Kursy walut obcych a faktury korygujące - w czym problem? Brak przepisów

W ustawie o VAT znajdziemy przepisy regulujące sposoby ustalenia kursów wymiany walut obcych na złote, jednak nie obejmują swoim zakresem szczegółowych zasad dotyczących faktur korygujących, co powoduje powstanie wątpliwości po stronie podatników. Tę lukę starają się wypełnić organy podatkowe w procesie wykładni prawa.

Czytaj: Sejm pracuje nad kolejnymi zmianami w rozliczeniach VAT>>

Praktyka organów podatkowych

Obszerną wykładnię znajdziemy przykładowo np. w interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 11 lutego 2022 r. nr 0114-KDIP1-1.4012.859.2021.1.AKA.

Sprawdź w LEX: VAT 2023 - przewodnik po zmianach >>

Wynika z niej. że w przypadku, gdy podatnik wystawia fakturę korygującą:

  1. podwyższającą podstawę opodatkowania z przyczyny pierwotnej (istniejącej w momencie powstania obowiązku podatkowego) - podatnik stosuje kurs wymiany waluty obcej ogłoszonej przez NBP (lub opublikowanej przez EBC) na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień powstania obowiązku podatkowego (albo odpowiednio wystawienia faktury);
  2. podwyższającą podstawę opodatkowania z przyczyny wtórnej (powstałej po powstaniu obowiązku podatkowego) - stosuje kurs wymiany waluty obcej na złote ogłoszony przez NBP (lub opublikowany przez EBC) na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień powstania okoliczności uzasadniającej korektę;
  3. obniżającej podstawę opodatkowania niezależnie od przyczyny - stosuje kurs wymiany na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień wystawienia faktury korygującej.

 

Jeszcze bardziej sytuacja się komplikuje, gdy mamy do czynienia z transakcją zagraniczną. Istotne jest już nie tylko przyczyna korekty (pierwotna czy nowa okoliczność) i jej kierunek - in plus czy in minus - ale również rodzaj transakcji. Szczególne przypadki oraz rozmiar potrzebnej analizy dobrze opisuje interpretacja indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 16 marca 2022 r. nr 0114-KDIP1-1.4012.860.2021.1.RR.

Ponadto, podatnicy mogą przeliczać kursy walut obcych z zastosowaniem zasad wynikających z ustaw o podatkach dochodowych. W takim przypadku stosuje się te zasady również do faktur korygujących.

Czytaj: Zaniechane inwestycje z obowiązkiem korekty w VAT>>

Czytaj w LEX: Roczna korekta w VAT krok po kroku >>

Projektowane przepisy - co się zmieni?

Powyższe obrazuje z jakimi problemami muszą mierzyć się podatnicy przy dokonywaniu, z pozoru prostej, technicznej czynności, jaką jest przeliczanie kursów walut. Działania zmierzające do uproszczenia są na pewno dobrym kierunkiem zarówno z perspektywy podatnika jak i organów skarbowych. Co ma się zmienić?

 

 

Kurs faktury pierwotnej

W pakiecie Slim VAT 3 (projektowany art. 31b) podstawową regułą, która miałaby obowiązywać jest określenie kursu wymiany walut obcych na złote przy określaniu podstawy opodatkowania i kwoty korekty zgodnie z kursem zastosowanym przy fakturze pierwotnej (tzw. kurs historyczny).

W konsekwencji doszłoby do uproszczenia systemu poprzez brak konieczności badania przyczyny korekty, wpływu korekty na podstawę opodatkowania, czy charakteru transakcji na gruncie podatku VAT przy samych fakturach korygujących.

Zapewnia to spójność z fakturą pierwotną i nie prowadzi do powstania ewentualnych różnic kursowych pomiędzy fakturą pierwotną i fakturą korygującą. O zmniejszeniu obciążeń biurokratycznych nie wspominając.

Dopuszczony jeden kurs przy korektach zbiorczych...

Zgodnie z projektowaną ogólną zasadą, kurs wymiany walut obcych na złote należałoby w takim przypadku ustalać odrębnie do każdej korygowanej transakcji.

Podatnik będzie mógł jednak zastosować uproszczenie poprzez ustalenie jednego kursu wymiany na złote wg kursu średniego danej waluty obcej ogłoszonego przez NBP (ewentualnie opublikowanego przez EBC) na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień wystawienia faktury korygującej. Nie ma przy tym znaczenia np. moment spełnienia warunków uzgodnienia korekty.

Czytaj: MF konsultuje projekt w sprawie składów VAT>>

... w tym od zagranicznego zakupu

Analogiczna alternatywa zostanie wprowadzona do faktur zbiorczych dotyczy upustów lub obniżek udzielanych podatnikowi przez zagranicznego kontrahenta w ramach transakcji:

  • wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów;
  • importu towarów,
  • importu usług.

W takiej sytuacji podatnik może również uwzględnić jeden kurs wymiany ogłoszony na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień wystawienia faktury korygującej.

Co w przypadku, gdy podatnik takiej faktury korygującej nie otrzyma? Podatnik powinien w takim przypadku zastosować projektowaną zasadę ogólną i zastosować kurs wymiany walut na złote zastosowany przy fakturze pierwotnej.

Zasady z podatków dochodowych zostają

Tak jak obecnie wyjątkiem od zastosowania tych zasad jest sytuacja, w której podatnik określa kurs wymiany walut obcych na złote na podstawie ustaw o podatkach dochodowych. Podatnik powinien wtedy również do faktur korygujących stosować wybrane przez siebie zasady, chyba że podatnik nie ma możliwości zastosowania reguł wynikających z podatków dochodowych. Wtedy zastosowanie mają reguły wynikające z ustawy o VAT.

Korekta roczna odliczonego podatku - zmiana proporcji

Obecnie brzmienie art. 91 ust. 1 ustawy o VAT przewiduje obowiązek dokonywania korekt odliczonego podatku w związku ze zmianą współczynnika proporcji VAT w przypadku każdej różnicy (nawet wynosząca 1 punkt procentowy). W wielu przypadkach realizacja tego obowiązku nie ma ekonomicznego znaczenia i jest niepotrzebnym obciążeniem administracyjnym.

Projektowane jest dodanie fakultatywnego rozwiązania dla podatników (art. 91 ust. 1a i 1b ustawy o VAT) - możliwość rezygnacji z dokonania rocznej korekty odliczonego podatku, gdy łącznie spełnione są następujące warunki:

  1. różnica pomiędzy proporcją wstępną a proporcją ostateczną nie będzie przekraczać 2 punktów procentowych oraz
  2. kwota podatku naliczonego niepodlegająca odliczeniu nie przekroczy 10.000,00 zł (o ile rzeczywisty wskaźnik proporcji jest mniejszy od prognozowanego).

 

Przy czym kwota podatku naliczonego niepodlegająca odliczeniu oznacza sumę kwot wynikających z różnicy między proporcją wstępną a proporcją ostateczną w danym roku podatkowym oraz kwot wynikających z korekt wieloletnich.

Warto nadmienić, że w ustawie o VAT uregulowane było już wyłączenie konieczności rocznej korekty podatku odliczonego, jeżeli różnica pomiędzy proporcjami nie była większa niż 2 punkty procentowe (do 31 marca 2011 r.). W nowym podejściu projektodawca zdecydował się na wprowadzenie tego rozwiązania jako alternatywy, obwarowanej limitem kwotowym. Jest to krok w dobrym kierunku, który ograniczy biurokrację przy, patrząc z perspektywy skarbu państwa, niematerialnych wartościach.

Kiedy zmiany miałyby wejść w życie?

Ustawa nowelizująca ma zasadniczo wejść w życie 1 kwietnia 2023 r. Przepisy dotyczące korekty podatku odliczonego w przypadku różnicy pomiędzy proporcją wstępną i proporcją ostateczną miałyby być stosowane już do korekt dokonywanych za 2023 r.

Marcin Palusiński

Marta Chorzępa-Starosta