Ministerstwo Finansów opublikowało w ostatnich dniach objaśnienia podatkowe dotyczące rozliczeń wykorzystywania samochodów osobowych w prowadzonej działalności. Co do zasady, zastosowanie się przez podatnika do objaśnień podatkowych powoduje objęcie go ochroną przewidzianą w ustawie– Ordynacja podatkowa. 

Czytaj: Spóźnione objaśnienia o kosztach samochodu w firmie>>
 

Tylko istotna zmiana umowy

Zasadnicze znaczenie ma ustalenie, kogo powinny dotyczyć nowe, mniej korzystne przepisy. W objaśnieniach przyjęto stanowisko, zgodnie z którym nie każda a wyłącznie istotna zmiana umowy leasingu po 31 grudnia 2018 r. będzie obligowała podatników do stosowania do tych umów ograniczeń obowiązujących od 1 stycznia 2019 r., czyli mniej korzystnych przepisów. Ogromnego znaczenia nabiera zatem sam fakt co uważać należy za „istotną zmianę umowy”.

Według objaśnień, istotną okolicznością dla oceny tego, czy w danej sytuacji zmiana umowy powinna zostać zakwalifikowana jako zmiana skutkująca koniecznością stosowania nowych regulacji, jest to, czy taka zmiana umowy wpływa na skutki podatkowe związane z rozliczeniem umowy leasingu (w stosunku do stanu przed zmianą umowy). W szczególności, jest tu istotny wpływ takiej zmiany na wysokość możliwych do zaliczenia przez podatnika kosztów uzyskania przychodów.

Ministerstwo Finansów wyjaśniło, że obowiązku stosowania nowych regulacji nie będą powodować, np.: zmiany, które stanowią element wykonania umowy leasingu, tj. stanowią realizację zapisów tej umowy, o ile te zmiany umowy leasingu miały swoją podstawę w umowie;  zmiany o charakterze technicznym (np. numeru VIN, specyfikacji pojazdu);  zmiany dotyczące zakresu usług niezwiązanych z finansowaniem (np. ubezpieczenia pojazdu); zmiany warunków finansowych będących efektem zmian kursowych w umowach denominowanych w obcych walutach.

Zobacz procedurę w LEX: Umowy leasingu w świetle przepisów ustawy o CIT >

- To wyjaśnienie to na pewno krok w dobrym kierunku. Dotychczas bowiem istniało ryzyko, że nawet drobne modyfikacje umowy (np. zmiany dotyczące specyfikacji pojazdu) będą zmuszały podatników do stosowania nowych, mniej korzystnych regulacji – ocenił Bartosz Kubista, adwokat, doradca podatkowy, Partner Zarządzający GLC.

 

-  Jednak objaśnienia zbyt wąsko interpretują to pojęcie. Trudno zgodzić się z tezą objaśnień, że „istotną zmianą” nakazującą stosowanie nowych przepisów będzie każda zmiana wpływająca na skutki podatkowe z rozliczeniami takich umów – podkreślił Bartosz Kubista. Zwrócił uwagę na fakt, że kontrowersyjny jest również pogląd, zgodnie z którym zmiana strony umowy leasingu spowodowana podziałem podatnika przez wydzielenie będzie uważana za istotną zmianę umowy wymuszającą stosowanie nowych, mniej korzystnych przepisów.

- W takim przypadku dochodzi bowiem do pełnej sukcesji praw i obowiązków spółki dzielonej, również w sferze podatkowej. Twierdzenia o szczególnym charakterze przepisów przejściowych względem art. 93 ustawy – Ordynacja Podatkowa należy uznać za zbyt istotną ingerencję w uprawnienia podatników powstałych wskutek podziału i nadmierną ingerencję w zakresie sukcesji uniwersalnej wynikającej z podziału – podkreślił Bartosz Kubista.

 

Ryzyko zarzutu obejścia prawa podatkowego

Eksperci zwracają także uwagę na to, iż objaśnienia potwierdzają jednak pojawiające się obawy co do ryzyka zarzucenia podatnikowi obejścia prawa podatkowego w sytuacji, w której pomiędzy zawarciem umowy a wydaniem samochodu upłynął długi okres, nieuzasadniony ekonomicznie. - Podatnicy powinni być świadomi ryzyka zakwestionowania ich rozliczeń w trybie art. 119a i następnych Ordynacji Podatkowej – ocenił Bartosz Kubista.

Niekorzystne interpretacje indywidualne

Eksperci podkreślają, że skarbówka wydała już takie interpretacje indywidualne, z których wynika, że praktycznie każda zmiana umowy leasingu po 1 stycznia 2019 r. jest zmianą istotnych warunków umowy, skutkującą obowiązkiem stosowania nowych regulacji, a więc i limitów zaliczania rat leasingowych do kosztów uzyskania przychodów.

- W interpretacji indywidualnej z 12 września 2019 r. nr 0111-KDIB1-2.4010.253.2019.1.ANK wskazano, że nawet zmiany w harmonogramie spłat, tj. zmiana wysokości rat w poszczególnych miesiącach przy utrzymaniu liczby rat (okresu leasingu) na niezmienionym poziomie stanowi zmianę istotnych warunków umowy, która skutkuje utratą prawa do rozliczania leasingu na korzystniejszych zasadach - – stwierdził Maciej Kordalewski starszy konsultant podatkowy w Kancelarii Martini i Wspólnicy.

- Niestety, w tym przypadku objaśnienia pozostają bardzo lakoniczne, enigmatyczne. Możemy w nich przeczytać, iż „istotną okolicznością dla oceny tego, czy w danej sytuacji zmiana umowy powinna zostać zakwalifikowana jako zmiana skutkująca koniecznością stosowania nowych regulacji, jest to, czy taka zmiana umowy wpływa na skutki podatkowe związane z rozliczeniem umowy (…). W szczególności, jest tu istotny wpływ takiej zmiany na wysokość możliwych do zaliczenia przez podatnika kosztów uzyskania przychodów” – podkreślił Maciej Kordalewski.

- Powyższy fragment, wzbudza w mojej ocenie więcej wątpliwości aniżeli ich rozwiewa. Bowiem, czy w przypadku zmiany harmonogramu spłat, bez zmiany wysokości rat leasingowych a jedynie odroczeniu ich płatności mamy do czynienia ze zmianą, która wpływa na wysokość możliwych do zaliczenia kosztów uzyskania przychodów? – ocenił Maciej Kordalewski. -  Oczywiście, dzięki odroczeniu płatności część rat zapłacimy w późniejszym terminie, niemniej jednak ani ich wysokość ani ilość się nie zmieni, a więc podatnik de facto zaliczy ich tyle samo do kosztów podatkowych. Niestety, w omawianych objaśnieniach nie znajdziemy odpowiedzi na tę wątpliwość – dodał.

 

Ordynacja podatkowa. Przepisy

Sprawdź  

Moc ochronna objaśnień

Z objaśnień podatnik może wywieźć korzystniejsze dla siebie stanowisko niż otrzymał w interpretacji. Co zatem robić, jeśli mamy interpretację indywidualną ewidentnie sprzeczną z wydaną interpretacją ogólną? Jaka jest moc ochronna wszelkiej maści tychże wyjaśnień, objaśnień itp.?

- Regulacja art. 14e par. la pkt 2 ustawy - Ordynacja podatkowa, pozwalająca na stwierdzenie wygaśnięcia interpretacji indywidualnej niezgodnej z interpretacją ogólną wydaną w takim samym stanie prawnym, jest wyrazem swego rodzaju prymatu interpretacji ogólnej nad interpretacją indywidualną. Potwierdziło to MF w piśmie z 11 maja 2017r.  nr SP5.055.1.2017 – stwierdził Michał Szczypiór, doradca podatkowy, partner w BSSK Zespół Kancelarii Radców Prawnych, autor wielu publikacji i wykładowca akademicki. Z kolei interpretacja indywidualna wiąże tylko organ a nie podatnika.

Należy podkreślić, że objaśnienia podatkowe jednak realnie działają i skutecznie wpływają na stosunki między organami podatkowymi i podatnikami – ocenił Michał Szczypiór.

- Warto również przytoczyć uzasadnienie wyroku NSA z 28 stycznia 2019 roku (sygn. I FSK 293/17), w którym czytamy „Obowiązkiem Sądu będzie także wzięcie pod uwagę Objaśnień podatkowych z dnia 11 grudnia 2018 r. wydanych przez Ministra Finansów, które prezentują oficjalną wykładnię przepisów regulujących opodatkowanie zbycia nieruchomości komercyjnych (…).  Ponadto należy uwzględnić zaprezentowaną w niniejszym wyroku wykładnię art. 14k § 1 [OP] oraz wpływ wnikającej z niego zasady nieszkodzenia na wydaną decyzję wymiarową w kontekście realizacji funkcji gwarancyjnej interpretacji podatkowych”. – podkreślił Michał Szczypiór.
Jego zdaniem to powoduje, że objaśnienia podatkowe wprost i bezwarunkowo nie są wiążące dla organów podatkowych, a należy je pojmować w kategoriach nieszkodzenia podatnikowi, który się do nich zastosował. Michał Szczypiór podkreśla, że każdorazowo stan faktyczny należy interpretować w odniesieniu do konkretnego przypadku, co czyni organ podatkowy lub na późniejszym etapie sporu z fiskusem sąd administracyjny.

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.