Serwis Prawo.pl dotarł do zaleceń, jakie w sprawie pism behawioralnych wystosował 11 grudnia 2023 r. do dyrektorów izb administracji skarbowej Mariusz Gojny, ówczesny podsekretarz stanu i zastępca szefa Krajowej Administracji Skarbowej. I choć wytyczne wysłane zostały przez poprzednią ekipę rządzącą resortem finansów, to – jak poinformowało nas Ministerstwo Finansów - zalecenia te nie zostały odwołane.
Pisaliśmy o tym tutaj: Skarbówka śle listy do podatników. Liczy na tłumaczenia i donosy >
W efekcie podatnicy znajdują w swoich skrzynkach listy - nieformalne pisma o charakterze informacyjnym, w których skarbówka przedstawia ewentualne zastrzeżenia co do prawidłowego wywiązywania się obywatela z obowiązków podatkowych. Jest tam ogólna wzmianka, że urząd zauważył zdarzenie, które wywołuje skutki podatkowe. Dodatkowo może pojawić się zapis sugerujący, że reakcja obywatela na list będzie monitorowana przez organy.
Zobacz procedurę: Dokumentowanie czynności sprawdzających >
Jak twierdzi MF, pisma behawioralne zwracają uwagę na możliwe nieprawidłowości podatkowe, a jednocześnie wskazują, jak powinien wyglądać prawidłowy i oczekiwany sposób postępowania. Mają zatem zachęcić podatnika, żeby zastanowił się, czy opisane w piśmie zdarzenia mogą dotyczyć jego sytuacji. Podatnik dowie się, jak może skorygować ewentualne nieprawidłowości - i dzięki temu zapobiec przewidzianym prawem, sformalizowanym działaniom organu podatkowego.
Czytaj też w LEX: E-Urząd Skarbowy - podstawowe narzędzie do kontaktu z organami KAS >
Jak się okazuje, listy behawioralne budzą emocje nie tylko u podatników, którzy je otrzymali. Sprawą tej korespondencji zainteresował się również Rzecznik Praw Obywatelskich.
Czytaj też: Wysyłając niektóre listy, fiskus łamie prawa podatników >
Rzecznik Praw Obywatelskich prosi Ministra Finansów o wyjaśnienia
- Praktyka wysyłania listów behawioralnych wywołuje szereg wątpliwości i pytań co do obecnie stosowanej procedury. Przepisy obowiązującej Ordynacji podatkowej nie przewidują bowiem regulacji odnoszącej się do kierowania przez organy podatkowe listów behawioralnych - napisał Marcin Wiącek, Rzecznik Praw Obywatelskich w piśmie do ministra finansów Andrzej Domańskiego.
- Wydaje się zatem, że decyzja o wystosowaniu listu ma charakter ściśle uznaniowy i nie jest oparta na konkretnej podstawie prawnej. Może dotyczyć w zasadzie każdego podatnika, wobec którego będą jakiekolwiek zastrzeżenia (nawet niewystarczająco udokumentowane) co do prawidłowego wywiązywania się z obowiązków podatkowych. Tak szeroki zakres niesformalizowanej procedury ostrzegawczej może w niektórych przypadkach stanowić pole do nadużyć w kontaktach organów z podatnikami. Pojawia się też pytanie, czy pozostaje to pod jakąkolwiek kontrolą - czytamy dalej w piśmie RPO.
Marcin Wiącek zaznacza też, że otrzymanie przez podatnika pisma behawioralnego może wywołać u niego stan niepewności i dezorientacji. Pojawiają się wątpliwości co do podstawy prawnej listów o to jakie będą konsekwencje ewentualnego braku odpowiedzi, a także o to, w jakim terminie i w jaki sposób najlepiej skontaktować się z organem. Podatnik może też nabrać przeświadczenia, że ma obowiązek niezwłocznego kontaktu z organem i wyjaśnienia sprawy.
W związku z tym RPO prosi ministra o kompleksowe wyjaśnienia oraz o informacje dotyczące:
- aktualności wytycznych skierowanych do dyrektorów izb administracji skarbowej w grudniu 2023 r. (z prośbą o przekazanie pełnej treści tego dokumentu);
- danych statystycznych obrazujących liczbę tego rodzaju pism wystosowanych do podatników na przestrzeni ostatnich 3 lat, wraz z informacją, w ilu przypadkach doszło do korekty po stronie podatnika, a w ilu sprawach organy po wystosowaniu listu behawioralnego zainicjowały działania w ramach procedury podatkowej z Ordynacji podatkowej (jeżeli organy podatkowe nie mają obowiązków sprawozdawczych w tym zakresie, RPO prosi o rozważenie zasadności wprowadzenia takiej powinności i przekazanie takiej informacji).
RPO pyta też ministra, na jakiej podstawie ustalany jest krąg adresatów listów behawioralnych oraz czy resort kontroluje zasadność kierowania takich pism do podatników, a jeżeli tak, to w jaki sposób.
Czytaj też w LEX: Koniec z papierowymi wnioskami o wiążące informacje >
MF wstrzymuje wysyłkę pism i analizuje sprawę
Ministerstwo Finansów poinformowało nas, że analizuje obecnie zasadność i celowość listów behawioralnych w kontaktach z podatnikami. Podjęto również decyzję o wstrzymaniu wysyłania tego typu korespondencji do podatników. Po dokonaniu analizy zostaną podjęte ostateczne decyzje.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.