Odpowiedź:
jeżeli u pracodawcy nie działają zakładowe organizacje związkowe, to zastosowanie przedłużonego, 12 miesięcznego okresu rozliczeniowego, należy ustalić z przedstawicielami pracowników. Jeżeli takich nie ma, to należy określić sposób ich wyboru, wybrać ich, a następnie z tymi pracownikami rzeczone przedłużenie okresu rozliczeniowego ustalić. Nowy okres rozliczeniowy nie może zostać wprowadzony póki obowiązuje nadal trwający okres. Ponadto, jeżeli w zakładzie nie ma związków zawodowych, to o takiej zmianie okresu rozliczeniowego należy powiadomić Okręgowego Inspektora Pracy.

 

Tworzenie haromonogramów pracy (właściwe rozkładów pracy) jest co do zasady obowiązkowe, jednakże w szeregu sytuacji wskazanych w art. 129 § 4 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) – dalej k.p. takiego obowiązku nie ma.

Uzasadnienie:

przedłużenie okresu rozliczeniowego może nastąpić w układzie zbiorowym pracy lub w porozumieniu z zakładowymi organizacjami związkowymi. Jeżeli nie jest możliwe uzgodnienie treści porozumienia ze wszystkimi zakładowymi organizacjami związkowymi, pracodawca może uzgodnić treść porozumienia z organizacjami związkowymi reprezentatywnymi w rozumieniu art. 24125a k.p. Jeżeli u danego pracodawcy nie działają zakładowe organizacje związkowe pracodawca może przedłużyć okres rozliczeniowy w porozumieniu z przedstawicielami pracowników wyłonionymi w trybie przyjętym u tego pracodawcy (art. 150 § 3 k.p.).

Jeżeli nie ma u danego pracodawcy takich przedstawicieli, to należy ich wyłonić. Przepisy k.p. jednakże nie przewidują trybu powoływania przedstawicieli pracowników w firmie w sytuacji, gdy u pracodawcy nie działają związki zawodowe. Oznacza to, że sposób ich wyboru określić może swobodnie pracodawca w aktach wewnątrzzakładowych. Musi jednak o ustaleniu takiego sposobu powiadomić wszystkich pracowników.  Jeżeli pracodawca zatrudnia co najmniej 20 pracowników, zasady wyboru przedstawicieli pracowników winny zostać zawarte w regulaminie pracy. Jeżeli zatrudnionych jest mniej niż 20 pracowników, postanowienia co do wyboru przedstawicieli można umieścić np. w obwieszczeniu lub w innym dokumencie, który należy podać do wiadomości wszystkich pracowników.

Zgodnie też z art. 150 § 2 k.p., pracodawca, u którego nie działa zakładowa organizacja związkowa, a także pracodawca, u którego zakładowa organizacja związkowa nie wyraża zgody na ustalenie lub zmianę systemów i rozkładów czasu pracy oraz okresów rozliczeniowych czasu pracy, może stosować okres rozliczeniowy czasu pracy, o którym mowa w art. 135 § 2 i 3 - po uprzednim zawiadomieniu właściwego okręgowego inspektora pracy.

W myśl art. 129 § 3 k.p., rozkład czasu pracy danego pracownika może być sporządzony - w formie pisemnej lub elektronicznej - na okres krótszy niż okres rozliczeniowy, obejmujący jednak co najmniej 1 miesiąc. Pracodawca przekazuje pracownikowi rozkład czasu pracy co najmniej na 1 tydzień przed rozpoczęciem pracy w okresie, na który został sporządzony ten rozkład. Natomiast zgodnie z § 4 w/w przepisu, pracodawca nie ma obowiązku sporządzania rozkładu czasu pracy, jeżeli:

1)  rozkład czasu pracy pracownika wynika z prawa pracy, obwieszczenia, o którym mowa w art. 150 § 1, albo z umowy o pracę,

2)  w porozumieniu z pracownikiem ustali czas niezbędny do wykonania powierzonych zadań, uwzględniając wymiar czasu pracy wynikający z norm określonych w § 1; w takim przypadku rozkład czasu pracy ustala pracownik,

3)  na pisemny wniosek pracownika stosuje do niego rozkłady czasu pracy, o których mowa w art. 1401k.p.,

4)  na pisemny wniosek pracownika ustali mu indywidualny rozkład czasu pracy.