Ministerstwo Finansów uzasadnia, że przedstawiony pod koniec marca projekt zmian w ordynacji podatkowej, ma na celu "poprawę relacji między podatnikami i organami podatkowymi, zwiększenie efektywności działania organów podatkowych oraz doprecyzowanie przepisów, których stosowanie budzi wątpliwości". Prawnicy ostrzegają jednak, że zaproponowane w nim wyłączenie możliwości wydawania interpretacji indywidualnych w zakresie raportowania schematów podatkowych będzie miało odwrotny skutek.

Zobacz poradnik w LEX: Brzostowska Monika, Zmiany w raportowaniu schematów podatkowych>

Zgodnie z projektem, podatnicy w ogóle nie będą mogli składać wniosków o wydawanie interpretacji indywidualnych w zakresie MDR. Jak uzasadnia MF, szef KAS powinien być podmiotem uprawnionym do stwierdzania istnienia lub nie schematu podatkowego w danej sytuacji. Ochrona podatników ma polegać na tym, że potwierdzenie nadania NSP będzie równoznaczne z uznaniem opisanego w informacji uzgodnienia za schemat podatkowy. Natomiast w przypadku przeciwnym, szef KAS wyda postanowienie o odmowie nadania NSP, gdy uzgodnienie nie spełnia cech schematu podatkowego.

MF tłumaczy się brakiem czasu

Wiceminister finansów Jarosław Neneman wyjaśniał niedawno w rozmowie z PAP, że na interpretację czeka się do 3 miesięcy, podczas gdy termin na złożenie MDR to 30 dni. - Wprawdzie operacyjnie Krajowa Informacja Skarbowa wydaje interpretacje średnio w ciągu 2 miesięcy, ale to i tak jest dłuższy termin niż ten, który dotyczy MDR-ów, bo je należy złożyć w terminie 30 dni, a Szef KAS ma tylko 7 dni na nadanie numeru schematu podatkowego (NSP). Więc gdyby to podlegało interpretowaniu, to Szef Krajowej Administracji Skarbowej i tak musiałby przyjąć takiego MDR-a, który jednocześnie podlegałby interpretowaniu przez KIS. Gdyby zaś hipotetycznie skrócić jakoś terminy, to podatnik najpierw występowałby o interpretację, a potem i tak musiałby składać MDR do Szefa KAS. Z kolei sytuacja, kiedy najpierw pytam o interpretację, a następnie, po 3 miesiącach, składam wniosek do KAS, oznaczałaby, że podatnik złamał przepisy. Bo faktycznie on już w momencie zapytania o interpretację powinien składać MDR-a – mówił wiceminister.

Czytaj także artykuł w LEX: Kalus Jeremiasz, Szymczyk Przemysław, MDR: rola wspomagającego w zakresie obowiązkowego raportowania schematu podatkowego>

Zapowiedział też, że MF dotrzyma zapowiadanej likwidacji 70 proc. schematów podatkowych. Projekt nowelizacji Ordynacji podatkowej pozostawia jednak obowiązek informowania o części schematów krajowych.

- Z jednej strony mamy już coś, co funkcjonuje. Podatnicy zainwestowali, aby dostosować się do obowiązku informowania o krajowych schematach podatkowych, organy skarbowe także zainwestowały. W efekcie mamy już narzędzie, za pomocą którego administracja może pozyskać informacje o działaniach podatników. Narzędzie to zmusza też podatników do pewnego rodzaju refleksji podatkowej, bo wiedząc, że będą musieli poinformować administrację, dokładnie analizują wszystkie procesy. Dlatego uznaliśmy, że należy zostawić te rzeczy, które są najbardziej potrzebne, czyli przede wszystkim raportowanie schematów w podatku dochodowym – powiedział wiceminister Neneman.

Czytaj także komentarz praktyczny w LEX: Matusiakiewicz Łukasz, Obowiązek raportowania schematów podatkowych>

Podatnicy pozostawieni sami sobie

Prawnicy negatywnie oceniają jednak zniesienie możliwości wystąpienia o interpretację indywidualną, powołując się na orzecznictwo sądów administracyjnych. 

- Zmiany dotyczące MDR idą, co do zasady, w dobry kierunku - wydaje się, że raportowanie zostanie mocno ograniczone. Jednak zniesienie interpretacji dotyczących schematów podatkowych, należy ocenić negatywnie. Po pierwsze, są to przepisy adresowane do podatników, więc powinny podlegać interpretacjom. Nie jest tajemnicą, że przepisy te są często niezrozumiałe nawet dla prawników, więc tym bardziej przedsiębiorcy mają trudności z ustaleniem, czy dana operacja jest schematem podatkowym. Brak możliwości uzyskania interpretacji oznacza przerzucenie całej odpowiedzialności w tym zakresie na przedsiębiorców. W państwie prawa nie powinno dochodzić do tego typu sytuacji. Po drugie, mimo iż kary za niewypełnianie obowiązków w zakresie MDR zostaną obniżone z 720 stawek dziennych do 240 stawek dziennych, to w dalszym ciągu pozostaną bardzo wysokie. Po trzecie, sam fakt wydania przez ministra finansów interpretacji ogólnej w zakresie MDR rozstrzyga, że w obecnym stanie prawnym ​możliwe jest też wydawanie interpretacji indywidualnych – mówi Gniewomir Parzyjagła, radca prawny i starszy menedżer w MDDP.

Chodzi o interpretację ogólną z 5 marca w sprawie „prawnie chronionej tajemnicy zawodowej” promotora i wspomagającego na gruncie przepisów o schematach podatkowych (nr DTS5.8092.2.2025), w której minister finansów zrównuje tajemnicę zawodową doradcy podatkowego oraz rzecznika patentowego z ochroną przysługującą adwokatowi i radcy prawnemu. Minister finansów wydał też 24 grudnia ub.r. interpretację ogólną (nr DTS5.8092.4.2024), zgodnie z którą klasyczna umowa leasingu operacyjnego nie powinna być uznawana za schemat podatkowy.

Zobacz także szkolenie w LEX: Prokocki Piotr, Powrót obowiązku raportowania schematów podatkowych (MDR)>

Czytaj również: Interpretacja ogólna w sprawie leasingu niewiele zmieni

Doradca podatkowy a prawo do tajemnicy zawodowej - MDR

Pierwsze interpretacje po latach sporów

Gniewomir Parzyjagła przypomina, że organy podatkowe od początku odmawiały wydawania interpretacji indywidualnych argumentując, że przepisy określające obowiązki dotyczące raportowania schematów nie mają charakteru materialnoprawnego, a regulują „czynność techniczno-informacyjną”.  - Można odnieść wrażenie, że organy podatkowe same mają wątpliwości czy coś podlega raportowaniu, stąd niechęć do wydawania interpretacji. Z kolei podatnicy prezentują dwie skrajne postawy - z jednej strony nadraportowanie, z drugiej "oszczędne" raportowanie schematów - mówi.

Czytaj także pytanie w LEX: Czy jest jakiś termin ważności procedury MDR?>

Dyrektor KIS wydał pierwszą interpretację w lipcu 2024 r., ponieważ przegrał przed Naczelnym Sądem Administracyjnym. NSA orzekł (sygn. II FSK 226/230), że organ bezpodstawnie odmówił wydania interpretacji, nakazując ponowne rozpatrzenie wniosku. Również w innych wyrokach, m.in.  z 8 grudnia 2021 r., (sygn. III FSK 4548/21), NSA orzekł, że przepisy związane z informowaniem o schematach podatkowych, mające charakter materialnoprawny, objęte są zakresem postępowania interpretacyjnego na podstawie art. 14b par. 1 i nast. ordynacji podatkowej. Ustawodawca nie wypowiada się wprost na temat charakteru przepisów prawa, których może dotyczyć interpretacja indywidualna. Tym samym jej przedmiotem mogą - i być powinny - wszystkie przepisy, które wpływają na sferę praw i obowiązków podatkowych wnioskodawcy. Tym bardziej, że wniosek dotyczy obowiązków nałożonych przez ustawodawcę zagrożonych sankcją karną skarbową (art. 80f k.k.s.).

Czy biała lista pomoże podatnikom

Korzystna jest natomiast zapowiedź stworzenia tzw. białej listy uzgodnień krajowych, które nie powinny podlegać raportowaniu. Ma być zawarta w rozporządzeniu MF. 

- Był to jeden z głównych postulatów historycznie działającego Forum MDR, którego próbę odzwierciedlenia można zidentyfikować w projekcie. Na razie lista ustawowa jest dość skromna więc pozostaje mieć nadzieję, że ewentualne projekty rozporządzeń będą bardziej śmiałe - mówi Michał Kwaśniewski, adwokat, partner w Quidea.

- To oczekiwana zmiana, której wprowadzenie powinno pomóc podatnikom. Powstaje oczywiście pytanie, co znajdzie na białej liście i jak zostanie opisane. Na pewno powinno się tam znaleźć raportowanie kwestii wszelkich wypłat do nierezydentów, o których organy podatkowe mają już informacje z innych źródeł – podsumowuje Gniewomir Parzyjagła.

Zobacz także wzór w LEX: Wezwanie do uzupełnienia przekazanych informacji o schemacie podatkowym lub do wyjaśnienia wątpliwości>

Czytaj również: Skarbówka nie stosuje interpretacji ministra finansów

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.