W 2015 r. podatnicy złożyli 36 922 wnioski o wydanie interpretacji podatkowych, rok później było ich 34 873, a w roku 2017 – 29 593. Przez dziesięć pierwszych miesięcy 2018 r. złożono natomiast 23 499 wniosków. Średni czas wydania interpretacji indywidualnej wyniósł w 2017 r. 54 dni. W 2018 r. interpretacje są natomiast wydawane nieco szybciej. Podatnik otrzymuje odpowiedź średnio w ciągu 50,6 dnia. Takie dane przedstawiło serwisowi Prawo.pl Ministerstwo Finansów.
Zobacz odpowiedź na pytanie: Jakie skutki ma fakt, że podatnik - w bardzo podobnej sprawie - ma negatywną i pozytywną interpretację indywidualną?
Interpretacje już nie tak atrakcyjne
- Jeszcze kilka lat temu spadek liczby interpretacji indywidualnych potraktowałbym jako symptom „normalnienia” polskiej praktyki stosowania prawa podatkowego i poprawy relacji na linii organy podatkowe - podatnicy. Może też byłby to dowód na poprawę jakości prawa podatkowego – tłumaczy dr hab. Wojciech Morawski, prof. UMK w Toruniu. Podkreśla, że nie jest normalną sytuacja, gdy każdy podatnik przy każdej okazji czuje potrzebę posiadania „glejtu” organów podatkowych, że nie robi nic, co groziłoby mu problemami w przyszłości.
Niezdrowe podstawy spadku liczby interpretacji
Prof. Morawski zwraca uwagę, że trudno ocenić, jakie są prawdziwe przyczyny spadku liczby interpretacji. Nie sądzi jednak, aby przyczyną była poprawa stanu zaufania podatników do organów podatkowych i wiara w przewidywalność ich działań. Niestety - podkreśla - z obserwacji praktyki wynika, że podatnicy organom nie ufają, a organy podatkowe kierują się przede wszystkim „żądzą pieniądza”, za wszelka cenę i to teraz, natychmiast. Zdaniem profesora, na pewno na spadek liczby wniosków miały wpływ ograniczenia możliwości uzyskiwania interpretacji indywidualnych.
Poznaj procedurę: Wystąpienie o indywidualną interpretację podatkową >>
Wydawanie interpretacji do poprawy
Alicja Sarna, doradca podatkowy, szef zespołu postępowań podatkowych i partner w MDDP Michalik Dłuska Dziedzic i Partnerzy potwierdza, że instytucja interpretacji indywidualnych nie jest już tak atrakcyjna dla podatników, jak kiedyś. Jej zdaniem, konieczne jest całkowite przebudowanie zasad ich wydawania.
Ekspertka zwraca uwagę, że zmiany przepisów dotyczące wydawania interpretacji w znacznym stopniu utrudniają uzyskanie odpowiedzi. Podkreśla, że wprowadzono szereg przypadków, w których interpretacji nie wydaje się. Chodzi tu w szczególności o możliwość odmowy wydania interpretacji, jeżeli istnieje uzasadnione przypuszczenie, że transakcje, których dotyczą mogą być przedmiotem decyzji wydanej z zastosowaniem klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania lub stanowić nadużycie prawa w rozumieniu ustawy o VAT.
Niektóre zmiany były dobre
Prof. Morawski dodaje jednak, że niektóre zmiany zasługują – przynajmniej co do zasady – na aprobatę. Tłumaczy, że interpretacji nie można uzyskać chociażby, gdy istnieje już odpowiednia interpretacja ogólna. Zdaniem eksperta, ta zmiana ma sens, interpretacja ogólna jest o tyle lepsza od indywidualnej, że likwiduje ryzyko różnicowania sytuacji prawnej podatników znajdujących się w identycznej sytuacji faktycznej, które jest ściśle związane z funkcjonowaniem interpretacji indywidualnych. Interpretacji ogólnych nadal jest jednak bardzo mało. - Nie one więc chyba odpowiadają za taki spadek ilości wniosków – podkreśla prof. Morawski. Dodaje również, że pewne znaczenie ma niemożność uzyskania interpretacji, gdy istnieje podejrzenie, że działanie podatnika podpada pod regulacje GAAR. Chodzi o zastosowanie klauzuli obejścia prawa, kiedy to interpretacja nie może być wydana. Odmów na tej podstawie nie było jednak zbyt wiele – w 2017 r. ok. 650.
Zobacz również:
Prof. Modzelewski: Zachowania fiskusa nie da się przewidzieć >>
Nowa ordynacja może pogorszyć sytuację podatników >>
- W wielu wypadkach podatnicy nawet nie próbowali uzyskać interpretacji. Zauważmy, że obecnie interpretacja indywidualna nie chroni nawet wobec próby zastosowania przepisów GAAR (art. 14na ordynacji podatkowej). Podważa to sens jej uzyskiwania. Opinia zabezpieczająca, która kosztuje 20 tys. złotych nie jest tu alternatywą – tłumaczy prof. Morawski.
Na horyzoncie kolejne ograniczenia
Możliwość otrzymania interpretacji zostanie jeszcze bardziej ograniczona od 1 stycznia 2019 r. Alicja Sarna zwraca uwagę, że zgodnie z nowymi regulacjami przedmiotem interpretacji nie mogą być przepisy prawa podatkowego mające na celu przeciwdziałanie unikaniu opodatkowania, które odnoszą się do nadużycia przepisów prawa podatkowego, prowadzenia rzeczywistej działalności gospodarczej lub podejmowania działań w sposób sztuczny lub bez uzasadnienia ekonomicznego. Dodaje również, że w Ministerstwie Finansów cały czas trwają jeszcze prace nad wnioskami grupowymi, które mają być obowiązkowe w przypadku pytań dotyczących transakcji pomiędzy podmiotami powiązanymi.
Przyczyna również w działaniu fiskusa
Przyczyn spadku liczby wniosków nie należy szukać jednak tylko w zmianach przepisów. Prof. Morawski wskazuje dodatkowo, że ewoluuje praktyka działania fiskusa. Tłumaczy, że relatywnie często spotykamy się z sytuacjami, gdy organ podatkowy odmawia podatnikowi ochrony wynikającej z interpretacji na podstawie zarzutu, że zaistniały stan faktyczny różni się od tego opisanego we wniosku o interpretację. Przy czym rzekoma różnica dość często nie ma znaczenia z punktu widzenia stosowania przepisów prawa podatkowego. Kuriozalnym kazusem była odmowa ochrony wynikającej z interpretacji dotyczącej zorganizowanej części przedsiębiorstwa z uwagi na fakt, że jego zbycie nastąpiło na rzecz podmiotu powiązanego. Organ uznał, że – wbrew interpretacji – doszło do jego zbycia, gdyż nabywcą był podmiot powiązany. - Do tej pory nie wiem, dlaczego to, czy istnieje zorganizowana część przedsiębiorstwa, miałoby zależeć od tego, kto to „coś” nabędzie. Ustawa podatkowa na pewno o tej okoliczności nie wspomina – ocenia prof. Morawski.
Zobacz również:
Analiza. Charakterystyka interpretacji podatkowych >>
Procedura - Wniosek o interpretację indywidualną - podmioty uprawnione>>
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.