Ministerstwo Finansów opublikowało interpretację ogólną z 5 marca w sprawie „prawnie chronionej tajemnicy zawodowej” promotora i wspomagającego na gruncie przepisów o schematach podatkowych (nr DTS5.8092.2.2025).
Jak uzasadnia MF, ma to związek z dwoma wyrokami Trybunału Sprawiedliwości UE z 8 grudnia 2022 r. w sprawie C-694/20 Orde van Vlaamse Balies i z 29 lipca 2024 r. w sprawie C-623/22 Belgian Association of Tax Lawyers. Oba wyroki dotyczą zawodów, którym na podstawie przepisów dyrektywy DAC6 przysługuje uprawnienie do zastąpienia obowiązku raportowania schematu podatkowego obowiązkiem powiadomienia innych podmiotów o konieczności takiego raportowania. Wyroki te odnoszą się wprost jedynie do tajemnicy zawodowej adwokata i radcy prawnego – a nie wszystkich promotorów. Dlatego dla zapewnienia ochrony podatników na gruncie wykładni przepisów krajowych, w kręgu tych podmiotów należy uwzględnić także inne grupy zawodowe.
Tajemnica zawodowa dla doradców podatkowych i rzeczników patentowych
Chodzi o doradców podatkowych, którzy w w odniesieniu do spraw podatkowych są uprawnieni do reprezentacji swoich klientów przed sądem w takim samym zakresie jak adwokaci i radcowie prawni oraz są zobligowany do zachowania prawnie chronionej tajemnicy zawodowej. Druga grupa to rzecznicy patentowi, którzy również reprezentują swoich klientów przed sądem w sprawach własności przemysłowej.
Według MF zarówno zawód doradcy podatkowego, jak i rzecznika patentowego wyróżnia się wśród pozostałych zawodów wymienionych przez TSUE w wyroku (notariuszy, audytorów, księgowych, bankowców), a zobowiązanych do zachowania prawnie chronionej tajemnicy zawodowej, które nie mają prawa reprezentowania klientów przed sądami.
- W konsekwencji, na gruncie krajowych regulacji w odniesieniu do działu III rozdziału 11a Ordynacji podatkowej (Informacje o schematach podatkowych), wyrok TSUE należy rozumieć w ten sposób, że doradcy podatkowemu oraz rzecznikowi patentowemu, na takich samych zasadach jak adwokatowi oraz radcy prawnemu, przysługuje uprawnienie związane z prawnie chronioną tajemnicą zawodową, co w konsekwencji oznacza zastąpienie obowiązku raportowania schematu podatkowego do szefa KAS obowiązkiem powiadomienia innych podmiotów o konieczności takiego zaraportowania - stanowi interpretacja ogólna.
Zgodnie z interpretacją ogólną promotorem lub wspomagającym zwolnionym od złożenia do szefa Krajowej Administracji Skarbowej informacji o schemacie podatkowym z uwagi na prawnie chronioną tajemnicę zawodową, na gruncie polskich przepisów, jest:
- adwokat,
- radca prawny,
- doradca podatkowy,
- rzecznik patentowy.
- A contrario, zwolnienie z raportowania schematu podatkowego nie rozciąga się na podmioty i zawody, które na gruncie ustaw krajowych nie są uprawnione do reprezentowania klientów przed sądem - wyjaśnia MF.
Co ważne, zwolnienie dotyczy tylko schematów podatkowych niestandaryzowanych. Natomiast przekazywanie schematów standaryzowanych (które można go wdrożyć lub udostępnić u więcej niż jednego korzystającego bez konieczności dokonywania zmiany jego istotnych założeń) nie stanowi naruszenia tajemnicy zawodowej. Zgodnie z art. 86f par. 2 ordynacji podatkowej, nie przekazuje się:
- a) danych podmiotów uczestniczących, mających uczestniczyć w schemacie podatkowym lub na które może mieć wpływ schemat podatkowy,
- b) danych innych podmiotów zobowiązanych do zaraportowania informacji o schemacie podatkowym.
Czytaj w LEX: Raportowanie schematów podatkowych zgodne z prawem UE. Omówienie wyroku TS z dnia 29 lipca 2024 r., C-623/22 (Belgian Association of Tax Lawyers i in.) > >
![Błędy organów podatkowych a prawa podatnika. Jak kwestionować decyzje i bronić swoich praw [PRZEDSPRZEDAŻ]](/gfx/prawopl/_thumbs/produkty_foto/82728/978-83-8390-442-9_,mXqL62OeqFTLkrXdmIyYmw.jpg)
Cena promocyjna: 152.16 zł
|Cena regularna: 179 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 134.25 zł
Co z kompleksową reformą MDR-ów?
Prawnicy zwracają uwagę, że przepisy o raportowaniu schematów podatkowych były kwestionowane zarówno przez TSUE, jak i polski Trybunał Konstytucyjny. Od dawna oczekiwane jest też ich uproszczenie.
Jak podkreśla dr Bartosz Kubista, adwokat, doradca podatkowy, partner zarządzający w GLC, uchylenie obowiązku raportowania w zakresie naruszającym tajemnicę zawodową jest naturalną reakcją na orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z 23 lipca 2024 r. (sygn. K 13/20) Trybunał zakwestionował przepisy, które nakładają na doradców podatkowych obowiązek przekazywania informacji o schemacie podatkowym oraz nie określają dostatecznie przesłanek i trybu wyłączenia lub zwolnienia z obowiązku dochowania tajemnicy zawodowej.
- Tajemnica zawodowa prawniczych zawodów zaufania publicznego jest nienaruszalna. Dla - jak już wiadomo – niekonstytucyjnych przepisów o raportowaniu schematów podatkowych przez doradców podatkowych, adwokatów i radców prawnych nie może być miejsca w polskim prawie podatkowym - mówi dr Kubista.
Dominka Michalska, doradca podatkowy w kancelarii Paczuski Taudul Doradcy Podatkowi, zwraca jednak uwagę, że interpretacja ogólna to tylko doraźne rozwiązanie. Jak wyjaśnia, jest ona pokłosiem wyroków TSUE, które uznały konieczność ochrony poufności komunikacji między podatnikiem a jego profesjonalnym pełnomocnikiem. Kluczową zmianą jest wprowadzenie warunku uprawnienia do reprezentacji klienta przed sądem jako kryterium zwolnienia z obowiązku raportowania, podczas gdy przepisy ordynacji podatkowej dotyczące MDR nie zawężają grona podmiotów mogących powoływać się na tajemnicę zawodową przy przekazywaniu informacji o schematach podatkowych.
- Zatem, choć interpretacja daje profesjonalistom zajmującym się kwestią schematów podatkowych pewną jasność co do zakresu tajemnicy zawodowej, stanowi ona jedynie doraźne rozwiązanie. Rynek oczekuje kompleksowej reformy MDR zapowiadanej przez ministra Domańskiego, który zobowiązał się do redukcji 70 proc. obowiązków raportowych. W obecnej sytuacji kolejne interpretacje ogólne to jedynie próba łatania obowiązujących przepisów w zakresie MDR – niezbędna jest natomiast ich całościowa reforma, która zapewni przedsiębiorcom i doradcom stabilne, przewidywalne otoczenie prawne, zamiast mozaiki często sprzecznych wyjaśnień – mówi Dominka Michalska.
Przypomnijmy, że w połowie lutego rząd zapowiedział deregulację przepisów podatkowych, która ma m.in. zmniejszyć o 70 proc. ilość raportowanych informacji o schematach podatkowych. Kilka dni później Ministerstwo Finansów opublikowało w wykazie prac legislacyjnych zmiany w ordynacji podatkowej, mające "poprawić relację między podatnikami i organami podatkowymi". Zgodnie z założeniami doradcy podatkowi, adwokaci i radcy prawni nie będą już przekazywać skarbówce informacji o schematach podatkowych (MDR) naruszających ich tajemnicę zawodową.
Czytaj również: Zmiany ordynacji podatkowej - co zapowiada MF
