W październikowym badaniu CBOS zapytał Polaków o sytuację zawodową pracowników. W obecnej edycji badania po raz pierwszy zapytano o pracę zdalną. Jak wynika z badania, praca zdalna jest rozwiązaniem, z którego korzysta zdecydowana mniejszość badanych. Zwłaszcza że odsetek osób deklarujących taką możliwość przez cały czas wynosi zaledwie 8 proc. Na ogół praca zdalna podejmowana jest w określonych okolicznościach (22 proc.), ustalanych z pracodawcą. Nadal większość badanych pracuje stacjonarnie (70 proc.).
Czytaj również: Praca zdalna staje się elementem konkurencyjnej gry o pracownika>>
Praca zdalna – ilu pracowników z niej korzysta
Jak podała PAP powołując się na autorów raportu, z trybu pracy zdalnej najczęściej mogą korzystać przedstawiciele kadry kierowniczej i specjaliści z wyższym wykształceniem (75 proc.). Jednak nadal ponad połowa z nich ma taką możliwość tylko w określonych okolicznościach (57 proc.). Elastyczna organizacja pracy jest stosunkowo często akceptowalna w środowisku administracyjno-biurowym (54 proc.), ale również z reguły pod pewnymi warunkami (48 proc.). Najczęściej z pracy zdalnej przez cały czas mogą korzystać osoby pracujące na własny rachunek (21 proc.). Grupy społeczno-zawodowe, których charakter pracy niemal zupełnie uniemożliwia wykonywanie obowiązków w innym miejscu, to pracownicy usług, robotnicy i rolnicy.
Wyraźnie widać, zależnie od miejsca zamieszkania, różnice w możliwości korzystania z pracy zdalnej. W dużych i największych miastach praca zdalna częściej staje się elementem kultury organizacyjnej tamtejszych miejsc pracy. W miastach liczących ponad 500 tys. mieszkańców mniejszość badanych (39 proc.) deklaruje brak możliwości pracy zdalnej, np. w domu. Wśród mieszkańców małych i średnich miejscowości tryb pracy stacjonarnej jest codziennością ponad dwóch trzecich pracowników (odpowiednio 68 proc. i 69 proc.). Najrzadziej na wykonywanie obowiązków zawodowych zdalnie mogą liczyć mieszkańcy wsi – 83 proc. z nich w ogóle nie ma takiej możliwości.
Ile czasu tygodniowo przeznaczamy na pracę zarobkową
Połowa pracujących (51 proc.) poświęca pracy zarobkowej 40 godzin tygodniowo, czyli dokładnie tyle, ile wynosi podstawowy wymiar czasu pracy (tzw. etat). Pracę w mniejszym wymiarze deklaruje 13 proc. respondentów, a 30 proc. podaje, że pracują więcej niż 40 godzin w tygodniu. Średni wynik dla ogółu badanych wynosi 42,6 godziny pracy tygodniowo. Choć wciąż wynik ten plasuje nas w czołówce najbardziej zapracowanych narodów, to w ostatnich kilkunastu latach zauważalna jest tendencja spadkowa. Warunki zatrudnienia na przestrzeni lat wyraźnie zmieniają się, a odsetek osób pracujących powyżej 40 godzin tygodniowo systematycznie maleje. Jeszcze 7 lat temu, w 2014 roku, 43 proc. badanych deklarowało, że praca zajmuje im łącznie więcej niż 40 godzin. W tegorocznym pomiarze notujemy wynik niższy o 13 punktów procentowych.
Sprawdź również książkę: Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych - Nr 4/2021 >>
Mobilność i formy zatrudnienia Polaków
Zbadano także mobilność zawodową Polaków. W minionych pięciu latach 28 proc. pracowników zmieniło miejsce pracy. Pod względem odsetka osób doświadczających mobilności zawodowej wynik nie zmienił się od ostatniego pomiaru w 2018 r. Różnice widać w liczbie takich doświadczeń. W ostatnich pięciu latach osoby zmieniające pracę robiły to średnio 1,69 raza, podczas gdy w poprzednich sondażach zmiany następowały częściej – średnio dwa razy w okresie pięciu lat.
Na zmianę zatrudnienia częściej decydowały się osoby z ośrodków miejskich liczących co najmniej 500 tys. mieszkańców, co jest związane z nieporównywalnie bardziej rozwiniętym rynkiem pracy. W tej grupie w ostatnich pięciu latach 48 proc. badanych zmieniło pracę. Różnice między dużymi aglomeracjami, a pozostałymi miejscowościami są wyraźne: poza największymi miastami odsetek zmieniających pracę nie przekracza 30 proc.
W raporcie wskazano również m.in., że nieco ponad połowa wszystkich badanych (54 proc.) deklaruje, że utrzymuje się z pracy zarobkowej, głównie pracując w pełnym wymiarze czasu (49 proc.). Częściej aktywni zawodowo są mężczyźni (62 proc.), badani w wieku od 25 do 54 roku życia (81 proc.) i osoby z wyższym wykształceniem (80 proc.).
W strukturze społeczno-zawodowej trzy grupy badanych stanowią ponad 50 proc. wszystkich aktywnych na rynku pracy. Są to: kadra kierownicza i specjaliści z wyższym wykształceniem (21 proc.), robotnicy wykwalifikowani (20 proc.) oraz pracownicy usług (14 proc.).
Najpopularniejszą formą zatrudnienia jest umowa o pracę na czas nieokreślony – na taki stosunek pracy wskazało 62 proc. badanych. Zdecydowanie niższe odsetki odpowiedzi uzyskały pozostałe formy świadczenia pracy: umowa o pracę na czas określony (15 proc.), własna działalność gospodarcza (14 proc.), własne gospodarstwo rolne (10 proc.) oraz umowa cywilnoprawna obejmująca umowę zlecenie (7 proc.) i umowę o dzieło (2 proc.). Pracę zarobkową bez formalnego potwierdzenie zatrudnienia realizuje 5 proc. badanych – dla 3 proc. pracujących jest to praca o charakterze stałym.
Badanie „Aktualne problemy i wydarzenia (378)” przeprowadzono w ramach procedury mixed-mode na reprezentatywnej imiennej próbie pełnoletnich mieszkańców Polski, wylosowanej z rejestru PESEL. Każdy respondent wybierał samodzielnie jedną z metod: wywiad bezpośredni z udziałem ankietera (metoda CAPI); wywiad telefoniczny po skontaktowaniu się z ankieterem CBOS (CATI), dane kontaktowe respondent otrzymywał w liście zapowiednim od CBOS; samodzielne wypełnienie ankiety internetowej, do której dostęp był możliwy na podstawie loginu i hasła przekazanego respondentowi w liście zapowiednim od CBOS. We wszystkich trzech przypadkach ankieta miała taki sam zestaw pytań i strukturę. Badanie zrealizowano od 18 do 28 października 2021 r. na próbie liczącej 1157 osób (w tym: 56,4 proc. metodą CAPI, 27,4 proc. – CATI i 16,2 proc. – CAWI).
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
