Ministerstwo Finansów wydało pod koniec 2024 r. dwie interpretacje ogólne w sprawie podatku u źródła. Pierwsza z 15 listopada (nr DD9.8202.1.2024) dotyczy niektórych warunków stosowania zwolnienia dywidendowego określonego w art. 22 ust. 4 ustawy o CIT, druga z 20 listopada (nr DD9.8202.2.2024) - niektórych warunków stosowania zwolnienia odsetek i należności licencyjnych, określonego w art. 21 ust. 3 ustawy o CIT.
Czytaj komentarz praktyczny w LEX: Jamroży Marcin, Odsetki - podatek u źródła>
Od początku za korzystniejszą dla podatników uznawana była interpretacja dotycząca dywidend, zgodnie z którą fakt korzystania ze zwolnienia z opodatkowania przez odbiorcę dywidendy w państwie jego rezydencji, na podstawie dyrektywy unijnej, nie wyklucza możliwości zwolnienia tej dywidendy z podatku u źródła (WHT). Według prawników interpretacja ta ma bardzo istotne znaczenie, ponieważ organy podatkowe zajmowały wcześniej odmienne, profiskalne stanowisko, a orzecznictwo sądów administracyjnych było w tej sprawie niejednolite. Wydanie interpretacji ogólnej miało sprawić, że odbiorcom płatności łatwiej będzie skorzystać ze zwolnienia.
Okazuje się jednak, że spółkom trudno jest uzyskać zwrot nadpłaconego podatku, ponieważ w praktyce organy podatkowe nie zawsze uwzględniają stanowiska ministra.
Czytaj także w LEX: Głębicka Edyta, Obowiązki dokumentacyjne związane z poborem podatku u źródła>
Praktyka skarbówki inna niż interpretacja ogólna
- Niestety, pomimo wydanej przez ministra finansów interpretacji ogólnej, potwierdzającej brak warunku tzw. efektywnego opodatkowania WHT w przypadku dywidend, w praktyce nadal można spotkać się z odmiennym podejściem organów Krajowej Administracji Skarbowej. Przykładowo dyrektor Izby Administracji Skarbowej w Lublinie zajmuje takie stanowisko w przypadku postępowań zwrotowych, w których decyzje zostały wydane przed opublikowaniem wskazanej interpretacji. Twierdzi on w nich, że nadal może prezentować pogląd sprzeczny ze stanowiskiem ministra finansów – mówi Adrian Stępień, partner w Zespole Tax Litigation w CRIDO.
O tym, że podobnych sporów jest więcej, świadczą też najnowsze orzeczenia WSA w Lublinie z 11 grudnia 2024 r. (sygn. I SA/Lu 502/24, 503/24, 504/24 oraz z 31 stycznia 2025 r. (sygn. I SA/ Lu 590/24) i 12 marca 2025 r. (sygn. I SA/Lu 560/24), w których podatnicy powoływali się na interpretację ogólną. We wszystkich tych sprawach sąd oddalił skargi podatników na decyzje dyrektora IAS, dotyczącą odmowy zwrotu zryczałtowanego podatku dochodowego od osób prawnych, a jak wynika z uzasadnień wyroków – organ nie zmienił swojego stanowiska w sprawach w zakresie w jakim było ono niezgodne z interpretacją ogólną, także po jej wydaniu.
Czytaj komentarz w LEX: Chudzik Mariusz, Opodatkowanie dywidend>
Wyroki z grudnia ub.r. dotyczyły sytuacji, w której organ ocenił, że spółka nie jest rzeczywistym właścicielem otrzymanej dywidendy, nie podlega efektywnemu opodatkowaniu, zaś z uwagi na brak uzasadnienia ekonomicznego sposób jej działania jest sztuczny.
Sąd zgodził się z fiskusem, że w sprawach tych nie można zastosować interpretacji ogólnej ministra finansów z 15 listopada 2024 r., nr DD9.8202.1.2024, m.in. z uwagi na fakt, że została opublikowana już po dacie wydania zaskarżonej decyzji. W ocenie sądu, skarżąca spółka nie jest uprawniona, by odwoływać się do tego aktu w kontekście naruszenia zasady zaufania (art. 124 ordynacji podatkowej).
- Nie sposób uznać, iż interpretacja ogólna ministra finansów, która pojawiła się w obrocie prawnym po wydaniu zaskarżonej decyzji aktu oraz co do zasady nie ma charakteru wiążącego, mogłaby oddziaływać w sposób, jaki wskazuje strona w skardze – ocenił WSA. Ponadto, sąd także podnosił, że powinien w tym zakresie rozpatrywać sprawę w oparciu o stan faktyczny i prawny istniejący w dacie wydania zaskarżonej decyzji.
Czas na jednoznaczne stanowisko ministra finansów
Adrian Stępień zaznacza, że nie można zgodzić się z tymi orzeczeniami. Przypomina też, że interpretacja ogólna jest wynikiem długich konsultacji ministra finansów z ekspertami podatkowymi i organizacjami reprezentującymi przedsiębiorców.
- Można oczywiście próbować powoływać się na wąsko interpretowaną ochronę z interpretacji ogólnych, ale nie na tym tak naprawdę polega problem. Minister wyraził w interpretacji ogólnej pogląd, który - jego zdaniem - jest w tym zakresie prawidłowy. Jeżeli dyrektor Izby Administracji Skarbowej w Lublinie nadal wyraża stanowisko całkowicie odmienne, to tym samym podważa prawidłowość wskazanej interpretacji, poglądów wyrażanych przez ministra, ale także sens przeprowadzanych konsultacji. Oczywistym bowiem jest, że oczekiwanie środowisk przedsiębiorców było takie, że wspólnie wypracowane stanowisko będzie jednolicie stosowane przez całą administracje skarbową. Co więcej, takie działanie podważa wiarygodność samego ministra, a także ogólne zaufanie do organów podatkowych – dodaje Adrian Stępień.
Zobacz także procedurę w LEX: Krywan Tomasz, Obowiązek pobrania zryczałtowanego CIT „u źródła”>
Dodaje, że jeżeli organ uważa, że nie może wprost zastosować regulacji dotyczących ochrony z interpretacji ogólnej w danej sprawie, to powinien przynajmniej wyrazić stanowisko, że odstępuje od wcześniej przestawianych poglądów i np. skorzystać z możliwości autokontroli wydanej przez siebie decyzji (organ może przed przekazaniem akt sprawy sądowi w całości uwzględnić żądania strony). Natomiast argument, że sąd winien rozpatrywać sprawę w oparciu o stan faktyczny i prawny istniejący w dacie wydania zaskarżonej decyzji w odniesieniu do interpretacji ogólnej również wydaje się chybiony. Najistotniejszy jest bowiem sam pogląd ministra, jaki został wyrażony w interpretacji ogólnej, przy czym nie jest on elementem stanu faktycznego czy też prawnego w sprawie. Powinien być jednak bardzo ważną wskazówką interpretacyjną, którą trudno pomijać (w szczególności mając na uwadze zasadę rozstrzygania wątpliwości na korzyść podatników czy też zasadę zaufania do organów podatkowych).
- Wydaje się, że cenne by było, aby minister finansów zajął jednoznaczne stanowisko w tym zakresie – niestety dotychczasowa praktyka pokazuje, że samo wydanie interpretacji ogólnych czy też objaśnień może się okazać niewystarczające, aby realnie zmienić podejście administracji skarbowej. Natomiast przedsiębiorcy mają prawo oczekiwać w tym zakresie, że za dokumentami wydawanymi przez ministra, pójdą realne zmiany – podsumowuje Adrian Stępień.
Ministerstwo Finansów, do momentu publikacji tekstu, nie odniosło się do tej kwestii.
Pytanie o zasadę zaufania obywateli do państwa
Również dr Izabela Andrzejewska-Czernek, radca prawny, członek zarządu IFA Polska, wskazuje, że praktyka skarbówki osłabia zaufanie obywateli do państwa.
- Interpretacja ogólna miała na celu naprostowanie praktyki, która była i – jak widać – wciąż bywa całkowicie niezgodna z obowiązującymi przepisami. Wskazywanie, że interpretacja ogólna nie może być brana pod uwagę dlatego, że została wydana po dacie decyzji, ignoruje istotę tego instrumentu prawnego – a w przypadku tej interpretacji w dwójnasób. Po pierwsze, interpretacja ogólna nie stanowi zmiany prawa, a prawo w tym przypadku jest od treści interpretacji względniejsze. Warunek efektywnego opodatkowania w państwie odbiorcy dywidendy nijak z treści samych przepisów nie wynika. Po drugie, jeśli minister finansów jednoznacznie wskazuje, że nie istnieje warunek efektywnego opodatkowania w przypadku dywidend w kontekście WHT, to utrzymywanie przez organy KAS odrębnego, sprzecznego stanowiska osłabia zaufanie obywateli do instytucji państwowych - dr Izabela Andrzejewska-Czernek.
Dodaje, że brakuje też otwartości na autokorektę po stronie organów, mimo że takie możliwości istnieją i mogłyby być wykorzystywane w duchu zasady lojalności państwa wobec podatnika
- Warto podkreślić, że interpretacja ogólna jest efektem intensywnych prac grup roboczych, prowadzonych z udziałem strony społecznej i Ministerstwa Finansów – wysiłek ten był znaczący po obu stronach i nie może zostać zmarnowany poprzez ignorowanie jego efektów w praktyce administracyjnej. Pozytywnym sygnałem jest jednak to, iż Ministerstwo Finansów podejmuje dalsze działania w celu objaśnienia przepisów. Należy mieć nadzieję, że wypracowane zostaną rozwiązania korzystne dla podatników - dodaje dr Izabela Andrzejewska-Czernek.
Czytaj także komentarz w LEX: Ograniczenie podatku u źródła od dywidend a polskie umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania>
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
