Wczoraj pisaliśmy, że na podatników czeka coraz więcej kar. Okazuje się, że temat ma ciąg dalszy. Rządowe Centrum Legislacji ogłosiło właśnie projekt nowelizacji Kodeksu karnego skarbowego (kks).
Przepisy kks określają obecnie, że przestępstwem skarbowym jest czyn zabroniony przez kodeks pod groźbą kary grzywny w stawkach dziennych, kary ograniczenia wolności lub kary pozbawienia wolności. Wykroczeniem skarbowym jest natomiast czyn zabroniony przez kodeks pod groźbą kary grzywny określonej kwotowo, jeżeli kwota uszczuplonej lub narażonej na uszczuplenie należności publicznoprawnej albo wartość przedmiotu czynu nie przekracza pięciokrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia w czasie jego popełnienia. Wartość graniczna pomiędzy wykroczeniem a przestępstwem wynosi zatem w 2019 r. 11 250 tys. zł. Kary uzależnione są od wysokości minimalnego wynagrodzenia. W 2019 r. kara grzywny za wykroczenie skarbowe może wynieść od 225 zł do 45 tys. zł. Mandat karny nie może być natomiast wyższy niż 4,5 tys. zł. Maksymalna kara grzywny nałożona wyrokiem nakazowym wynosi 22 500 zł. Jeśli chodzi natomiast o kary za przestępstwa skarbowe, kara grzywny nie może być niższa niż 750 zł. Maksymalna wysokość kary grzywny wynosi zaś 21,6 mln zł.
Zobacz więcej:
W przyszłym roku nieco niższe limity podatkowe, ale kary wyższe >>
MF szykuje kolejne kary na podatników >>
Konieczna zmiana kks
Przepisy kks mają być jednak zmienione. Jak wynika z uzasadnienia do projektu nowelizacji, zmiany mają usprawnić i poprawić efektywność prowadzonych postępowań. Proponuje się m.in. podwyższenie górnych granic zagrożenia sankcjami w postaci kary pozbawienia wolności lub kary grzywny za wybrane przestępstwa skarbowe. Jak przyznaje Ministerstwo Sprawiedliwości, pomysłodawca zmian, w projekcie można spotkać wiele rozwiązań, które nastawione są przede wszystkim na odzyskanie należności publicznoprawnych. W zamierzeniu projektodawcy proponowane zmiany pozwolą lepiej zabezpieczyć interesy finansowe budżetu państwa.
Wyższe kary za przestępstwa skarbowe
Projekt przewiduje radykalne, jak nazywa to sam projektodawca - podniesienie najniższej liczby stawek dziennych kary grzywny wymierzanej za przestępstwo skarbowe z 10 do 20.
- Propozycja ta wynika z potrzeby uadekwatnienia minimalnej kary majątkowej w relacji do stopnia społecznej szkodliwości czynów zabronionych, w kontekście wymierzanych realnie kar. Wraz z jego wzrostem każdego roku zmienia się wysokość dziennej stawki (również i ona ulega wzrostowi). Sprawia to, że sądy orzekają karę grzywny w coraz to niższej ilości stawek, aby zrealizować zasadę sprawiedliwej odpłaty za popełnienie przestępstwa skarbowego, wyrażającą się m.in. w wysokości kary. Powoduje to jednak, że sprawcy przestępstw skarbowych częściej mogą ubiegać się o zamianę kary grzywny na pracę społecznie użyteczną. W wyniku tego dochodzi bowiem do opóźnienia w wykonaniu orzeczonej kary, lub wykonaniu jej w sposób zastępczy – czytamy w uzasadnieniu. Oznacza to, że po wejściu w życie nowych przepisów, najniższa kara za przestępstwo skarbowe wyniosłaby 1,5 tys. zł. Obecnie jest to 750 zł.
Zmiany w karach za wykroczenia
Proponowane jest także obniżenie dolnej granicy kary grzywny za wykroczenia skarbowe, z obecnej jednej dziesiątej do jednej dwudziestej wysokości minimalnego wynagrodzenia (z obecnych 225 zł do 112,50 zł). - Zmiana ta ma pozwolić na zastosowanie adekwatnej reakcji karnej w przypadku drobniejszych wykroczeń skarbowych – wynika z uzasadnienia.
Jednocześnie jednak planowane jest wydłużenie okresu przedawnienia karalności wykroczeń skarbowych z jednego roku obecnie do dwóch lat. Z uzasadnienia wynika, że jest to realizacja postulatów praktyki, która odnotowuje zjawisko unikania odpowiedzialności ze względu na to, że dopiero podczas kontroli podatkowych sięgających dalej niż okres roku wstecz, wykrywane są naruszenia obowiązków podatkowych. Czyny takie stanowią wprawdzie wówczas zachowania naganne, jednakże w stosunku do sprawców owych czynów niemożliwe jest wyciągnięcie jakichkolwiek konsekwencji karnych.
Inny wymiar kary grzywny
Zgodnie z obecnymi przepisami, górna granica kary grzywny grożącej za wykroczenie skarbowe wynosi bowiem dwudziestokrotność minimalnego wynagrodzenia. Resort sprawiedliwości planuje dodać zapis, zgodnie z którym, jeżeli kwota podatku niewpłaconego w terminie będzie wyższa niż pięćdziesięciokrotność minimalnego wynagrodzenia, sprawca będzie podlegał karze grzywny do 720 stawek dziennych, czyli maksymalnie 21,6 mln zł.
Jak tłumaczy MS, ta propozycja wpisuje się w mechanizm walki z oszustwami podatkowymi, w szczególności w zakresie wyłudzenia podatku VAT. Zaostrzenie penalizacji uzasadnione jest także potrzebą uświadomienia naganności zachowania godzącego w podstawy funkcjonowania państwa, realizującego swoje cele i obowiązki.
Kary za nielegalny hazard
Jeśli proponowane przepisy wejdą w życie, wyższe kary spotkają też prowadzących nielegalne kasyna. Projekt nowelizacji przewiduje dodanie przepisu, zgodnie z którym, kto wbrew przepisom ustawy lub warunkom koncesji lub zezwolenia będzie urządzał lub prowadził gry hazardowe, będzie podlegał karze do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności, albo obu tym karom łącznie. Jak tłumaczy MS, aktualnie przestępstwo to jest zagrożone karą pozbawienia wolności do lat trzech, jako sankcją alternatywną obok kary grzywny w wymiarze do 720 stawek dziennych. - Biorąc pod uwagę, że proceder urządzania nielegalnych gier hazardowych nie tylko godzi w finanse publiczne, ale jest niebezpieczny z punktu widzenia rozpowszechniających się uzależnień, w tym wobec hazardu, istnieją ważne powody by zachowanie takie przenieść do kategorii występków zagrożonych najwyższą karą pozbawienia wolności w typie podstawowym. Jak pokazują najnowsze badania z zakresu psychologii, uzależnienie od gier hazardowych powoduje szkody nie tylko w psychice osób uzależnionych, ale szerzy spustoszenie w życiu społecznym i rodzinnym. Nie bez znaczenia jest także fakt rozpowszechniania się zjawiska hazardu, z którego dochody zasilają finanse grup przestępczych – czytamy w uzasadnieniu.
- Niepłacenie podatków z całą pewnością jest naganne i powinno być karane. Jestem jednak zaniepokojona rozmiarem planowanej nowelizacji – tłumaczy Izabela Rutkowska, doradca podatkowy, prowadząca własną kancelarię prawną. Dodaje, że działania organów podatkowych już i tak są bardzo fiskalne i restrykcyjne. - Na podatnika czyha zbyt dużo kar, które mogą być na niego nałożone. To niepokojący trend – ocenia Rutkowska.
Oczywisty cel nowelizacji
Planowane zmiany nie dziwią także Krzysztofa Kaźmierskiego, specjalistę ds. podatkowych w Sitech. - Od dawna w wypowiedziach przedstawicieli zarówno Ministerstwa Finansów, jak i Ministerstwa Sprawiedliwości, podkreślany był zbyt mało restrykcyjny system kar za wykroczenia i przestępstwa skarbowe. Można powiedzieć, że resort sprawiedliwości kolejny raz dokonuje próby uregulowania systemu kar wymierzonego – zgodnie z założeniami projektu, w przestępców skarbowych, ze szczególnym uwzględnieniem tych, którzy powodują bądź narażają swoim bezprawnym działaniem Skarb Państwa na największe straty – tłumaczy ekspert. Zwraca uwagę, że powód tej nowelizacji jest oczywisty – podatnik powinien zastanowić się przy podejmowaniu próby jakiegokolwiek bezprawnego działania.
Zdaniem Kaźmierskiego, trudno się nie zgodzić, że część z kar wynikająca z omawianego projektu, odstrasza i to dość mocno. - Bo jak nazwać możliwość orzeczenia przez sąd zakazu prowadzenia działalności gospodarczej (od roku do 15 lat) w przypadku podatników, którzy wystawią nierzetelną fakturę? – pyta ekspert. Ta zmiana to w jego opinii jedna z potężniejszych. Karani będą również podatnicy nieprzechowujący po zakończeniu działalności gospodarczej ksiąg podatkowych (obecnie jest obowiązek bez sankcji za jego naruszenie), a ten kto będzie wywoził poza UE bądź przywoził spoza UE m.in. krajowe bądź zagraniczne środki płatnicze w wysokości powyżej 10 tys. euro, będzie musiał ten fakt zgłosić m.in. straży granicznej. Oczywiście nowy obowiązek objęty jest sankcją grzywny.
- Zasadnicze zaostrzenie kar, jak i penalizacja nowych czynów, dotyczy głównie branż, u których organy podatkowe stwierdzają najwięcej uchybień, tj. nielegalny handel wyrobami akcyzowymi oraz nielegalny hazard. Możemy więc powiedzieć, że w całym procesie uszczelniania systemu podatkowego przyszła pora na wsparcie tego procesu poprzez zaostrzenie systemu kar w kks – podsumowuje ekspert.
Ustawa powinna wejść w życie, z małym wyjątkiem, po upływie miesiąca od dnia ogłoszenia.
Zobacz również:
Nadzwyczajne złagodzenie kary >>
Jaka jest wysokość kary za zniszczenie paragonów fiskalnych? >>
Niepodleganie karze w związku z błędami zeznania sporządzonego przez urząd skarbowy >>
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
