Przyjrzyjmy się temu na przykładzie krajowej firmy korzystającej ze zwolnienia podmiotowego na podstawie art. 113 ust. 1 lub ust. 9 ustawy o VAT.

Generalnie podatnicy VAT są zobowiązani przed dniem wykonania pierwszej czynności określonej w art. 5 ustawy o VAT złożyć naczelnikowi urzędu skarbowego zgłoszenie rejestracyjne (art. 96 ust. 1 ustawy o VAT). W tym przypadku naczelnik urzędu skarbowego, po weryfikacji danych podanych w zgłoszeniu, rejestruje przedsiębiorcę jako „podatnika VAT czynnego" i na jego wniosek potwierdza to zarejestrowanie. 

Komu przysługuje zwolnienie

Należy jednak zauważyć, że podmioty wymienione w art. 15 ustawy o VAT, u których sprzedaż jest zwolniona na podstawie art. 113 ust. 1 i 9 (zwolnienie podmiotowe do 200 tys. zł) lub wykonujące wyłącznie czynności zwolnione od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 (zwolnienie przedmiotowe) lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3 ustawy o VAT, mogą złożyć zgłoszenie rejestracyjne. W tym przypadku, naczelnik urzędu skarbowego, po weryfikacji danych podanych w zgłoszeniu, rejestruje podatnika jako "podatnika VAT zwolnionego"  i na jego wniosek potwierdza to zarejestrowanie.

Wyjątkiem są tu firmy, które wcześniej były zarejestrowane jako podatnicy VAT czynni, a następnie wybrały zwolnienie podmiotowe. W myśl bowiem art. 96 ust. 10 ustawy o VAT, zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni, u których następnie sprzedaż została zwolniona od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 lub którzy następnie zgłosili, że będą wykonywać wyłącznie czynności zwolnione od podatku na podstawie art. 43 ustawy o VAT, pozostają w rejestrze jako podatnicy VAT zwolnieni.

Zatem firmy zwolnione podmiotowo nie muszą się rejestrować jako podatnicy VAT zwolnieni. Mogą jednak dokonać takiej rejestracji fakultatywnie. Jak wskazał dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 4 września 2024 r., nr 0114-KDIP4-3.4012.321.2024.2.RK, wykonując wyłącznie czynności zwolnione na podstawie art. 113 ust. 1 i 9 ustawy, czyli których wartość sprzedaży nie przekroczy kwoty 200 tys. zł lub wykonując wyłącznie czynności zwolnione na podstawie art. 43 ust. 1 ustawy lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3, mają możliwość złożenia zgłoszenia rejestracyjnego. Zgłoszenie takie nie ma charakteru obligatoryjnego.

 

Sprawdź również książkę: VAT w gminach >>


Kiedy trzeba się zarejestrować

Należy jednak mieć na uwadze, że jeżeli firmy zwolnione podmiotowo rozpoczną dokonywanie sprzedaży opodatkowanej, utracą zwolnienie lub zrezygnują z tego zwolnienia, obowiązane są do złożenia zgłoszenia rejestracyjnego VAT-R. Podmioty zarejestrowane jako podatnicy VAT zwolnieni są zobowiązani do aktualizacji tego zgłoszenia. Trzeba to zrobić w terminie:

  • 1) przed dniem dokonania pierwszej sprzedaży towaru lub usługi, innych niż zwolnione na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 2, 2a i 4-41 lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3 ustawy o VAT - w przypadku rozpoczęcia dokonywania tej sprzedaży;
  • 2) przed dniem, w którym podatnik traci prawo do zwolnienia podmiotowego - w przypadku utraty tego prawa;
  • 3) przed początkiem miesiąca, w którym podatnik rezygnuje ze zwolnienia, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 3 oraz art. 113 ust. 1 i 9 ustawy o VAT - w przypadku rezygnacji z tego zwolnienia;
  • 4) przed dniem wykonania pierwszej czynności określonej w art. 5 ustawy o VAT - w przypadku rezygnacji ze zwolnienia, o którym mowa w art. 113 ust. 9, od pierwszej wykonanej czynności.

Naczelnik urzędu skarbowego, po weryfikacji danych podanych w zgłoszeniu, rejestruje wówczas podatnika jako „podatnika VAT czynnego" i na jego wniosek potwierdza to zarejestrowanie.

Marcin Szymankiewicz, doradca podatkowy

Czytaj również: Dwa lata fundacji rodzinnej - duży sukces i obawa o przyszłość