Z przedstawionego we wniosku o udzielenie interpretacji stanu faktycznego wynikało, że podatnik  nabył od Agencji Mienia Wojskowego zabudowaną dwoma budynkami gospodarczymi działkę gruntu. Na dzień zakupu działki podatnik mieszkał w Niemczech, poddając się długotrwałemu leczeniu. Środki pieniężne na zakup działki uzyskał z odszkodowania w związku z uszczerbkiem na zdrowiu. Zakupioną działkę podatnik zamierzał przeznaczyć w przyszłości na realizację rodzinnych celów mieszkaniowych (w tym własnych oraz swoich dzieci).

Czytaj: Opodatkowanie VAT sprzedaży działek budowlanych >

Na podstawie uchwały Rady Miasta nieruchomość została przeznaczona pod zabudowę rekreacji indywidualnej. Dokonanie niniejszych zmian wynikało wyłącznie z inicjatywy gminy - podatnik nie miał wpływu na podjęte przez gminę działania. Następnie podatnik wystąpił do gminy o dokonanie podziału działek. Zamierzając podzielić działki, zakładał podarowanie części majątku córkom oraz rozważał możliwość budowy budynku mieszkalnego, jak i prowadzenie pola namiotowego. Burmistrz wydał decyzję zatwierdzającą podział nieruchomości na 12 działek.

 

Podział działek i sprzedaż – skutki w VAT

Z biegiem czasu podatnik jednak zmienił plany i rozważył sprzedaż działek. Nie uzbroił działek, jak i działki nie zostały przekształcone w budowlane (miały status działek rolnych). Dodatkowo, w związku z zamiarem sprzedaży, zawarł z pośrednikiem nieruchomości umowę na wyłączność. W ramach tej umowy działki oferowane były na sprzedaż tylko przez  pośrednika i tylko na jego stronie internetowej. Podatnik zaś nie posiadał wiedzy ani teoretycznej, ani praktycznej w zakresie obrotu nieruchomości. Dodatkowo we wniosku stwierdził, że nie jest czynnym podatnikiem VAT, a działka z której powstało 12 działek zarówno przed podziałem, jak i po nim, była wykorzystywana wyłącznie w celach rekreacyjnych, w tym nigdy nie była prowadzona na niej działalność rolnicza.

WZÓR DOKUMENTU: Umowa przedwstępna sprzedaży nieruchomości >

Podatnik oświadczył również, że nie zamierza udostępniać nieruchomości na podstawie umów cywilnoprawnych. Docelowo działki mają zostać sprzedane, natomiast działka z budynkiem gospodarczym nadal będzie wykorzystywana na cele rekreacyjne.

Dodatkowo zawarł on umowy przedwstępne sprzedaży kilku działek dwóm podmiotom (deweloperzy), z zamiarem wykorzystaniem działek zgodnie z ich przeznaczeniem w miejscowym planie gospodarczym. W tych umowach udzielił kupującym pełnomocnictw do występowania przed wszelkimi organami administracji publicznej oraz do podejmowania wszelkich działań faktycznych i prawnych, niezbędnych dla uzyskania decyzji i pozwoleń dotyczących nieruchomości będących przedmiotem umowy (działania podjęte z inicjatywy kupujących).

Zdaniem pytającego, przedstawiona transakcja sprzedaży działek nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, ponieważ nie prowadzi działalności gospodarczej. Działki zostały nabyte na własne potrzeby, a jedynie sytuacja zdrowotna i ekonomiczna zmusiła podatnika do zmiany planów, a w konsekwencji do ich sprzedaży.

Zobacz również: Niższy VAT na energię elektryczną nie dla najemców >>

 

Organizacja sprzedaży przesądza o działalności gospodarczej

Z taką interpretacja nie zgodził się organ podatkowy. Jego zdaniem, przestawiona organizacja procesu sprzedaży wskazuje, że w celu zwiększenia możliwości sprzedaży nieruchomości strona podejmuje pewne działania w sposób zorganizowany. Zdaniem organu, przedstawiona we wniosku aktywność wykracza poza ramy czynności związanych ze zwykłym wykonywaniem prawa własności w odniesieniu do działek będących przedmiotem sprzedaży, a zaistniały ciąg zdarzeń wskazuje, że w świetle przepisów ustawy o podatku od towarów i usług strona będzie działała jako podatnik podatku od towarów i usług. Fiskus uznał więc, że w zakresie sprzedaży działek wydzielonych z innej działki będzie zbywała majątek wykorzystywany de facto w ramach działalności gospodarczej. Wobec powyższego, podatnik dokonując sprzedaży działek wydzielonych z jednej działki nie będzie korzystać z przysługującego prawa do rozporządzania własnym majątkiem prywatnym, nie będzie to bowiem typowe (zwykłe) rozporządzanie prawem własności. Organ uznał zatem, że podejmowane działania oraz dokonywane czynności wykluczają sprzedaż przedmiotowych nieruchomości w ramach zarządu jej majątkiem prywatnym.

 


Sąd po stronie podatnika

Z argumentacją fiskusa nie zgodził się sąd. Wskazał, że dla dokonania oceny, czy wnioskodawca może być uznany za podatnika VAT, należy wziąć pod uwagę wszystkie jego zachowania związane ze sprzedażą przedmiotowych nieruchomości, przy czym muszą one być ocenione w sposób kompleksowy, nie zaś wyrwany z szerszego kontekstu.

Powyższe obiektywne okoliczności, w ocenie sądu, niewątpliwie wskazują, że aktywność podatnika w związku ze sprzedażą działek należy zakwalifikować jako mieszczącą się w zakresie zwykłego zarządu majątkiem prywatnym. Jak wynika z opisu stanu faktycznego wskazanego we wniosku, podatnik z własnej inicjatywy nie dokonywał w istocie żadnych działań i nakładów finansowych na spornej nieruchomości, które wskazywałyby na możliwość kwalifikacji czynności jako prowadzenie działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o VAT. Sąd nie miał wątpliwości, że ww. aktywności nie można uznać za porównywalną do aktywności przedsiębiorcy zajmującego się obrotem nieruchomościami.

Z kolei jeśli chodzi o działania objęte zakresem udzielonych pełnomocnictw i umów przedwstępnych, podejmowanych z inicjatywy nabywców nieruchomości, to w ocenie sądu, uznać należało, że udzielenie nabywcom nieruchomości, na etapie umowy przedwstępnej, pełnomocnictw, których zakres umożliwia im realizację celu związanego z jej nabyciem, który to cel pozostaje bez wpływu na zakres uprawnień sprzedawcy, nie może przesądzać o spełnieniu przez sprzedającego warunku do uznania go za prowadzącego działalność gospodarczą. Tym bardziej skoro czynności w zakresie udzielonego pełnomocnictwa nie były podejmowane w celu poszukiwania klienta przez skarżącego, lecz przez klienta w celu realizacji jego własnych interesów. Jeżeli zatem konkretny podmiot zainteresowany nabyciem nieruchomości zawiera umowę przedwstępną, w ramach której udzielone zostaje mu pełnomocnictwo o zakresie umożliwiającym realizację celu, dla którego nabywa ww. nieruchomości, a cel ten pozostaje bez wpływu na zakres uprawnień sprzedawcy, to nie można tego utożsamiać z podjęciem przez dotychczasowego właściciela nieruchomości prowadzenia działalności gospodarczej.

Czytaj: Sprzedaż terenów niezabudowanych – stawka VAT >