W objaśnieniach podatkowych z 31 stycznia 2019 r. do nowych, bo obowiązujących od 1 stycznia 2019 r. przepisów ordynacji podatkowej dotyczących obowiązku informowania o schematach podatkowych MDR, Ministerstwo Finansów szczegółowo wyliczyło wysokość kar, jakie grożą za niewprowadzenie, niewłaściwe wprowadzenie lub niestosowanie wewnętrznej procedury oraz nieprzekazywanie, wbrew obowiązkowi, informacji o schemacie podatkowym.
Dwie kary w jednej firmie
I tak, kara pieniężna (maksymalnie 2 mln zł) określona w art. 86m par. 1 ordynacji podatkowej dotyczy co do zasady podmiotów będących promotorami, zatrudniających promotorów lub faktycznie wypłacających im wynagrodzenie, które nie dopełnią obowiązków związanych z wprowadzeniem i stosowaniem wewnętrznej procedury w zakresie przeciwdziałania niewywiązywania się z obowiązku przekazywania informacji o schematach podatkowych, czyli tzw. procedury wewnętrznej. Ale uwaga! Przepis dotyczy podmiotów, których przychody lub koszty przekroczyły w roku poprzedzającym rok obrotowy równowartość 8 mln zł.
Jednak w art. 86m par. 2 ordynacji przewidziane zostało znaczące zaostrzenie tej kary ‒ z maksymalnie 2 mln zł do 10 mln zł. Dojdzie do niego wtedy, gdy ów promotor nie wprowadził lub nie stosował procedury wewnętrznej a pracujący u niego na etacie lub faktycznie otrzymujący wynagrodzenie promotor będący osobą fizyczną, zostanie prawomocnie skazany przez sąd ‒ na podstawie art. 80f kodeksu karnego skarbowego ‒ za to, że wbrew obowiązkowi nie zgłosił schematu podatkowego, spóźnił się z jego raportowaniem, nie podał danych podmiotów, którym udostępnił schemat, posługiwał się unieważnionym numerem NSP lub nie wypełnił swoich obowiązków sprawozdawczych jako wspomagający.
W efekcie, w skrajnym przypadku, podmiot zatrudniający doradcę podatkowego będzie musiał zapłacić karę pieniężną do 10 mln zł, a sam doradca będący pracownikiem ‒ karę grzywny w wysokości nawet 21,6 mln zł. W sumie więc Skarb Państwa maksymalnie może otrzymać 31,6 mln zł. To fakt, że mało prawdopodobne jest, by zarówno Szef Krajowej Administracji Skarbowej, jak i sąd wymierzył obie kary w maksymalnej wysokości, ale nie niemożliwe.
Sprawdź w LEX: PODATKI - przewodnik po zmianach w 2019 r. >
‒ Jest to kolejny już sygnał ze strony współczesnego ustawodawcy, iż zdaje się on na mechanizm sankcji o astronomicznej górnej granicy. Innym tego przykładem są kary przewidziane w związku z naruszeniem wymogów RODO, a także niektóre kary przewidziane w projekcie ustawy o jawności życia publicznego. Może to jest skutek wiary - popartej nieznajomością historii - w omnipotencję środków penalnych w prawie. Mam wątpliwość zarówno co do skuteczności tej metody, jak i co do jej zgodności z pewnymi nieusuwalnymi zasadami rządzącymi wszelaką odpowiedzialności ‒ powiedział nam adwokat dr Stefan Płażek.
Surowe kary za niedopełnienie obowiązków raportowych
Zgodnie z kks, za przestępstwa skarbowe, także i te opisywane tutaj, kara grzywny wyrażana jest w stawkach dziennych, a wymierzając ją sąd określa nie tylko liczbę stawek, ale i wysokość stawki dziennej. Ponieważ czyn zabroniony, o którym mowa w art. 80f kks nie jest zagrożony karą pozbawienia lub ograniczenia wolności dopuszczalna w tym przypadku jest również procedura dobrowolnego poddania się odpowiedzialności. W takiej sytuacji wysokość kary negocjowana jest z organem a sąd jedynie zatwierdza jej wysokość. Najniższa liczba stawek dziennych wynosi 10, najwyższa ‒ 720. Stawka dzienna nie może być natomiast niższa od jednej trzydziestej części minimalnego wynagrodzenia ani też przekraczać jej czterystukrotności.
Zobacz również: Rząd chce surowiej karać podatników >>
W przyszłym roku nieco niższe limity podatkowe, ale kary wyższe >>
‒ To jest bardzo surowy system kar za naruszenie bądź co bądź obowiązków sprawozdawczych. Myślę, że w obliczu zagrożenia tak surowymi sankcjami praktycznie skończy się agresywna optymalizacja i cel Ministerstwa Finansów zostanie osiągnięty ‒ podkreśliła Małgorzata Sobońska–Szylińska, adwokat, partner w kancelarii Gekko Taxens M. Sobońska-Szylińska i Wspólnicy. Według niej, pozytywnym w tej sprawie jest fakt, że sąd zawsze miarkuje wysokość nakładanej kary a sami winowajcy będą mieli do dyspozycji takie instytucje prawa karnego skarbowego, jak czynny żal i dobrowolne poddanie się odpowiedzialności (jeśli faktycznie zdarzy im się popełnić zarzucany czyn umyślnie).
Jak zauważa mec. Sobońska–Szylińska, odpowiedzialność jest w tym przypadku niezależna od relacji z pracodawcą. Istnieje też możliwość pociągnięcia spółki doradztwa podatkowego czy kancelarii prawnej do odpowiedzialności posiłkowej, zgodnie z art. 24 kks w sytuacji, gdy ukarana grzywną osoba fizyczna nie wywiąże się z obowiązku jej zapłaty.
Zobacz również: Pojęcie winy w kodeksie karnym skarbowym >>
Skazany i bez prawa do wykonywania zawodu?
‒ Nowe rozwiązanie karne przewidziane w art. 86m ordynacji jest typowym administracyjnym rozwiązaniem sankcyjnym o charakterze pieniężnym i wydaje się, że samo nałożenie w tym trybie kary za niewprowadzenie lub niestosowanie wewnętrznej procedury w zakresie przeciwdziałania niewywiązywaniu się z obowiązku przekazywania informacji o schematach podatkowych nie powinno pociągać za sobą sankcji w postaci postępowania dyscyplinarnego w ramach samorządu zawodowego. Choć niewątpliwie uprzednie niedopełnienie obowiązków związanych z jej nałożeniem może pośrednio wskazywać na naruszenie zasad wykonywania zawodu. Natomiast kara nałożona w trybie art. 80f kks jest już znacznie bardziej wyraźną przesłanką dla stwierdzenia, że taki promotor może nie dawać rękojmi prawidłowego wykonywania zawodu zaufania publicznego, oczywiście tylko wówczas gdyby rzeczywiście można było ujawnienia schematu oczekiwać od promotora będącego adwokatem, radcą prawnym lub doradcą podatkowym ‒ mówi Przemysław Hinc, doradca podatkowy ze spółki PJH Doradztwo Gospodarcze.
Zdaniem eksperta, nowe przepisy nakazujące raportowanie schematów podatkowych stanowią naruszenie konstytucji, w tym szczególnie zasady demokratycznego państwa prawnego i wywodzonej z niej zasady prawidłowej legislacji, zasady proporcjonalności i wolności prowadzenia działalności gospodarczej, zasady dialogu i współpracy partnerów społecznych oraz zasady respektowania tajemnicy zawodowej zawodów zaufania publicznego. Naruszają konstytucyjną ochronę praw obywateli, w tym prawo do obrony i tajemnicę komunikowania się.
‒ Adwokaci, radcowie prawni i doradcy podatkowi są zobowiązani do zachowania w tajemnicy informacji, które powzięli w trakcie wykonywania obowiązków zawodowych. To gwarantują w szczególności przepisy Konstytucji i przepisy poszczególnych ustaw tworzących samorządy zawodowe. Przepisy określające wyjątki od obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej osób świadczących pomoc prawną powinny spełniać podstawowe konstytucyjne kryteria oceny, a w tym przypadku wydaje się, że obowiązki wynikające z treści rozdziału 11a ordynacji są zbyt ogólne i niekonkretne. Takie stanowisko przyjęła też Rada Naukowa przy Krajowej Izbie Doradców Podatkowych ‒ podkreśla Hinc.
Sprawdź w LEX: Ujawnianie schematów podatkowych a tajemnica zawodowa doradcy podatkowego >
Odwołanie do Szefa KAS, a potem do sądu
Przepisy ordynacji podatkowej stanowią, że w przypadku wydania decyzji w pierwszej instancji przez Szefa Krajowej Administracji Skarbowej odwołanie od decyzji rozpatruje ten sam organ podatkowy, stosując odpowiednio przepisy o postępowaniu odwoławczym. Jednak w zakresie nieuregulowanym w niniejszym rozdziale do nakładania kary pieniężnej stosuje się przepisy działu IVA Kodeksu postępowania administracyjnego. Dlatego w dalszej kolejności stronie służy skarga do wojewódzkiego sądu administracyjnego, a potem skarga kasacyjna składana do Naczelnego Sądu Administracyjnego.
Więcej przydatnych materiałów znajdziesz w LEX:
Obowiązek raportowania schematów podatkowych >
Raportowanie schematów podatkowych – wykonanie obowiązków Promotora >
Raportowanie schematów podatkowych – wykonanie obowiązków Korzystającego >
Sposób przekazywania informacji o schematach podatkowych >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
