Wchodzący w życie 1 października 2025 r. system kaucyjny wpłynie też na rozliczenie podatków. Ministerstwo Finansów opublikowało objaśnienia podatkowe w sprawie VAT, jednak nie odniosło się do podatków dochodowych. Powstają więc wątpliwości co do rozliczenia kaucji w podatkach dochodowych. Przedsiębiorcy nie mają też pewności, w jaki sposób rekompensaty wypłacane sklepom przez operatorów systemu kaucyjnego za zbieranie pustych opakowań (tzw. handling fee) wpłyną na ceny transferowe.
Zapytaliśmy o to Ministerstwo Finansów, opublikujemy odpowiedź po jej otrzymaniu.
Przedsiębiorcy czekają na szersze objaśnienia
- W naszej ocenie, ze względu na zwrotny charakter kaucji, jej pobór oraz zwrot nie powinny skutkować obowiązkiem rozpoznania przychodów ani kosztów podatkowych. Jednocześnie należy mieć na uwadze, że część podmiotów prowadzących handel detaliczny może przyjąć odmienne podejście w tym zakresie. Dlatego też Ministerstwo Finansów powinno rozszerzyć objaśnienia dotyczące rozliczeń w ramach systemu kaucyjnego o zagadnienia dotyczące podatków dochodowych (w tym w szczególności odnośnie sposobu rozpoznania pobranej/zwróconej kaucji dla celów CIT) - mówi Łukasz Kumkowski, starszy menedżer w MDDP.
Przypomnijmy, że zgodnie z art. 8 pkt 6a ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi, kaucja stanowi kwotę pieniężną pobieraną w momencie sprzedaży produktu w opakowaniu na napoje jednorazowego albo wielokrotnego użytku, o których mowa w załączniku nr 1a do ustawy, będącego napojem, zwracaną w momencie zwrotu odpowiednio opakowania objętego systemem kaucyjnym albo odpadu opakowaniowego powstałego z opakowania objętego systemem kaucyjnym. Z definicji tej wynika, że kaucja ma charakter zwrotny. Przychodem podatkowym pozostaje jedynie trwałe (definitywne) przysporzenie w majątku podatnika. Jeśli więc dany podmiot nie uzyskuje trwałego przysporzenia, nie ma przychodu podatkowego.
Pytanie o skutki nieodpłatnych wydań
Według Moniki Palmowskiej, partnera w Zespole ds. cen transferowych w KPMG w Polsce, wiele emocji budzi opodatkowanie tzw. nieodpłatnych wydań - na cele promocyjne, marketingowe czy dla potrzeb własnych. Powstaje pytanie czy nieodpłatne wydania podlegają kaucji, a jeśli tak - to jak kaucje od nieodpłatnych wydań rozliczyć podatkowo. To zagadnienie wymaga analizy od strony podatku VAT - zarówno fakt podlegania kaucji od nieodpłatnych wydań opodatkowaniu, ale także sposób udokumentowania ewentualnej kaucji od nieodpłatnych wydań.
- Również z perspektywy podatku dochodowego należy rozważyć wydania nieodpłatnie produktów np. próbek, wydania w celach promocyjnych, do testów czy wewnętrznego zużycia i ocenić czy te wydania powinny podlegać kaucji oraz określić konsekwencja dla wydającego i otrzymującego nieodpłatne produkty. Wątpliwości mogą pojawić się np. czy w takiej sytuacji, jeśli kaucja zostanie naliczona, będzie stanowić koszt uzyskania przychodu dla wydającego nieodpłatnie produkty. Po stronie podmiotu otrzymującego nieodpłatne produkty też pojawiają się wątpliwości, zwłaszcza jeśli nie wprowadzi ich do obrotu. Pomimo wydania objaśnień przez Ministerstwo Finansów należy więc spodziewać się, występowania przez podatników z wnioskami o interpretacje indywidualne, ponieważ podatnicy będą chcieli zabezpieczyć pozycję podatkową - mówi Monika Palmowska.
Handling fee a ceny transferowe
Wiele pytań dotyczy też handling fee, czyli zwrotu kosztów realizacji obowiązków związanych z kaucjami. Wysokość tej opłaty jest przedmiotem ustaleń między operatorami i sprzedającymi, nie reguluje jej ustawa o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi (tzw. ustawa opakowaniowa).
Jak zaznacza Marta Klepacz, partner w MDDP, handling fee może potencjalnie podlegać obowiązkom z zakresu cen transferowych. Zgodnie z przepisami, takie obowiązki powstają wówczas, gdy:
- transakcja odbywa się pomiędzy podmiotami powiązanymi oraz
- jej wartość przekracza progi dokumentacyjne określone w ustawie o CIT/PIT.
Kluczowe jest więc ustalenie, czy pomiędzy sklepem a operatorem systemu występują powiązania w rozumieniu art. 11a ustawy o CIT. Co do zasady, ryzyko ich wystąpienia wydaje się ograniczone, ponieważ przepisy ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi jasno wskazują, że akcjonariuszami operatora mogą być wyłącznie wprowadzający produkty. Oznacza to, że typowy sklep nie powinien być powiązany kapitałowo z operatorem. W praktyce jednak możliwe są wyjątki. Duże sieci handlowe – będące jednocześnie wprowadzającymi napoje w opakowaniach (np. w ramach marek własnych) – również mogą powołać własnego operatora, z którym wystąpią bezpośrednie powiązania. W takich konfiguracjach powiązania pomiędzy sklepem a operatorem są realne, a transakcje związane z handling fee, po przekroczeniu ustawowego progu, będą stanowiły transakcje kontrolowane i podlegały obowiązkowi sporządzenia lokalnej dokumentacji cen transferowych.
- Warto też pamiętać, że regulacje o cenach transferowych obejmują nie tylko powiązania kapitałowe, lecz również powiązania osobowe oraz faktyczne. Chodzi tu m.in. o sytuacje, w których te same osoby zasiadają w organach zarządczych lub nadzorczych różnych spółek, o zależności rodzinne pomiędzy właścicielami, a także o przypadki, gdy jedna firma faktycznie wywiera istotny wpływ na decyzje biznesowe drugiej. Takie powiązania nie zawsze są oczywiste, ale w praktyce mogą wystąpić i mieć znaczący wpływ na obowiązki dotyczące cen transferowych. W konsekwencji nawet wtedy, gdy nie ma formalnego związku kapitałowego pomiędzy sklepem a operatorem systemu, relacje osobowe lub faktyczne mogą sprawić, że przepisy o cenach transferowych znajdą zastosowanie. Jeśli ustalimy, że handling fee rozliczane jest pomiędzy podmiotami powiązanymi, należy porównać wartość tych rozliczeń z odpowiednim progiem dokumentacyjnym. W tym przypadku zastosowanie znajdzie próg 2 mln zł. Jeżeli spełnione są dwie przesłanki – istnieją powiązania i przekroczony zostaje próg wartościowy – rozliczenia z tytułu handling fee należy traktować jako transakcje kontrolowane. W praktyce oznacza to obowiązek przygotowania lokalnej dokumentacji cen transferowych oraz zaraportowania ich w formularzu TPR - mówi Marta Klepacz.
Cena promocyjna: 89.1 zł
Cena regularna: 99 zł
Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 69.3 zł 
Jakie wartości i powiązania zweryfikować
Również według Moniki Palmowskiej, z punktu widzenia cen transferowych należy zweryfikować, czy wejście do systemu kaucyjnego powoduje wystąpienie nowych transakcji, nowych zdarzeń gospodarczych pomiędzy podmiotami powiązanymi albo modyfikacje dotychczas istniejących przepływów. Przykładowo, należy zweryfikować czy podmioty korzystające z usług operatora są z nim powiązane w rozumieniu przepisów o cenach transferowych.
- Co więcej, należy sprawdzić jakie wartości przepływów będą miały miejsce w ramach systemu kaucyjnego pomiędzy powiązanymi uczestnikami. Jeśli zostaną przekroczone ustawowe limity konieczne będzie przygotowanie dokumentacji cen transferowych, analizy ustalającej poziom wynagrodzenia czy wreszcie zaraportowanie warunków transakcji w ramach raportowania cen transferowych na formularzu TPR. Przypomnijmy, że wartość transakcji, obligująca do dokumentowania w przypadku usług, to 2 mln złotych, a dla towarów 10 mln złotych. Odrębną kwestią jest określenie jak w grupie zostaną rozłożone koszty wdrożenia i obsługi systemu oraz jego sfinansowania, który z podmiotów powinien je ponosić. Tutaj pomocne mogą okazać się klucze alokacji stosowane do podziału kosztów wew. grup kapitałowych. Pamiętajmy, że konieczne jest zapewnienie, aby klucze alokacji kosztów odpowiadały oczekiwanym korzyściom - kwituje Monika Palmowska.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
