Tak wynika z odpowiedzi na interpelację grupy posłów (nr 27018) w sprawie wydatków na system informatyczny ZUS udzielonej przez Barbarę Sochę, wiceminister rodziny i polityki społecznej.

O pytaniach posłów pisaliśmy niedawno w związku ze zmianą ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci oraz niektórych innych ustaw, która z początkiem przyszłego roku przekazuje obsługę programu 500 plus z gmin do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Parlamentarzyści chcieli wiedzieć m.in., czy ZUS podejmował działania mające na celu wdrożenie ustawy, która nie została jeszcze uchwalona i ile kosztowały zmiany w systemach informatycznych wykonane przed 16 września 2021 roku, które miały służyć wdrożeniu wypłaty świadczenia wychowawczego. Zapytali też Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej o to, ile wynosił łączny koszt utrzymania i rozwoju systemów informatycznych ZUS w latach 2015–2020 oraz ile zleceń na utrzymanie i modyfikację systemów informatycznych ZUS udzielonych zostało bez procedury przetargowej.

Czytaj również: ZUS przejmie obsługę programu 500 plus, ale oszczędności niepewne>>
 

Przejęcie 500 plus wymaga dostosowania systemów ZUS

- Do realizacji tego zadania niezbędne jest przygotowanie systemów informatycznych ZUS, tj. KSI ZUS i Platformy PUE ZUS. Na podstawie dostępnych projektów aktów prawnych prowadzone są wewnętrzne prace analityczne, zmierzające do przygotowania ZUS do realizacji tego zadania. Ze względu na niezakończony proces legislacyjny ZUS nie zlecił realizacji stosowanych zmian w systemach informatycznych. W zależności od terminu uchwalenia ustawy prace będą realizowane tak, aby sprostać terminowej realizacji nowych zadań. Przygotowano wstępne wymagania do systemów informatycznych – podkreśla wiceminister Socha.

21 października 2021 r. prezydent Andrzej Duda podpisał ustawę. Jest to istotne, bo w odpowiedzi MRiPS z tego samego przecież dnia, Barbara Socha podkreśla, że ze względu na trwający nadal proces legislacyjny ww. projektu ustawy, ZUS jeszcze nie zlecił realizacji stosowanych zmian w systemach informatycznych – nie zawarto żadnych umów. W zależności od terminu uchwalenia ustawy prace będą realizowane tak, aby sprostać terminowej realizacji nowych zadań.

Jak zapewnia wiceminister Socha, zawarcie stosownej umowy, a zatem wydatkowanie środków będzie możliwe dopiero po ogłoszeniu ustawy. - Wstępne, wewnętrzne szacowanie kosztów realizacji programu Rodzina 500+ było przeprowadzone przez ZUS na podstawie doświadczeń z realizacji prac dotyczących przygotowania systemów informatycznych KSI ZUS oraz Portalu PUE do obsługi zadań związanych z obsługą programu „Dobry start” – czytamy w odpowiedzi MRiPS.

 


Miliardy na informatyzację

W latach 2015 – 2020 Zakład Ubezpieczeń Społecznych poniósł wydatki na IT w kwocie łącznej 2.795.5 mln zł, w tym:

  • w 2015 roku – 538,4 mln zł,
  • w 2016 roku – 509,2 mln zł,
  • w 2017 roku – 378,9 mln zł,
  • w 2018 roku – 381,6 mln zł,
  • w 2019 roku – 476,1 mln zł,
  • w 2020 roku – 511,3 mln zł.

Jak podkreśla Barbara Socha, w tym okresie, tj. od 2015 do 2020 roku, Zakład Ubezpieczeń Społecznych podpisał ponad 930 umów z blisko 300 różnymi wykonawcami.

W omawianym okresie z wyłączeniem stosowania przepisów ustawy z dnia 11 września 2019 r. Prawo zamówień publicznych (dalej: PZP), zostały udzielone zamówienia dotyczące utrzymania i modyfikacji KSI ZUS oraz Portalu PUE:

  • Przygotowanie systemów informatycznych KSI ZUS oraz Portalu PUE do zadań wynikających z realizacji ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych. Zwolnienie ze stosowania ustawy PZP zgodnie z art. 6 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywoływanych nimi sytuacji kryzysowych.
  • Przygotowanie systemów informatycznych KSI ZUS oraz Portalu PUE do zadań wynikających z realizacji ustawy o niektórych działaniach w zakresie wspierania turystyki krajowej - Polskie Bony Turystyczne. Zwolnienie z ustawy PZP zgodnie z art. 30 ustawy o polskim bonie turystycznym.
  • Przygotowanie systemu informatycznego KSI ZUS do zadań wynikających z realizacji ustawy z dnia 14 sierpnia 2020 roku o zmianie ustawy o działaczach opozycji antykomunistycznej oraz osobach represjonowanych z powodów politycznych oraz niektórych innych ustaw. Zwolnienie z ustawy PZP zgodnie z art.5 ustawy o świadczeniu wyrównawczym.
  • Modyfikacja systemu KSI w modułach IPP i EWD pod kątem bezpieczeństwa informacji. Zamówienie w dziedzinie obronności i bezpieczeństwa. Do tego typu zamówień zgodnie z art. 131b ustawy PZP z 2004 r. ustawy nie stosowało się, jeśli wartość zamówienia była mniejsza niż kwoty określone w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8 tej ustawy.

- Lista nie zawiera zamówień o wartości „bagatelnej” zwolnionych ze stosowania ustawy PZP na podstawie art. 4. pkt. 8 wcześniejszej ustawy PZP – podkreśliła wiceminister Barbara Socha.

Dr Antoni Kolek, prezes Instytutu Emerytalnego jest zdania, że skala wydatków na informatyzację ZUS pokazuje, że zarządzanie państwem jest nieefektywne. - Wydanie blisko 3 mld zł na administrowanie systemami informatycznymi oznacza, że wszelkie zapowiadane wcześniej oszczędności mają jedynie pozorny charakter – mówi dr Kolek. I dodaje: - Obecnie oprócz ZUS równolegle funkcjonują instytucje obsługujące świadczenia funkcjonariuszy oraz rolników. Docelowo potrzebna jest jedna instytucja wypłaty świadczeń emerytalnych i rentowych. Tak, by realnie ograniczyć koszty obsługi systemu zabezpieczenia społecznego.

Jak podkreśla prezes Instytutu Emerytalnego, o ile w przypadku ustaw covidowych czas realizacji zadań wymagał elastycznego podejścia do zamówień publicznych, o tyle w przypadku bonu turystycznego próżno szukać argumentów przemawiających za zwolnieniem z prawa zamówień publicznych. - Tym bardziej niepokój może budzić także brak procedury przetargowej w przypadku wdrożenia zmian w ramach tzw. Polskiego Ładu - zaznacza.