Chodzi o ulgę wprowadzoną w 2019 r., która ma zachęcić podatników do wdrażania innowacyjnych rozwiązań związanych z prawami własności intelektualnej. Pozwala ona skorzystać z preferencyjnej stawki podatkowej wynoszącej 5 proc., w odniesieniu do dochodów z kwalifikowanych praw własności intelektualnej.
Według danych Ministerstwa Finansów w rozliczeniu za 2022 r. z ulgi IP Box skorzystało 6017 podatników PIT oraz 172 firm rozliczających CIT. Eksperci nie spodziewają się, by w tym roku było ich więcej. Termin rozliczenia za 2023 r. upływa już niedługo, a wiele pytań od lat pozostaje bez odpowiedzi. Przypomnijmy, że zeznanie PIT za 2023 r. należy złożyć do 30 kwietnia, a CIT – w przypadku firm których rok podatkowy pokrywa się z kalendarzowym – do 31 marca.
Czytaj również: Koniec sporów o wynagrodzenia B+R, ale co z ulgą na innowacyjnych pracowników >>
Ulga szybciej się przedawni niż MF wyda objaśnienia
Jak wskazuje Michał Rodak, doradca podatkowy w Grant Thornton, mimo iż ulga skierowana jest do innowacyjnych przedsiębiorstw ze wszystkich branż, to w praktyce korzystają z niej głównie podatnicy z sektora IT. Większość stanowią programiści prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą.
- Uważam, że grupa podatników korzystających z IP Box byłaby większa, gdyby Ministerstwo Finansów wydało drugą część objaśnień w sprawie stosowania ulgi IP Box, co zapowiadało już w 2019 r. Wiele firm prowadzących innowacyjną działalność w innych branżach wstrzymuje się ze skorzystaniem z ulgi, albo w ogóle z niej rezygnuje z powodu niejasnych przepisów. Przedsiębiorcy nie wiedzą, w jaki sposób obliczyć wartość kwalifikowanego IP zawartego w cenie ich towarów czy usług. Niestety, wygląda na to, że szybciej przedawni się możliwość skorygowania rozliczenia za 2019 r. (co nastąpi z końcem 2025 r.), niż przedsiębiorcy doczekają się objaśnień – mówi Michał Rodak.
Przypomina, że pierwsza część objaśnień została wydana w lipcu 2019 r. i dotyczyła dość prostych sytuacji. Zabrakło w niej natomiast wskazań, jak obliczać dochód z kwalifikowanego IP zawartego w towarach i usługach. Do obliczenia tej wartości należy stosować odpowiednio przepisy o cenach transferowych, dlatego miało się tym zająć Forum Cen Transferowych. Resort finansów zapowiadał wówczas, że druga część będzie gotowa jesienią 2019 r., ale tak się nie stało.
W branży IT sprawa jest prosta, ponieważ wytworzony program komputerowy stanowi co do zasady w całości kwalifikowane IP. Dochód z jego sprzedaży może być więc w całości opodatkowany stawką 5 proc. Natomiast w przypadku innych produktów należy obliczać dochód z IP w takiej proporcji, w jakiej kwalifikowane IP jest zawarte w cenie sprzedaży towaru lub usługi.
Jednak także dla programistów często atrakcyjniejszy jest ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, ze stawką 12 proc. ryczał płaci się od przychodu. Nie ma możliwości odliczenia kosztów, ale też nie ma wymogu prowadzenia szczegółowej ewidencji, która jest konieczna dla celów IP Box. Dane dotyczące rozliczenia za 2022 r. pokazują bowiem spadek liczby podatników PIT korzystających z IP Box, w stosunku do 2021 r.
Ulga jest, ale nie funkcjonuje
Małgorzata Boguszewska, adwokat, założycielka Kancelarii Adwokackiej Małgorzata Boguszewska i Wspólnicy, zwraca uwagę, że Ministerstwo Finansów wydało w ubiegłym tygodniu interpretację ogólną (nr DD8.8203.1.2021) w sprawie ulgi na badania i rozwój (B+R). Wyjaśniło, że ulga B+R obejmuje też wynagrodzenie za okres usprawiedliwionej nieobecności w pracy, np. z powodu urlopu lub choroby. Wciąż jednak brakuje objaśnień na temat stosowania zarówno ulgi IP Box, jak też innowacyjnych ulg wprowadzonych w 2022 r., m.in. na prototyp.
- IP Box to ulga, która funkcjonuje jedynie w wąskim zakresie, w jakim rozliczają ją przedsiębiorcy z branży IT. Pozostałe branże de facto nie mogą z niej skorzystać, ponieważ bardzo trudno ustalić jest IP zawarte w cenie wytworzonego produktu, będącego wynikiem prac B+R. Pierwsza część objaśnień Ministerstwa Finansów, wydana w 2019 r. nie odnosi się do tego problemu. Jeśli resort nie odpowie na apele przedsiębiorców i nie wyda drugiej części objaśnień, ulga pozostanie niewykorzystaną szansą - mówi Małgorzata Boguszewska.
Spór o korektę za poprzednie lata
Jednak organy podatkowe spierają się też z podatnikami o to, czy z ulgi IP Box w ogólne można skorzystać za poprzednie lata, składając korektę. Chodzi o sytuację, gdy przedsiębiorca nie rozliczył jej w roku, w którym uzyskał dochód ze sprzedaży kwalifikowanego IP. Skarbówka powołuje się na wymóg prowadzenia na bieżąco ewidencji na potrzeby IP Box. Dyrektor KIS twierdzi w interpretacjach, że rzetelne dokumentowanie IP Box nie może polegać na zaewidencjonowaniu i wyodrębnieniu operacji finansowych na koniec okresu rozliczeniowego. Według niego przekreśla to prawo do preferencji w drodze korekty, nawet jeśli rozliczenie będzie prawidłowe.
Takie podejście kwestionują jednak sądy administracyjne. Przykładowo NSA w wyroku z 28 marca 2023 (sygn. II FSK 2352/20) orzekł, że dla skorzystania z preferencyjnej stawki przewidzianej dla dochodów z kwalifikowanych praw własności intelektualnej w rozumieniu art. 30ca ustawy o PIT podatnicy obowiązani są prowadzić księgi rachunkowe i odrębne ewidencje w sposób umożliwiający prawidłowe i terminowe ustalenie owych dochodów w celu złożenia stosownego zeznania podatkowego. W efekcie ci podatnicy, którzy nie skorzystali dotychczas z preferencji ze względu na negatywne stanowisko dyrektora KIS, nadal mogą to zrobić. Powinni najpierw stworzyć odrębną ewidencję, a następnie złożyć korektę zeznania rocznego, by rozliczyć IP Box.
- Niestety, w sprawie ewidencji IP Box podatnicy toczą długotrwałe spory, co oznacza niepotrzebne angażowanie ich czasu i środków. Trudno zrozumieć postawę organów podatkowych, które wprowadzają ulgę i zachęcają do skorzystania z niej, a jednocześnie w praktyce mocno ograniczają jej stosowanie, mnożąc warunki. Warto jednak podkreślić, że podatnicy, którym organy podatkowe odmawiają rozliczenia ulgi wstecz, mają duże szanse na wygraną przed sądem – mówi dr Izabela Andrzejewska-Czernek, radca prawny.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
