Pytanie

Z końcem listopada 2012 r. zamierzam zlikwidować działalność gospodarczą opodatkowaną ryczałtem. Na moment likwidacji pozostaną towary handlowe (ubrania).
Czy jeśli ww. towary handlowe (ujęte wcześniej w spisie likwidacyjnym) przekażę w darowiźnie mojej mamie, która od miesiąca stycznia 2013 r. otworzy swoją działalność gospodarczą któraś z nas będzie musiała zapłacić podatek?
Czy może być postawiony zarzut unikania opodatkowania?

Odpowiedź

W sytuacji opisanej w pytaniu zarzut unikania opodatkowania nie może być postawiony. A to głównie z tego powodu, że przy takim ułożeniu sytuacji podatek wystąpi, choć można by go uniknąć.

Uzasadnienie

Regulacje prawne dotyczące opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych zawarte są w przepisach ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne.
Przepis art. 20 ust. 1 tej ustawy stanowi, że podatnicy, uzyskujący przychody z działalności gospodarczej opodatkowane ryczałtem, są obowiązani sporządzić spis z natury towarów handlowych, materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, produkcji w toku, wyrobów gotowych, braków i odpadków, zwany dalej "spisem z natury", na dzień zaprowadzenia ewidencji oraz na koniec każdego roku podatkowego. Spis z natury należy sporządzić również w razie zmiany wspólnika lub zmiany umowy spółki, a także na dzień likwidacji działalności. W razie zawiadomienia naczelnika urzędu skarbowego o likwidacji działalności gospodarczej, podatnicy są obowiązani objąć spisem z natury również rzeczowe składniki majątku związane z wykonywaną działalnością, niebędące środkami trwałymi, zaliczane do wyposażenia.

W chwili obecnej ani podatnicy opodatkowani ryczałtem, ani podatnicy opodatkowani podatkiem dochodowym na zasadach ogólnych, nie mają obowiązku zapłaty żadnego podatku dochodowego w związku z zakończeniem (likwidacją działalności). Okoliczność, że na dzień zakończenia działalności u podatnika pozostaną towary handlowe nie będzie się zatem wiązać z żadnymi skutkami na gruncie podatku dochodowego.

Jak rozumiem towary miałyby być następnie przekazane nieodpłatnie (w drodze darowizny). Takie przekazanie jest przedmiotem podatku od spadków i darowizn. Przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn - dalej u.p.s.d., przewidują bowiem, że podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem m.in. darowizny.

W przepisach u.p.s.d. zawarto także zwolnienia z tego podatku. Zgodnie natomiast z art. 4a u.p.s.d. zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli:
1) zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-8 i ust. 2 u.p.s.d., a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4 u.p.s.d.; obowiązek ten nie występuje, jeśli czynność dokonywana jest przed notariuszem;
2) udokumentują - w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, a wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, przekracza kwotę określoną w art. 9 ust. 1 pkt 1 u.p.s.d. - ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek bankowy nabywcy albo jego rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym.
Jeśli więc towary miałyby być darowane matce podatniczki (czyli wstępnej), to wówczas (w razie złożenia przez matkę informacji SD-Z2 w terminie 6 miesięcy) zastosowanie będzie miało zwolnienie z podatku.

Nie piszecie Państwo natomiast o tym, czy podatniczka prowadząca działalność jest podatnikiem podatku od towarów i usług.
Obowiązek sporządzenia remanentu w związku z zakończeniem działalności ciąży jednak również na podstawie przepisów dotyczących podatku od towarów i usług.

Przepis art. 14 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od towarów i usług, stanowi bowiem, że opodatkowaniu podatkiem podlegają towary własnej produkcji i towary, które po nabyciu nie były przedmiotem dostawy towarów, w przypadku zaprzestania przez podatnika będącego osobą fizyczną wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu, obowiązanego do zgłoszenia zaprzestania działalności naczelnikowi urzędu skarbowego. W remanencie likwidacyjnym ujęciu podlegają towary, przy nabyciu (wytworzeniu) których podatnik miał prawo do odliczenia.

Jeśli więc podatniczka była "vatowcem", to wówczas powinna sporządzić remanent, ująć w nim towary i opodatkować ich wartość podatkiem od towarów i usług.

Proszę zwrócić uwagę, że w rozumieniu przepisów ustawy o VAT pojęcie "towary" obejmuje wszelkie przedmioty materialne niezależnie od ich przeznaczenia i statusu na gruncie podatku dochodowego (gdzie występuje pojęcie "towarów handlowych"). W rozumieniu przepisów u.p.t.u. towarami będą więc przedmioty – kwalifikowane na gruncie podatku dochodowego – jako towary handlowe, ale także i przedmioty, które na gruncie podatku dochodowego stanowią środki trwałe, czy też wyposażenie.

Jeśli taki podatnik by wystąpił, to wówczas – aby go uniknąć – należałoby przekazać towary (i ewentualnie składniki wyposażenia) matce przed formalnym zakończeniem działalności. Wówczas na dzień zakończenia działalności podatnik nie będzie miał żadnych składników majątkowych, które musiałby objąć remanentem (od wartości którego należałoby zapłacić podatek).

Pytanie pochodzi z publikacji Vademecum Doradcy Podatkowego