Sprawę nagłośnił senator Jan Filip Libicki. W skierowanym 17 listopada 2022 r. do Marleny Maląg, ministra rodziny i polityki społecznej, Magdaleny Rzeczkowskiej, ministra finansów i Gertrudy Uścińskiej, prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, oświadczeniu, będącym odpowiednikiem interpelacji poselskiej, zwrócił się z prośbą o przedstawienie informacji o podjętych działaniach w celu zmiany niekorzystnej sytuacji osób uprawnionych do jednorazowych rocznych świadczeń pieniężnych wypłacanych osobom zamieszkałym w Niemczech.
- Przedstawiona sytuacja pokazuje, że wprowadzone tzw. 13-tki i 14-tki nie tylko skomplikowały system emerytalny, ale nie pasują do tego systemu – mówi Prawo.pl dr Antoni Kolek, prezes spółki Instytut Emerytalny. Jego zdaniem, podobna sytuacja prawdopodobnie występuje też w innych państwach, bo to jest ten sam mechanizm poboru podatku, chociaż – jak zastrzega - trzeba byłoby przeanalizować poszczególne umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, których stroną jest Polska.
Czytaj również: Jednorazowa 13-tka dla emerytów to PR rządu, zamiast stałej waloryzacji>>
Czytaj w LEX: Charakter prawny "trzynastej emerytury" >>>
Tło sprawy
- Z informacji przesłanej do Senatu RP przez przedstawiciela emerytów mieszkających w Niemczech, osób uprawnionych do świadczeń emerytalnych za lata przepracowane w Polsce wynika, że osoby te, na mocy decyzji niemieckich organów emerytalno-rentowych, nie otrzymują jednorazowych rocznych świadczeń pieniężnych, tzw. trzynastej i czternastej emerytury, w pełnej wysokości, przewidzianej przez ustawę z 9 stycznia 2020 r. o dodatkowym rocznym świadczeniu pieniężnym (Dz.U. z 2020 r. poz. 321 z późn. zm.) oraz na podstawie ustawy z 21 stycznia 2021 r. o kolejnym w 2021 r. dodatkowym rocznym świadczeniu pieniężnym (Dz.U. z 2021 r. poz. 423.) – napisał w oświadczeniu senator Jan Filip Libicki.
Czytaj w LEX: Zmniejszanie i zawieszanie emerytur i rent z FUS w związku z osiąganiem przychodu w państwach członkowskich UE >>>
Jak dalej tłumaczy, polskie jednorazowe roczne świadczenia pieniężne wypłacane osobom uprawnionym do emerytury zamieszkałym w Niemczech są wliczane do niemieckich świadczeń ustalanych na podstawie niemieckiej ustawy o rentach.
- Oznacza to, że świadczenie to traktowane jest w Niemczech jak świadczenie stricte ubezpieczeniowe, chociaż w Polsce takim nie jest, bowiem nie jest pochodną składki na ubezpieczenie społeczne i nie jest wypłacane z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Ponadto świadczenie to jest w Niemczech opodatkowane, co pomniejsza wypłacaną kwotę, gwarantowaną przez polskie ustawy. Dzieje się tak na skutek obowiązującego w Niemczech prawa krajowego. Rodzi to zatem także problem podwójnego opodatkowania tych świadczeń – podkreśla senator Libicki. I dodaje: - Mając na względzie dobro emerytów zamieszkałych w Niemczech uprawnionych do polskich świadczeń, zwracam się z prośbą o przedstawienie informacji o podjętych przez stronę polską działaniach, zmierzających do wyjaśnienia tej sprawy ze stroną niemiecką w duchu naprawy niekorzystnej sytuacji osób uprawnionych do jednorazowych rocznych świadczeń pieniężnych, a także w tym przypadku właściwego stosowania umowy zawartej między Polską a Republiką Federalną Niemiec w sprawie unikania podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i od majątku z dnia 14 maja 2003 r.
Czytaj w LEX: Odrębności związane z opodatkowaniem zagranicznej emerytury osoby pracującej w służbie publicznej >>>
Trzynastki i czternastki są jednak antysystemowe?
Zdaniem dr. Antoniego Kolka, tzw. trzynastki i czternastki nie tylko skomplikowały system emerytalny, ale nie pasują do systemu. - Niemiecki organ traktuje te świadczenia jakby była to skumulowana waloryzacja. Na skutek tak przyjętej klasyfikacji tych świadczeń, są one w Niemczech opodatkowane – zauważa. I dodaje: - Warto zatem podkreślić, że wprowadzone rozwiązania są całkowicie sprzeczne z założeniami sytemu ubezpieczeń społecznych, a ich wypłacanie na arenie międzynarodowej traktowane jest jako niewłaściwe.
W opinii dr. Kolka, kwestia wypłaty emerytur i rent na gruncie międzynarodowym jest rozwiązana. - Umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania między Polską a Niemcami to reguluje. Problem polega na tym, że uchwalono przepisy, które są wypaczeniem systemu. Powinniśmy zrezygnować z 13-tek i 14-tek, i wprowadzić waloryzację adekwatną do przepisów, a jeśli jest taka potrzeba - także drugą waloryzację – mówi dr Antoni Kolek.
Zapytaliśmy Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej o to, czy Polacy mieszkający poza Polską i otrzymujący emeryturę, otrzymują również dodatkowe roczne świadczenie i czy jest ono nieopodatkowane. Na odpowiedź czekamy.
- Oczekuję, że moje oświadczenie spowoduje wyjaśnienie tej sprawy. W zależności od otrzymanych odpowiedzi będę się dalej do tej sprawy ustosunkowywał. Zakładam, że odpowiedź ministerstw pozwoli wyjaśnić tę sytuację – powiedział nam senator Jan Filip Libicki.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
