Z najnowszych danych udostępnionych serwisowi Prawo.pl wynika, że w kwietniu i maju do Krajowej Informacji Skarbowej (KIS) wpłynęło odpowiednio: 1589 i 1735 wniosków o wydanie indywidualnej interpretacji podatkowej. Tymczasem jak podaje MF, wcześniej zapytań było znacząco więcej. W styczniu wniosków było 2417, w lutym - 2659, w marcu – 2549. Z czego zatem wynika, tak istotny spadek zainteresowania interpretacjami podatkowymi?
Długi czas wydawania interpretacji podatkowych
Jednym z powodów okazuje się wydłużenie terminu udzielania odpowiedzi pod koniec marca, kiedy weszły w życie przepisy tarczy antykryzysowej 1. Artykuł 31g ust. 1 ustawy ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych wprowadził zasadę, z której wynika, że w przypadku wniosków o interpretacje złożonych i nierozpatrzonych do 31 marca 2020 r. oraz złożonych od 31 marca 2020 r. do dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii ogłoszonego w związku z COVID-19, termin na wydanie interpretacji indywidualnej został ustawowo przedłużony o trzy miesiące. Minister finansów, jeśli uzna za stosowne, może ten termin wydłużyć o kolejny kwartał. Wejście w życie tej regulacji spowodowało, że liczba pytań gwałtownie spadła.
Zobacz procedurę w LEX: Wystąpienie o indywidualną interpretację podatkową >
Zobacz również: Powolna śmierć interpretacji podatkowych >>
Przyczyn spadku zainteresowania interpretacjami może być więcej.
Skarbówka podważa stany faktyczne
Jak tłumaczy dr hab. Wojciech Morawski, prof. UMK, kierownik Katedry Prawa Finansów Publicznych UMK w Toruniu, absurdalna praktyka organów podatkowych, które rutynowo stwierdzają, że stan faktyczny nie odpowiada treści interpretacji, zniszczyła tę potrzebną instytucję. Dobrze, że ostatnio NSA w tym zakresie zaczyna „stawiać do pionu” co bardziej rozpędzone organy podatkowe.
Zobacz procedurę w LEX: Zakres ochrony indywidualnej interpretacji podatkowej >
Spadek zainteresowania interpretacjami nie oznacza zatem niestety, że jakość prawa podatkowego znacząco się poprawiło. - Pomysł na „estoński CIT” zapowiada być może kolejną ofensywę MF. Warto by jednak zająć się porządkowaniem regulacji. Ustawy podatkowe nowelizowane już nieraz setki razy są po prostu trudne do przeczytania, nie mają jasnej struktury. Czas na zmianę – trzeba po prostu napisać ustawy podatkowe od nowa, nawet pozostawiając tę samą treść, ale ujętą w sposób uporządkowany – uważa prof. Morawski.
Czytaj: Inwestycje umożliwią zwolnienie z podatku dochodowego>>
Skarbówka unika odpowiedzi na pytania
Dr hab. Hanna Filipczyk z kancelarii Enodo Advisors podkreśla z kolei, że jakość systemu podatkowego to nie tylko jakość przepisów. Jak mówi, podatnik może z sukcesem działać nawet w środowisku niedoskonałych przepisów, jeżeli urzędnik wyciągnie do niego pomocną dłoń. U nas podatnik zbyt często zostaje pozostawiony sam sobie w trudach samoobliczenia. - Wprawdzie są narzędzia, przy pomocy których podatnicy mogą uzyskiwać pewność stosowania prawa, jednak ich rola jest ograniczona. Dotyczy to zwłaszcza najważniejszego i najbardziej egalitarnego z nich, czyli interpretacji indywidualnych. Coraz częściej organ interpretacyjny nie chce udzielać na pytania podatników odpowiedzi użytecznych, albo zgoła żadnych (gdy uznaje, że kwestia nie może być przedmiotem interpretacji) – zauważa dr hab. Hanna Filipczyk.
Zobacz procedurę w LEX: Skarga na interpretację podatkową do WSA >
Nadal także nie jest oczywiste, że każdy urzędnik jest zobowiązany do udzielania informacji podatnikom, także w niesformalizowanej, ustnej postaci. Nie jest też oczywiste, że z takiej informacji, udzielonej w dowolnej formie, podatnik może wywodzić skutki ochronne. Idące w tę stronę propozycje Komisji Kodyfikacyjnej Ogólnego Prawa Podatkowego zostały odrzucone jeszcze na etapie konsultacji projektu ordynacji podatkowej z Ministerstwem Finansów.
Czytaj w LEX: Wniosek o wydanie wiążącej interpretacji podatkowej na przykładach >
Jak wskazuje Hanna Filipczyk, charakterystyczna dla naszego systemu jest następcza kontrola poprawności rozliczenia. Podatnik dowiaduje się „po fakcie”, czasem po kilku latach, że postępował niezgodnie z przepisami prawa. Działania ustawodawcy i administracji skarbowej powinny być natomiast ukierunkowane na zapobieganie popełnianiu przez podatników błędów – stąd właśnie bierze się waga prawa do informacji.
Program współdziałania i monitoring horyzontalny już od lipca
Tymczasem w środę, 1 lipca, wejdą w życie przepisy o programie współdziałania (monitoringu horyzontalnym) – całkowicie nowej formie współpracy między podatnikami a skarbówką. Program ten oparty jest o koncepcję organizacji systemu podatkowego proponowaną przez OECD i nazywaną monitoringiem horyzontalnym. Ma być on modelowym przykładem dobrej współpracy między administracją a podatnikami opartej na zaufaniu, zrozumieniu i przejrzystości wykraczającej poza ustawowe obowiązki.
Czytaj w LEX: Zmiany w podatkach dochodowych i Ordynacji podatkowej od 1 lipca 2020 r. >
Jak wyjaśnia Mirosław Michna, partner w dziale doradztwa podatkowego w KPMG w Polsce, w lipcu rusza nabór do pilotażu programu. Na początek zawartych zostanie nie więcej niż 20 umów o współdziałanie i to jedynie na wniosek największych podmiotów, czyli takich, których wartość przychodów przekracza 50 mln euro. Firmy te będą musiały przygotować się pod kątem procedur zarządzania podatkami, w tym rozwiązań systemowych w zakresie IT, ponieważ przed zawarciem umowy służby skarbowe przeprowadzą audyt wstępny, a w trakcie obowiązywania umowy audyty monitorujące. Tutaj pomocna może być automatyzacja procesów podatkowych. - Monitoring horyzontalny funkcjonuje w kilkudziesięciu krajach, m.in. w Austrii, Stanach Zjednoczonych, Holandii czy Francji. Doświadczenia wielu krajów pokazują, że pozwala on budować nową jakość we wzajemnych kontaktach i lepszą kulturę współpracy. Takie cele przyświecają też autorom polskiego programu, w ramach którego podatnicy mają zyskać większą pewność stosowanych interpretacji i bezpieczeństwo rozliczeń podatkowych – podkreśla Marcin Rudnicki, partner w dziale doradztwa podatkowego w zespole ds. podatków międzynarodowych w KPMG w Polsce.
Zobacz również: Fiskus lepiej potraktuje firmę, która pokaże wszystko >>
Dr hab. Hanna Filipczyk twierdzi jednak, że jedna jaskółka wiosny nie czyni. Jej zdaniem program współdziałania nie spełni swojej roli. Zwłaszcza, że ma być stosowany w bardzo ograniczonym zakresie.
Może się zatem okazać, że będzie miał takie samo znaczenie, jak od paru miesięcy mają interpretacje podatkowe – za małe i niewystarczające. Podatnik zaś w gąszczu niejasnych przepisów podatkowych zostanie sam.
Sprawdź w LEX:
Jakie konsekwencje w stosowaniu ulgi na złe długi ma przesunięcie przez strony terminu płatności? >
Jakie konsekwencje w VAT ma niezłożenie w terminie VAT-26? >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
