Hipoteka jest istotnym środkiem zabezpieczenia, głownie z tego powodu, że w przypadku hipoteki wierzyciel może dochodzić zaspokojenia z nieruchomości bez względu na to, czyją stała się własnością i z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi właściciela nieruchomości. Zasadniczym skutkiem powstania hipoteki przymusowej jest możliwość zaspokojenia się wierzyciela z nieruchomości obciążonej hipoteką od chwili upływu terminu płatności podatku. Skarbowi Państwa i jednostce samorządu terytorialnego (gmina, powiat, województwo) przysługuje hipoteka na wszystkich nieruchomościach podatnika, płatnika, inkasenta, następcy prawnego lub osób trzecich z tytułu zobowiązań podatkowych powstałych w wyniku doręczenia decyzji ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego, a także z tytułu zaległości podatkowych w podatkach stanowiących ich dochód oraz odsetek za zwłokę od tych zaległości.

Czytaj też: Hipoteka przymusowa jako środek egzekucyjny - komentarz praktyczny >>>

Zatem podstawą wpisu hipoteki przymusowej jest doręczona podatnikowi decyzja, jak i tytuł wykonawczy lub zarządzenie zabezpieczenia, jeżeli może być wystawione, na podstawie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji bez wydawania decyzji. Jednocześnie ustawodawca wskazuje, że podstawą wpisu hipoteki będzie decyzja:

  • ustalająca wysokość zobowiązania podatkowego,
  • określająca wysokość zobowiązania podatkowego,
  • określająca wysokość odsetek za zwłokę,
  • o odpowiedzialności podatkowej płatnika lub inkasenta,
  • o odpowiedzialności podatkowej osoby trzeciej,
  • o odpowiedzialności spadkobiercy,
  • określająca wysokość zwrotu podatku.

 


Przedmiot hipoteki

Przedmiotem hipoteki przymusowej może być:

  • część ułamkowa nieruchomości, jeżeli stanowi udział podatnika;
  • nieruchomość stanowiąca przedmiot współwłasności łącznej podatnika i jego małżonka;
  • nieruchomość stanowiąca przedmiot współwłasności łącznej wspólników spółki cywilnej lub część ułamkowa nieruchomości stanowiąca udział wspólników spółki cywilnej - z tytułu zaległości podatkowych spółki.
  • użytkowanie wieczyste wraz z budynkami i urządzeniami na użytkowanym gruncie stanowiącymi własność użytkownika wieczystego lub udział w tym prawie;
  • spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu lub udział w tym prawie;
  • wierzytelność zabezpieczona hipoteką;
  • statek morski lub statek morski w budowie wpisane do rejestru okrętowego.

Hipoteka przymusowa powstaje przez dokonanie wpisu do księgi wieczystej. Przy czym, jeżeli przedmiot hipoteki przymusowej nie posiada księgi wieczystej, zabezpieczenie zobowiązań podatkowych dokonywane jest przez złożenie wniosku o wpis do zbioru dokumentów.

Czytaj więcej: Hipoteka przymusowa - komentarz praktyczny >>>

Co istotne organy podatkowe mogą występować z wnioskiem o założenie księgi wieczystej dla nieruchomości podatnika, płatnika, inkasenta, następców prawnych oraz osób trzecich odpowiadających za zaległości podatkowe.

Czytaj też: Egzekucja roszczeń zabezpieczonych hipoteką >>>

 

Fiskus zbiera informacje, gdy jest obawa

Omawiając instytucję hipoteki przymusowej nie można nie wspomnieć o ważnym uprawnieniu organu podatkowego, którego wykonanie w całości jednak zależy od woli podatnika. Otóż w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej lub kontroli celno-skarbowej, jeżeli organ podejmie uzasadnioną obawę niewykonania zobowiązania podatkowego, ma on uprawnienie do wezwania strony postępowania lub kontrolowanego do złożenia oświadczenia o:

  • nieruchomościach oraz prawach majątkowych, które mogą być przedmiotem hipoteki przymusowej;
  • rzeczach ruchomych oraz zbywalnych prawach majątkowych, które mogą być przedmiotem zastawu skarbowego.

Oświadczenie składane jest na formularzu ORD-HZ. Co ważne strona lub kontrolowany mogą odmówić złożenia oświadczenia, które składa się pod rygorem odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania. Odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania nie podlega niepodanie szacunkowej wartości rzeczy lub praw majątkowych albo podanie wartości nieodpowiadającej rzeczywistej wartości ujawnionych rzeczy lub praw. Organ podatkowy jest obowiązany uprzedzić osobę wezwaną o prawie odmowy złożenia tego oświadczenia oraz o odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania. A skoro organ podatkowy w toku postępowania pyta o nieruchomości, to mając na uwadze wskazany środek zabezpieczenia należności podatkowych, wiadomo po co to oświadczenie chce odebrać.

ORD-HZ (4) Oświadczenie o nieruchomościach oraz prawach majątkowych, które mogą być przedmiotem hipoteki przymusowej, i rzeczach ruchomych oraz zbywalnych prawach majątkowych, które mogą być przedmiotem zastawu skarbowego - WZÓR DOKUMENTU >

Zobacz również: Ulga dla pracującego seniora także przez część roku >>