Chodzi o rozporządzenie ministra spraw wewnętrznych i administracji z 13 marca 2020 r. w sprawie czasowego zawieszenia lub ograniczenia ruchu granicznego na określonych przejściach granicznych (Dz.U. z 2020 r., poz. 435). To w nim szef MSWiA zawiesił lub ograniczył (do odwołania) ruch graniczny na wskazanych w załączniku do rozporządzenia przejściach granicznych z Rosją, Białorusią i Ukrainą (par. 1 i 2 rozporządzenia) oraz ograniczył - do odwołania - ruch na przejściach granicznych z Republiką Federalną Niemiec, Republiką Czeską, Republiką Litewską, Republiką Słowacką oraz w lotniczych i morskich przejściach granicznych (par. 3 ust. 1).
Granice mogą jedynie przekraczać:
- obywatele Rzeczypospolitej Polskiej;
- cudzoziemcy, którzy są małżonkami albo dziećmi obywateli Rzeczypospolitej Polskiej albo pozostają pod stałą opieką obywateli Rzeczypospolitej Polskiej;
- cudzoziemcy posiadający Kartę Polaka;
- szefowie misji dyplomatycznych oraz członkowie personelu dyplomatyczno-konsularnego misji, czyli osoby posiadające stopień dyplomatyczny oraz członkowie ich rodzin;
- cudzoziemcy posiadający prawo stałego lub czasowego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
- cudzoziemcy posiadający prawo do pracy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tj. cudzoziemcy uprawnieni do wykonywania pracy na takich samych zasadach co obywatele polscy, posiadający zezwolenie na pracę, zezwolenie na pracę sezonową, oświadczenie o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
- w szczególnie uzasadnionych przypadkach, nieuwzględnionych powyżej, komendant placówki Straży Granicznej, po uzyskaniu zgody Komendanta Głównego Straży Granicznej, może zezwolić cudzoziemcowi na wjazd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w trybie określonym w ustawie z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach (Dz. U. z 2020 r. poz. 35);
- cudzoziemcy, którzy prowadzą środek transportu służący do przewozu towarów.
Czytaj w LEX: Uprawnienia i obowiązki pracodawcy związane z koronawirusem >
Kto musi udokumentować pracę?
- Przepisy w obecnej formie rodzą pytania dotyczące pracowników będących obywatelami krajów Unii Europejskiej, którzy pracują w Polsce, a np. wyjechali na weekend do rodzin i nie mogą teraz wrócić do pracy. Niemcy, Francuzi, Hiszpanie są zatrzymywani na granicach - mówi serwisowi Prawo.pl Adam Smuga, prawnik, lider Zespołu prawa imigracyjnego w JP Weber. Jak podkreśla, do chwili obecnej rząd nie wydał żadnych szczegółowych wytycznych do rozporządzenia, co rodzi różnice w interpretacji przepisów przez poszczególne jednostki Straży Granicznej.
- Z naszych informacji wynika, że na niektórych przejściach Straż Graniczna odmawia wpuszczania obywateli UE, na innych zaś nie ma z tym problemu. Ostateczna decyzja w sprawie wjazdu bardzo często zależy od konkretnego pogranicznika. Wydaje się, że rząd nie przewidział sytuacji obywateli UE, którzy w Polsce mogą przecież swobodnie pracować i mieszkać bez konieczności posiadania zezwolenia na pobyt i pracę. Według zaś literalnego brzmienia przepisów rozporządzenia o zamknięciu granic, jedynie m.in. dokument zezwolenia na pobyt lub zezwolenia na pracę uprawnia cudzoziemców do wjazdu do Polski w obecnej sytuacji – zauważa Adam Smuga.
Zapytaliśmy więc Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji o to, czy obywatele UE pracujący w Polsce będą wpuszczani do Polski, do pracy oraz czy MSWiA planuje wydanie wytycznych dla Straży Granicznej. Z kolei Straż Graniczną zapytaliśmy o to, dlaczego do naszego kraju nie są wpuszczani obywatele UE, pracujący w Polsce.
- Cudzoziemcy posiadający prawo do pracy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tj. cudzoziemcy uprawnieni do wykonywania pracy na takich samych zasadach co obywatele polscy, posiadający zezwolenie na pracę, zezwolenie na pracę sezonową, oświadczenie o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej mogą wjechać do Polski. Muszą jednak to udokumentować – odpowiedziała nam por. Agnieszka Golias, rzecznik prasowy Komendanta Głównego Straży Granicznej.
Czytaj w LEX: Zagrożenie koronawirusem a prawo do prywatności >
Tym samym potwierdziła, że Straż Graniczna w ten sam sposób traktuje obywateli z innych państw UE, jak osoby spoza UE (tzw. państw trzecich), które na pobyt i pracę w Polsce muszą mieć np. zezwolenie.
Późnym wieczorem otrzymaliśmy odpowiedź także z ministerstwa, które stwierdziło, że do Polski będą mogli wjechać cudzoziemcy posiadający prawo do pracy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tj. cudzoziemcy uprawnieni do wykonywania pracy na takich samych zasadach co obywatele polscy, posiadający zezwolenie na pracę, zezwolenie na pracę sezonową, oświadczenie o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Powtórzyło tym samym odpowiedź rzeczniczki prasowej SG, a dokładnie cytowany także przez nią przepis par. 3 ust. 2 pkt 6 ww. rozporządzenia.
Interpretacja przepisów a swobodny przepływ osób
- Nie wpuszczanie obywateli Unii Europejskiej, którzy pracują w Polsce i nie mogą wrócić do tej pracy po weekendzie, jest naruszeniem art. 45 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) czyli swobodnego przepływu osób – mówi dr Marcin Kiełbasa, prawnik Stowarzyszenia Inicjatywa Mobilności Pracy. Według niego, rozporządzenie MSWiA nie może w ten sposób ograniczać tej jednej z czterech podstawowych swobód europejskich.
Sprawdź w LEX: Czy dodatkowe 14 dni opieki z powodu zamknięcia przedszkola z powodu koronawirusa, można wybierać po jednym dniu? >
– Moim zdaniem, rozporządzenia, a w szczególności jego par. 3 ust. 2 pkt. 6, nie można interpretować jako wymagającego od obywateli Unii zezwolenia na pracę, czy innego ze wskazanych w tym przepisie dokumentów. Obywatele UE mają prawo wjazdu z tytułu bycia pracownikiem (oraz z tytułu obywatelstwa UE), a - jak się wydaje - rozporządzenie w zakresie przedstawiania tych dokumentów literalnie dotyczyć miało tylko obcokrajowców z państw nie będących członkami UE, czyli tzw. państw trzecich. To ich obywatele pracują w Polsce na podstawie jednego z tych dokumentów, np. zezwolenia na pracę. Obywatele UE takiego zezwolenia na potrzebują – podkreśla dr Marcin Kiełbasa. I dodaje: - Jak się wydaje, niewpuszczanie do Polski obywateli UE – pracowników nieposiadających (z definicji) zezwolenia na pracę, narusza zasadę pierwszeństwa prawa UE. Z zasady tej wynika zakaz stosowania przez organy krajowe przepisów sprzecznych z prawem UE. Rozciąga się ona m.in. na każdy przepis prawa krajowego, praktykę administracyjną, czy indywidualne krajowe decyzje administracyjne.
Informacjami o zamknięciu granic dla obywateli innych państw Unii Europejskiej pracujących w Polsce zaskoczony jest Waldemar Urbanowicz, adwokat z kancelarii adwokacko-radcowskiej Gujski Zdebiak.
– W takiej sytuacji pracodawcy w trybie pilnym powinni przesyłać zaświadczenia o zatrudnieniu danego cudzoziemca czy to drogą mailową w postaci skanu, czy faksem prosto do placówki, która zablokowała wjazd ich pracownika. Ważne, by wskazali w nim miejsce wykonywania pracy i, jeśli jest to praca na czas określony, datę kończącą okres zatrudnienia – radzi mec. Urbanowicz. Jak podkreśla, takie zaświadczenie powinno być wystarczające dla służb granicznych, bo nie ma oficjalnego formularza, który określałby jego wzór. – Inną kwestią jest to, czy osoby te powinny zostać poddane kwarantannie – mówi mec. Waldemar Urbanowicz. I dodaje: - Jeśli ta interpretacja przepisów będzie się utrzymywała, to później kwestią dyskusyjną będzie kwestia odszkodowania. Teraz ważne jest, aby pracownicy z innych państw UE dotarli do pracy.
- Naszym klientom radzimy posiadanie przy sobie wszystkich dokumentów, jakie mogą potwierdzać ich zatrudnienie i pobyt w Polsce: będą to zatem nie tylko zaświadczenie od pracodawcy, ale także przykładowo umowa najmu mieszkania albo zaświadczenie o zameldowaniu tymczasowym – mówi Adam Smuga.
Sprawdź również książkę: Kodeks pracy. Komentarz. Tom I i II >>
A co z pobytem bezwizowym?
Według Adama Smugi, problem dotyczy też cudzoziemców przebywających w naszym kraju w ruchu pobytu bezwizowego. – Na przykład Koreańczycy, którzy przyjechali do Polski na podstawie ważnego paszportu i którym kończy się teraz 90-dniowy czas pobytu. Ze względu na odwołane połączenia lotnicze opuszczenie naszego kraju i powrót do Korei może być znacznie utrudniony. Owszem, w szczególnych sytuacjach wojewoda może przedłużać taki pobyt, o ile umowa bilateralna taką możliwość daje. W przypadku Koreańczyków umowa polsko – koreańska w obecnym brzemieniu nie zakłada niestety takiej możliwości – podkreśla Adam Smuga.
Czytaj również: Praca uzasadnia przekraczanie granicy>>
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
