Sąd Okręgowy w Poznaniu powziął wątpliwość, którą przedstawił Sądowi Najwyższemu. Dotyczy ona kwestii, czy jest emerytem - byłym pracownikiem zakładu” - emeryt, który jest byłym pracownikiem pozwanego zakładu pracy?
Czytaj również: Wspólnicy spółek osobowych nie uciekną już przed płaceniem składek na ZUS>>
Zerwanie więzi z byłym zakładem
Chodzi o możliwość korzystania z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych (dalej: ZFŚS) w poprzednim miejscu pracy przez nauczycielkę, która na emeryturze jeszcze nauczała w szkole. Działo się to w sytuacji, gdy nie zawieszając pobierania emerytury, pracownica szkoły podjęła zatrudnienie, gdzie otrzymuje wynagrodzenie w wysokości nie powodującej zawieszenia wypłaty emerytury.
Wnioskując o świadczenie z ZFŚS, należy wypełnić wniosek, w którym nie ma rubryki informującej o aktualnym miejscu pracy.
Powstaje zagadnienie, czy doszło w takim przypadku do „zerwania więzi” „emeryta - byłego pracownika” z zakładowym funduszem świadczeń socjalnych poprzedniego pracodawcy (poprzednich pracodawców).
Jest to zagadnienie doniosłe pod względem prawnym. Pytanie bowiem, czy konieczne jest zawieszenie pobierania emerytury (albo czy ewentualnie w grę wchodzi inne zdarzenie skutkujące przerwaniem pobierania emerytury). Albo, czy do „zerwania więzi” „emeryta - byłego pracownika” "z Zakładowym Funduszem Świadczeń Socjalnych poprzedniego pracodawcy (poprzednich pracodawców) istotne - pod względem prawnym - znaczenie ma to, że aktualny pracodawca nie posiada Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych.
Sąd I instancji orzekł, że powództwo było zasadne. Pozwana słusznie twierdziła, że pracodawca ma obowiązek dokonywania zwiększenia odpisu na Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych tylko dla swoich byłych pracowników pobierających emeryturę bez łączenia z pracą u innego pracodawcy. Sąd Rejonowy uznał bowiem, że podstawą prawną może być art. 189 kodeksu postępowania cywilnego (dalej: k.p.c.). Zgodnie z nim powód może żądać ustalenia przez sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, gdy ma w tym interes prawny.
Zdaniem sądu I instancji żadne przepisy regulaminu Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych nie mogą wyłączać ani ograniczać tego prawa.
Emeryt ma prawo do świadczeń
Problem rozpoznawany przez Sąd Najwyższy jest istotny. - Niektóre szkoły – pracodawcy obecnych emerytów zawieszają emerytury osobom, które podjęły pracę w innym zakładzie, niektóre zaś wypłacają świadczenia z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych takim osobom. Państwowa Inspekcja Pracy – niejednolicie odnosi się do tych sytuacji. Dlatego podjęcie uchwały przez SN było konieczne – stwierdził na rozprawie Ronald Sypniewski, adwokat i opowiedział się za odpowiedzią, iż taki były pracownik nie jest emerytem, któremu przysługują świadczenia z ZFŚS.
Prokurator Bartłomiej Szyprowski natomiast stwierdził przeciwnie, że były pracownik zakładu pracy podejmujący zatrudnienie u innego pracodawcy na emeryturze – jest emerytem, któremu należą się świadczenia z tego funduszu.
Dlatego, że art. 2 ust. 5 ustawy o świadczeniach z ZFŚS nie stawia żadnych warunków. Przepis obejmuje: osoby uprawnione do korzystania z funduszu - pracowników i ich rodziny, emerytów i rencistów - byłych pracowników i ich rodziny oraz inne osoby, którym pracodawca przyznał, w regulaminie, prawo korzystania ze świadczeń socjalnych finansowanych z funduszu.
Takiego też zdania był Sąd Najwyższy w Izbie Pracy i Ubezpieczeń Społecznych. Podjął więc uchwałę, zgodnie z którą emeryt, który uprzednio przeszedł na emeryturę i podjął zatrudnienie u innego pracodawcy, gdzie otrzymuje wynagrodzenie w wysokości nie powodującej zawieszenia wypłaty emerytury, jest emerytem, byłym pracownikiem w rozumieniu art. 2 pkt. 5 ustawy z 4 marca 1994 r. o Zakładowym Funduszu Świadczeń Socjalnych.
Jak uzasadniał sędzia sprawozdawca Jarosław Sobutka, przepisy nie obejmują żadnych warunków, pozwalających różnicować osoby uprawnione do świadczenia. – Nie ma przesłanek negatywnych, które utrudniają korzystanie z funduszu. Żaden regulamin nie może być sprzeczny z ustawą. W pytaniu pojawia się termin ”zrywa więź z poprzednim pracodawcą” , ale nie jest to pojęcie ustawowe - podkreślił sędzia.
Uchwała trzech sędziów Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych SN z 21 lutego 2024 r., sygn. akt III PZP 3/23
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
