Plik JPK_VAT składa się z dwóch części:
- z części deklaracyjnej (w tej części następuję wyliczenia tzw. „wyniku podatkowego”) wyliczone na podstawie poszczególnych ewidencji,
- z części ewidencyjnej (ta część to jest zestawienie, wykaz faktur według określonego wzorca zawierającego określone dane).
Plik JPK_VAT może być tylko jeden dla jednego podatnika w danym okresie i podatnik jest zobowiązany do składania jednego JPK_VAT za dany okres.
Zobacz również: Błąd w złożonym JPK dużym problemem podatników i biur rachunkowych >>
Pojęcie księgi w kodeksie karnym skarbowym
Zgodnie z definicją (art. 53 par. 1 pkt 21 kks), księgi to księgi rachunkowe, podatkowa księga przychodów i rozchodów, ewidencja, rejestr, inne podobne urządzenia ewidencyjne, do których prowadzenia zobowiązuje ustawa, a w szczególności zapisy kasy rejestrującej.
W tej definicji zwrot „do których prowadzenia zobowiązuje ustawa” występuje literalnie tylko w kontekście innego podobnego urządzenia ewidencyjnego. Jednakże aspekt zobowiązania do prowadzenia urządzenia ewidencyjnego (np. ewidencji podatku naliczonego lub ewidencji podatku należnego) jest istotnym elementem definicji ewidencji, bowiem podatnik zobowiązany jest prowadzić dane urządzenie ewidencyjne na podstawie innych przepisów.
Podatnik w zależności od swojej struktury organizacyjnej ma obowiązek prowadzić tyle ewidencji podatku naliczonego lub ewidencji podatku należnego, ile wynika z układu sytuacyjnego. Stosunkowo często w praktyce używa się słowa rejestr, tak często bywa w systemach komputerowych. Upraszczając można stwierdzić, że każdy podatnik w każdym okresie ma co najmniej dwie ewidencje: ewidencję (rejestr) podatku należnego oraz ewidencję (rejestr) podatku naliczonego.
Ważna definicja ksiąg podatkowych
W tym momencie warto spojrzeć na definicję ksiąg podatkowych oraz definicję deklaracji według ordynacji podatkowej. Zgodnie z art. 3 pkt 4 ordynacji podatkowi księga podatkowa (ordynacyjne określenie urządzenia ewidencyjnego) to księgi rachunkowe, podatkowa księga przychodów i rozchodów, ewidencje oraz rejestry, do których prowadzenia, do celów podatkowych, na podstawie odrębnych przepisów, obowiązani są podatnicy, płatnicy lub inkasenci.
Na potrzeby tegoż artykuły pomińmy różnice pomiędzy definicją księgi z kks a ordynacyjną definicją ksiąg podatkowych i skupmy się na aspekcie zobowiązania do prowadzenia, który jest istotny w obu definicjach. Z tego należy wnioskować, że w polskim prawie podatkowym oraz polskim prawie karnym skarbowym aspekt zobowiązania do prowadzenia determinuje, czy mamy do czynienia z urządzeniem ewidencyjnym.
Pojęcie deklaracji
Pojęcie deklaracji w kks nie jest definiowane wprost, tylko poprzez odesłanie do ordynacji podatkowej (nawiązanie do art. 53 par. 30 kks). Natomiast definicja z art. 3 pkt 5 ordynacji podatkowej definiuje deklarację w sposób następujący: „deklaracje - rozumie się przez to również zeznania, wykazy, zestawienia, sprawozdania oraz informacje, do których składania obowiązani są, na podstawie przepisów prawa podatkowego, podatnicy, płatnicy i inkasenci”.
W kontekście tej definicji:
- część deklaracyjna JPK_VAT jest deklaracją – co nie budzi powszechnej wątpliwości,
- część ewidencyjna JPK_VAT jest deklaracją – co nie jest dostrzegane powszechnie w przestrzeni publicznej.
Każdy plik JPK_VAT (także poprzednie wersje JPK_VAT) to jest forma wykazu faktur lub forma zestawienia faktur do składania którego zobowiązany jest podatnik na podstawie przepisów praw podatkowego. W tym aspekcie dla potrzeb art. 16a kks nie ma znaczenia pojęcie deklaracji według przepisów regulujących dany podatek, dlatego przepisy dotyczące deklaracji według ustawy o podatku od towarów i usług nie są istotne.
Od ogółu do szczegółu
Rozumowanie podjęte przez organ ścigania, względnie sąd w celu ustalenia, czy dany podmiot dokonał przestępstwa skarbowego, czy też wykroczenia skarbowe musi być podjęte w oparciu o przepisy karne skarbowe.
Natomiast materialne przepisy karne skarbowe (nawiązanie do Tytułu I Przestępstwa Skarbowe i Wykroczenia Skarbowe) podzielone na są część ogólną (nawiązanie do Działu I Część ogólna), regulujące kwestie ogólne takie jak zaniechanie karania sprawcy i część szczególną (nawiązanie do Działu II Części szczególnej), w której opisane są konkretne przestępstwa skarbowe oraz konkretne wykroczenia skarbowe.
Artykuł 16a kks jest elementem zaniechania ukarania sprawcy, czyli ma charakter przepisu ogólnego. W tej sytuacji, zanim organ ścigania będzie rozważał popełnienie konkretnego przestępstwa skarbowego lub konkretnego wykroczenia skarbowego, najpierw musi on rozważyć czy mają lub nie mają zastosowanie przepisy części ogólnej, w tym także art. 16a kks.
Złożenie korekty JPK_VAT a przepisy kks
W tym momencie zasadne jest pytanie, czy złożenie korekty części ewidencyjnej JPK_VAT, bez korekty części deklaracyjnej JPK_VAT objęte jest ochroną z art. 16a kks?
Skoro przyjmujemy, że część ewidencyjna JPK_VAT jest deklaracją - jako forma zestawienia faktur, które składać musi podatnik - to znaczy, że podatnik, korygując tylko część ewidencyjną JPK_VAT, korzysta z ochrony art. 16a kks.
Dopiero po stwierdzeniu, że art. 16a kks w danej sytuacji nie ma zastosowania (np. korekta części ewidencyjnej JPK_VAT nie usunęła wszystkich nieprawidłowości) organ ścigania może przejść do dalszego rozumowania w kontekście części szczególnej.
Skoro JPK_VAT to deklaracja, to organ ścigania powinien rozważyć wypełnienie znamion czynu zabronionego polegającego na złożeniu nierzetelnej deklaracji (tzw oszustwa podatkowego) penalizowanego w art. 56 par. 1 do 4 kks.
Fryderyk Fila, doradca podatkowy z Kancelarii Prawa Podatkowego Factor Fila i Wspólnicy
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
