbycia udziałów podlega opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 30b ustawy o PIT i nie jest rozliczany przez płatnika, lecz jest samodzielnie wykazywany i opodatkowywany przez podatnika w zeznaniu PIT-38. Spółka z o.o., która odkupuje od udziałowca swoje udziały w celu ich dalszego umorzenia, nie będzie więc zobowiązana jako płatnik do poboru podatku w związku z tą czynnością.
Zobacz również: NSA: Rabat za udział w konkursie internetowym to nie wzbogacenie podatnika >>
Sprawdź w LEX: Pobór zryczałtowanego PIT (tzw. podatku u źródła) >>>
NSA: Obowiązek ciąży na podatniku
Naczelny Sąd Administracyjny na rozprawie 7 października 2022 r. oddalił skargę kasacyjną podatnika (sygn. akt II FSK 225/20).
Sąd podzielił w pełni poglądy sądu niższej instancji, że obowiązek rozliczenia podatku w spornej sytuacji ciąży na podatniku. NSA stwierdził, że rzadko jest tak w prawie podatkowym, że jakiś problem można rozwiązać na gruncie jednego przepisu i tak jest w tej sprawie.
- Kwestia uzyskania dochodu ze zbycia udziałów w spółce z o.o. uregulowana jest w przepisach o charakterze ogólnym - art. 17 ust. 1 i art. 24 ust. 5 pkt 1, o które skarżący tak walczy. Ale te przepisy wcale nie mówią o jakie zbycie chodzi. Natomiast kwestie szczegółowe regulują przepisy art. 30a, 30b i art. 39 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wyraźnie nawiązując do rozróżnienia odpłatnego zbycia i dochodu z tytułu zysków osób prawnych – uzasadnia Stefan Babiarz, sędzia sprawozdawca.
NSA podkreślił, że art. 41 ust. 4, na który tak mocno powoływał się skarżący nie odwołuje się niestety do art. 30b tylko do 30a, a zatem patrząc na to rozwiązanie, a także na art. 39 ust. 3, który wyraźnie nakłada na płatnika obowiązek sporządzenia informacji, którą ma przekazać podatnikowi w przypadku określonym w art. 30b, a nie 30a należy stwierdzić, że spółka nie ma obowiązku w tym przypadku.
- Po co miałby płatnik sporządzać informację, skoro równocześnie miałby pobrać podatek i wypełnić deklarację podatkową. To byłaby jawna sprzeczność ustawowa a takiej interpretacji Naczelny Sąd Administracyjny zaakceptować niestety nie może i dlatego skargę kasacyjną należało oddalić – uzasadniał Stefan Babiarz, sędzia sprawozdawca.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
