Zarządzenie o zabezpieczeniu musi trafić do pełnomocnika 

Doręczenie zarządzenia zabezpieczenia, w trybie art. 155b par. 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, w wykonaniu decyzji o zabezpieczeniu na mocy ordynacji podatkowej, powinno nastąpić do rąk pełnomocnika ustanowionego i zgłoszonego przez podatnika w postępowaniu podatkowym (kontroli podatkowej lub kontroli celno-skarbowej) - stwierdził Naczelny Sąd Administracyjny w poniedziałkowej uchwale (sygn. III FPS 1/25.).

16 czerwca 2025 r. Naczelny Sąd Administracyjny w składzie siedmiu sędziów rozpoznał zagadnienie prawne dotyczące zabezpieczenia zobowiązania podatkowego (sygn. III FPS 1/25) przedstawione przez prezesa NSA. To ważna uchwała, ma szanse ułatwić życie podatnikom, a także ich pełnomocnikom.

Prezes NSA dostrzegł rozbieżności w orzecznictwie sądowoadministracyjnym i skierował do poszerzonego składu NSA pytanie, czy doręczenie zarządzenia zabezpieczenia w trybie art. 155b par. 1 ustawy z 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji w wykonaniu decyzji o zabezpieczeniu, o której mowa w art. 33 par. 2 w zw. z art. 33 par. 1 ustawy – Ordynacja podatkowa, powinno zostać dokonane bezpośrednio podatnikowi (zobowiązanemu), czy też powinno nastąpić do rąk pełnomocnika ustanowionego i zgłoszonego przez podatnika w postępowaniu podatkowym (kontroli podatkowej lub kontroli celno-skarbowej)? 

Zobacz także procedurę w LEX: Wojtas Michał, Pełnomocnictwo w postępowaniu podatkowym>

Prezes NSA znalazł orzeczenia opowiadające się za dwiema, rozbieżnym liniami orzeczniczymi. Jedna z nich prezentuje stanowisko, że doręczenie zarządzenia o zabezpieczeniu powinno mieć miejsce bezpośrednio do rąk zobowiązanego, a nie do rąk pełnomocnika ustanowionego w postępowaniu podatkowym czy kontroli podatkowej. Opiera się ona na tym, że postępowanie zabezpieczające jest postępowaniem odrębnym od postępowania wymiarowego. Doręczenie pełnomocnikowi oznaczałoby doręczenie do rąk pełnomocnika ustanowionego w innej sprawie. Z kolei druga linia orzecznicza skłania się ku stanowisku, że doręczenie powinno nastąpić do pełnomocnika ustanowionego w postępowaniu podatkowym, postępowaniach kontrolnych. To stanowisko opiera się na tym, że dalsze czynności powinny być z uwzględnieniem pełnomocnika, bo po to podatnik go ustanowił. Skoro postępowanie zabezpieczające nie jest w pełni autonomiczne, a wynika z postępowania wymiarowego, to to zarządzenie o zabezpieczaniu jest kontynuacją w danej sprawie. 

Jest to uchwała abstrakcyjna. Nie było stron postępowania. Swoje stanowisko złożył prokurator Prokuratury Krajowej, opowiadając się za pierwszą linią orzeczniczą. 

Czytaj komentarz praktyczny w LEX: Różycki Karol, Zabezpieczenie wykonania zobowiązań podatkowych>

Czytaj również: Trzy lata na decyzję po orzeczeniu o nabyciu spadku

NSA: Ważny pełnomocnik ustanowiony w postępowaniu podatkowym 

NSA podjął uchwałę o następującej treści „doręczenie zarządzenia zabezpieczenia w trybie art. 155b par. 1 ustawy z 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2025 poz. 132) w wykonaniu decyzji o zabezpieczeniu, o której mowa w art. 33 par. 2 w zw. z art. 33 par. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2025 r. poz. 111), powinno nastąpić do rąk pełnomocnika ustanowionego i zgłoszonego przez podatnika w postępowaniu podatkowym (kontroli podatkowej lub kontroli celno-skarbowej)".

- Wydawało się, że przepisy ustawy Ordynacja podatkowa, wprowadzone przed wiele laty, uporządkowały kwestię pełnomocnictw ogólnych, ale w wielu sprawach są pełnomocnictwa szczególne, które przekładają się na konieczność wyjaśnienia, jak powinno się postępować w takich sytuacjach – argumentował sędzia Jan Rudowski. 

Podkreślił, że mamy do czynienia z sytuacją, w którym w postępowaniu zasadniczym ustanowiony został pełnomocnik i jak przeszliśmy do przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, to nie wiadomo, czy to pełnomocnictwo nadal obowiązuje, czy trzeba zarządzenie o zabezpieczeniu doręczyć podatnikowi. 

Czytaj także komentarz praktyczny w LEX: Matusiakiewicz Łukasz, Doręczenie w postępowaniu podatkowym>

Sprawdź również książkę: Błędy organów podatkowych a prawa podatnika. Jak kwestionować decyzje i bronić swoich praw >>

Eksperci: Uchwała słuszna i potrzebna 

- Treść uchwały mnie nie dziwi i uważam ją za całkowicie słuszną. Jeśli podatnik ustanowił pełnomocnika, który reprezentuje go w kontroli lub postępowaniu, to pełnomocnik ten powinien otrzymać również zarządzenie zabezpieczenia należności podatkowych, których ta kontrola lub postępowanie dotyczą. Wynika to choćby z tego, że doręczenie zarządzenia zabezpieczenia ma bardzo istotny wpływ na sprawę główną, tj. kontrolę lub postępowanie, które ten pełnomocnik prowadzi - komentuje Marcin Bodziony, doradca podatkowy, specjalista od kontroli i postępowań podatkowych.  

Jako przykład wskazuje on, że doręczenie zarządzenia zabezpieczenia powoduje, że bieg terminu przedawnienia nie rozpoczyna się, a bieg już rozpoczęty – ulega zawieszeniu. Taka sytuacja często powoduje istotną zmianę strategii prowadzenia sprawy. 

- Pełnomocnik jest zaś właśnie po to, aby podejmować działania w celu obrony interesów podatnika w jak najbardziej efektywny sposób, z wykorzystaniem jak najlepszej strategii. Pełnomocnik, który nie wiedziałby, że w sprawie doręczono zarządzenie zabezpieczenia (doręczenie zarządzeń podatnikowi stwarza takie ryzyko), a tym samym, że bieg terminu przedawnienia doznał przeszkody, miałby nadzwyczaj utrudnione zadanie. Zupełnie bezpodstawnie – podkreśla Marcin Bodziony. 

Czytaj także komentarz praktyczny w LEX: Strzelec Dariusz, Doręczenia w postępowaniu podatkowym – najczęstsze nieprawidłowości>

Kolejny ekspert także podjętą uchwałę ocenia jako korzystną. 

- W świetle uchwały NSA odnoszącej się do art. 155b par. 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, przyjęto korzystną dla podatników interpretację, zgodnie z którą doręczenie zarządzenia zabezpieczenia może zostać skutecznie dokonane także pełnomocnikowi ustanowionemu wcześniej w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej lub kontroli celno-skarbowej. NSA opowiedział się tym samym za szerokim rozumieniem instytucji pełnomocnictwa, akcentując potrzebę elastyczności i efektywności działań organów administracyjnych – ocenia adwokat Marcin Rozbicki z kancelarii AXELO Prawo i Podatki. 

Pomimo że, jego zdaniem, zarządzenie zabezpieczenia wydawane przez organ egzekucyjny inicjuje odrębne postępowanie administracyjne, nie wyklucza to – przy odpowiednim umocowaniu – skutecznej reprezentacji zobowiązanego przez wcześniej ustanowionego pełnomocnika. 

- W praktyce takie podejście może znacząco poprawić płynność postępowania zabezpieczającego. Pozwala bowiem na sprawniejsze doręczenia, unika opóźnień wynikających z konieczności każdorazowego ustalania kanału komunikacji, a także wspiera spójność działań podejmowanych wobec podatnika. Z systemowego punktu widzenia, rozwiązanie to harmonizuje z zasadą ekonomii procesowej i nie burzy strukturalnej odrębności postępowań administracyjnych, lecz wzmacnia ich skuteczność – podkreśla mec. Rozbicki. 

Zobacz także linię orzeczniczą w LEX: Kucharski Dominik, Zasady określania sposobu zabezpieczenia w zarządzeniu zabezpieczenia>

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.