Już pierwsze przymiarki do skali, która ma być obowiązująca przy ocenie poziomu potrzeby wsparcia, którą ministerstwo zaproponowało w kwietniu przed pierwszym czytaniem projektu ustawy o świadczeniu wspierającym, wzbudzały duże kontrowersje strony społecznej. Zaproponowana wtedy skala BVD, w ich opinii, była przede wszystkim niedostosowana do wszystkich niepełnosprawności m.in. do autyzmu czy niepełnosprawności intelektualnej. Pisaliśmy o tym na Prawo.pl.
Czytaj więcej: Kontrowersyjna skala oceny poziomu potrzeby wsparcia osób z niepełnosprawnością>>
Skala do zmiany
W czasie prac parlamentarnych w czerwcu, które wprowadziły zmiany w samych założeniach ustawy, Paweł Wdówik, wiceminister rodziny, pełnomocnik rządu ds. osób niepełnosprawnych (BON), zapowiedział, że skala zostanie zmieniona.
– Nie powiedzieliśmy jeszcze ostatniego słowa o skali, która obecnie opisana jest w rozporządzeniu. Może ona jeszcze ulec zmianie – zapowiadał. - Teraz pracujemy nad skalą WHODAS 2.0 oraz analizujemy zaproponowaną przez stronę społeczną nową skalę hiszpańską i z całą pewnością będzie ona brana pod uwagę – zapewniał w czerwcu wiceminister Wdówik. Jednak w połowie października, oprócz tej słownej obietnicy, dalej nie wiadomo nic więcej.
Sprawdź w LEX: Czy od 1 stycznia 2024 roku osoba pobierająca świadczenie emerytalne będzie mogła pobierać świadczenie pielęgnacyjne? >
Na nasze pytanie do BON, kiedy rozporządzenie o skali będzie opublikowane i czy będzie konsultowane społecznie, nie otrzymaliśmy dotychczas odpowiedzi. Tymczasem wiedza o narzędziu wykorzystywanym w ocenie poziomu potrzeby wsparcia jest o tyle istotna dla środowiska osób z niepełnosprawnościami, że nie zawsze korzystanie ze świadczenia wspierającego będzie musiało być korzystniejsze od pobierania świadczenia pielęgnacyjnego. W opinii Grzegorza Rajskiego, radcy prawnego, przesądzi o tym indywidualna sytuacja rodzin z osobami z niepełnosprawnością. - Aktualnie świadczenie pielęgnacyjne wynosi 2458 zł. Z kolei wysokość świadczenia wspierającego ustalana będzie proporcjonalnie do poziomu potrzeby wsparcia osoby niepełnosprawnej, a więc od 40 proc. do 220 proc. renty socjalnej (od 635, 37 zł do 3494,56 zł) - przypomina.
Podkreśla, że wymienione świadczenia mają różnych adresatów. - O tym więc, czy bardziej korzystne będzie pobieranie przez członka rodziny świadczenia pielęgnacyjnego - z obciążającym go obowiązkiem sprawowania osobistej opieki nad osobą z niepełnosprawnością, czy też korzystanie przez osobę niepełnosprawną ze świadczenia wspierającego - bez takiego obciążania dla członków rodziny, jednak często w niższej wysokości, przesądzi wiele argumentów.
Strona społeczna apeluje do ministra rodziny – bez odzewu
O rozporządzenie upomina się strona społeczna. Ruch społeczny Godność i Wsparcie Drogą i Nadzieją, już pod koniec sierpnia apelował na piśmie do Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej m.in. o to, aby podano do publicznej wiadomości, jakie narzędzie diagnostyczne będzie wykorzystywane w diagnozie funkcjonalnej do oceny poziomu potrzeby wsparcia. Ruch pytał także, czy przeprowadzono ewaluację tego narzędzia w warunkach polskich i jacy eksperci pracowali przy ustalaniu rodzaju skali oraz kiedy możliwe będą konsultacje publiczne projektu rozporządzenia. - Z uwagi na bardzo wysoko ustawiony próg punktowy uprawniający do świadczenia wspierającego uzasadnione są obawy, że skala wykluczy z niego dużą część osób z niepełnosprawnością, w tym również tych, u których orzeczono niepełnosprawność w stopniu znacznym – pisali autorzy apelu do resortu rodziny. – Nie otrzymaliśmy dotąd żadnej informacji ani odpowiedzi z ministerstwa – mówi Roman Szacki z ruchu.
Sprawdź w LEX: Czy są jakieś ograniczenia, co do osób, które od stycznia 2024 r. chciałyby pobierać świadczenie pielęgnacyjne i pracować? >
Sprawdź również książkę: Ubezpieczenia społeczne. Repetytorium [PRZEDSPRZEDAŻ] ebook >>
Skala kluczowa dla ustawy o świadczeniu wspierającym
Krzysztof Kurowski, prawnik, przewodniczący Polskiego Forum Osób z Niepełnosprawnościami (PFON), podkreśla z kolei, że ocena w ramach skali potrzeby wsparcia to serce ustawy o świadczeniu wspierającym. - Jeśli punktacja w ramach skali będzie odpowiadać realnym potrzebom osób z niepełnosprawnościami, ustawa spełni swoją rolę. Jeśli jednak skala będzie chybiona, cała ustawa może nie spełnić pokładanych w niej nadziei - zauważa.
Strona społeczna nie zgadza się także z formą zapisu o skali, w ich opinii powinien on znaleźć się w ustawie o świadczeniu wspierającym, a nie w rozporządzeniu. - Skala ta, fundamentalna w procesie oceny poziomu potrzeby wsparcia i przyznawania świadczenia w określonej wysokości, ostatecznie nie znalazła się w ustawie i ma być opublikowana w rozporządzeniu. W ustawie nie opisano też kryteriów, jakie miałoby spełniać to narzędzie diagnostyczne, w tym jakie obszary związane z niepełnosprawnością poddawać ocenie – pisali autorzy apelu do resortu rodziny. Zgadza się z tym także PFON. - Polskie Forum Osób z Niepełnosprawnościami od początku stoi na stanowisku, że skala powinna się znajdować w samej ustawie, nie w rozporządzeniu - mówi Krzysztof Kurowski. - Skoro jednak zdecydowano inaczej, jesteśmy zdania, że nie wolno zwlekać i zostawiać tej kwestii na ostatnią chwilę. To zbyt poważna sprawa, mająca wpływ na życie wielu osób z niepełnosprawnościami i ich rodzin - dodaje.
Czytaj również: Dr Kurowski: Ustawa o świadczeniu wspierającym przełomowa, ale systemu nie porządkuje>>
Ile wyniesie świadczenie wspierające
Ustawa o świadczeniu wspierającym ma wejść w życie 1 stycznia 2024 r. z wyjątkami. Celem świadczenia wspierającego jest udzielenie osobom niepełnosprawnym mającym potrzebę wsparcia, pomocy służącej częściowemu pokryciu wydatków związanych z zaspokojeniem szczególnych potrzeb życiowych tych osób. Świadczenie wspierające ma trafiać bezpośrednio do dorosłych osób z niepełnosprawnościami. Jego wysokość powiązana została z wymiarem renty socjalnej. O wysokości świadczenia będzie decydować m.in. zdolność danej osoby do samodzielnego wykonywania określonych czynności lub zadań związanych z codziennym funkcjonowaniem czy jej wiek (określane punktowo w odpowiedniej skali, która na razie nie jest znana).
Czytaj w LEX: Świadczenia opiekuńcze po wprowadzeniu świadczenia wspierającego >
Świadczenie wspierające będzie przysługiwać miesięcznie w wysokości:
- 220 proc. renty socjalnej, jeżeli potrzebę wsparcia określono na poziomie od 95 do 100 punktów.
- 180 proc. renty socjalnej - od 90 do 94 punktów,
- 120 proc. renty socjalnej - od 85 do 89 punktów,
- 80 proc. renty socjalnej - od 80 do 84 punktów,
- 60 proc. renty socjalnej - od 75 do 79 punktów,
- 40 proc. renty socjalnej - od 70 do 74 punktów.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
