System raportowania uregulowany jest w przepisach UE: rozporządzeniu SFDR, rozporządzeniu RTS oraz dyrektywie CSRD.
Więcej na ten temat: Raportowanie ESG w sektorze nieruchomości - już teraz trzeba wdrażać procedury
Ujawnianie informacji ma sprzyjać kierowaniu przepływów kapitału w stronę zrównoważonych inwestycji a jednocześnie zapobiegać zjawisku określanemu jako "pseudoekologicznym marketing". Aby to było możliwe, rozporządzenie UE zwane Taksonomią UE tworzy standardowy system klasyfikacji, zapewniający przejrzystość informacji o skutkach danego przedsięwzięcia czy danej działalności dla zrównoważonego rozwoju. Tak, aby można było obiektywnie potwierdzić, czy dana działalność kwalifikuje się jako "zrównoważona".
Czytaj w LEX: UE i ESG, czyli historia pewnej znajomości >
Taksonomia UE
Taksonomia oznacza klasyfikację. Pojęcie Taksonomii UE (EU Taxonomy) definiuje rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/852 z 18 czerwca 2020 r. w sprawie ustanowienia ram ułatwiających zrównoważone inwestycje. Klasyfikacji czy dana działalność może być kwalifikowana jako zrównoważona dokonuje się w następujący sposób. Rozporządzenie definiuje sześć celów środowiskowych. Są to:
- łagodzenie zmian klimatu;
- adaptacja do zmian klimatu;
- zrównoważone wykorzystywanie i ochrona zasobów wodnych i morskich;
- przejście na gospodarkę o obiegu zamkniętym;
- zapobieganie zanieczyszczeniu i jego kontrola; oraz
- ochrona i odbudowa bioróżnorodności i ekosystemów.
Działalność gospodarcza kwalifikuje się jako zrównoważona środowiskowo, jeżeli działalność ta wnosi istotny wkład w realizację co najmniej jednego z celów środowiskowych oraz nie wyrządza poważnych szkód dla żadnego z tych celów środowiskowych.
Powyższe zasady mógłby się wydawać ogólnikowe, jednak Taksonomia UE precyzuje dokładnie kryteria ww. klasyfikacji. W odniesieniu do każdego celu środowiskowego rozporządzenie określa szczegółowe kryteria pozwalające ustalić, czy dana działalność gospodarcza wnosi istotny wkład w realizację danego celu. Wartym podkreślenia elementem jest unikanie poważnych szkód wyrządzanych któremukolwiek z celów środowiskowych – chodzi o uniknięcie sytuacji, w której inwestycje kwalifikują się jako zrównoważone środowiskowo mimo, że wyrządzają środowisku szkody. Kryteria szkodliwości dla celów środowiskowych są sprecyzowane w Taksonomii UE i uwzględniają cały "cykl życia" produktu tj. jego wytwarzanie, użytkowanie i wycofanie.
Czytaj w LEX: Taksonomia, czyli UE zdecyduje, które inwestycje są eko >
Określając zasady klasyfikacji działalności jako zrównoważonej, Taksonomia UE nakazuje, aby kryteria te były stosowane przez państwa członkowskie przy określaniu wymogów dla uczestników rynku finansowego lub emitentów w odniesieniu do produktów finansowych lub obligacji korporacyjnych, które są udostępniane jako zrównoważone.
Zobacz nagranie szkolenia: ESG w przedsiębiorstwie - nowe regulacje i obowiązki >
Taksonomia UE wprowadza nakaz uwzględniania określonych w niej kryteriów przy raportowaniu określonym w rozporządzeniu SFDR. W ten sposób, Taksonomia UE jest zintegrowana z system raportowania uregulowanym w tym rozporządzeniu. Gdy produkt finansowy promuje aspekt środowiskowy (art. 8 SFDR) lub ma na celu zrównoważoną inwestycję (art. 9 SFDR) - należy ujawnić informacje o celach środowiskowych, określonych w Taksonomii UE do realizacji których przyczynia się inwestycja w ramach danego produktu finansowego. Należy również opisać, jak inwestycje w ramach produktu finansowego są dokonywane w działalność gospodarczą, kwalifikującą się jako zrównoważona środowiskowo zgodnie z Taksonomią UE.
Podobnie, jeżeli przedsiębiorstwo podlega obowiązkowi publikowania informacji niefinansowych, należy w tej informacji dodatkowo zamieścić dane określone w Taksonomii UE, w tym udział procentowy obrotu i kwoty inwestycji pochodzący z działalności która kwalifikuje się jako zrównoważona środowiskowo.
Czytaj w LEX: Mapa regulacji unijnych dotyczących ESG - z czym zmierzą się polscy przedsiębiorcy w ciągu najbliższych lat >
"Zielony ład"
Powyższe uregulowania należy brać pod uwagę również w kontekście celów stawianych przed gospodarką UE w zakresie tzw. polityki klimatycznej. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1119 z 30 czerwca 2021 (Europejskie prawo o klimacie) – wprowadza nakaz redukcji emisji gazów cieplarnianych o 55 proc. w stosunku do poziomu z 1990 roku do 2030 roku. Zgodnie z europejskim prawem o klimacie, mamy więc sześć i pół roku, aby zredukować emisję dwutlenku węgla o ponad połowę. Co będzie oznaczała dla nas redukcja emisji o 55 proc. w tak krótkim terminie? Prawdopodobnie zmiany w energetyce, budownictwie i innych dziedzinach przemysłu.
W kwietniu 2023 r. Parlament EU zatwierdził kolejne przepisy które mają służyć wdrożeniu celów europejskiego prawa o klimacie. Przepisy wejdą w życie po ich zatwierdzeniu przez radę. Pierwszym elementem będzie reforma europejskiego system handlu emisjami gazów cieplarnianych (ETS). Kraje członkowskie mają zredukować emisję gazów cieplarnianych objętych systemem handlu emisjami do roku 2030 aż o 62 proc. względem emisji z roku 2005. Od roku 2026 do roku 2034 ma nastąpić wycofywanie puli darmowych uprawnień do emisji, które obecnie przyznawane są przedsiębiorcom. Również w latach 2026 -2034 ma zostać wdrożony drugi system handlu emisjami (ETSII), który obejmie emisje z budynków oraz transportu drogowego. Emisje z tych sektorów mają stać się odpłatne od roku 2027, lub, jeżeli ceny energii będą bardzo wysokie, od roku 2028.
Czytaj w LEX: Europejskie prawo o klimacie >
Zaostrzenie przepisów o emisji gazów cieplarnianych i wzrost kosztów tej emisji przełoży się na wzrost cen produktów, przy których wytwarzaniu emitowane są te gazy lub zużywana jest energia. W związku z tym, wprowadzony zostanie tzw. graniczny podatek węglowy (CBAM, Carbon Border Adjustment Mechanism). Dotyczyć on będzie importu żelaza, stali, cementu, aluminium, nawozów, energii elektrycznej i wodoru. Importerzy tych towarów mają płacić różnicę między kosztami emisji płaconymi w kraju produkcji a ceną uprawnień do emisji gazów cieplarnianych, jaką musieliby zapłacić w europejskim systemie handle emisjami.
Czytaj w LEX: ,,E'' w ESG, czyli jak kwestie środowiskowe wpływają na działalność biznesu >
Konsekwencje regulacji UE
Informacje o cechach danej działalności czy danego produktu finansowego mają być wystandaryzowane i oparte o zobiektywizowane kryteria. Ma to wyeliminować tzw. "greenwashing" czyli podawanie nieprawdziwych informacji o "ekologicznym" charakterze danego biznesu w celach marketingowych.
Informacje te będą publicznie dostępne i podlegają publikacji. Będą one coraz bardziej brane pod uwagę przez podmioty gospodarcze przy podejmowaniu decyzji o zaangażowaniu się we współpracę z danym podmiotem czy też zakupie danych akcji lub obligacji. Co istotne, podejmując współpracę z podmiotem, który prowadzi działalność określoną w przepisach prawa jako niekorzystną dla zrównoważonego rozwoju lub kupując jego akcje czy obligacje – przedsiębiorca sam będzie musiał raportować ten fakt i może to mieć niekorzystny wpływ na klasyfikację jego własnej działalności w świetle nowych przepisów.
Czytaj w LEX: KE chce chronić konsumentów przed greenwashingiem [projekt UE] >
Powyższe mechanizmy spowodują, że podmioty gospodarcze będą musiały uwzględniać skutki swojej działalności dla zrównoważonego rozwoju. Wydaje się że "Zielony ład" w połączeniu z przepisami dotyczącymi raportowania w zakresie ESG będzie istotnym czynnikiem kształtującym obrót gospodarczy w krajach UE w najbliższych latach.
Dla uczestników obrotu nieruchomościami, istotne jest uwzględnianie nadchodzących zmian w działalności inwestycyjnej. Dotyczy to w szczególności inwestowania w takie nieruchomości, które będą spełniały kryteria określone w rozporządzeniu SFRD i Taksonomii UE, oraz wdrażania stosownych procedur i polityk, które pomogą stworzyć korzystny obraz przedsiębiorstwa w ramach ujawnianych obowiązkowo informacji. Stosowne zapisy powinny znaleźć się również w umowach zawieranych w sektorze nieruchomości komercyjnych, w szczególności w umowach najmu, umowach o zarządzanie, czy umowach joint venture. Istotne jest zrozumienie obowiązujących przepisów oraz świadomość tego, jakie uregulowania będą wchodziły w życie w najbliższych latach. Warto również zainwestować w odpowiednią edukację pracowników. Przygotowanie się do nadchodzących zmian może być szansą dla przedsiębiorców, którzy uzyskają przewagę nad konkurencją.
Bartosz Clemenz, partner w Departamencie Nieruchomości Kancelarii DWF Poland Jamka sp.k.
Czytaj w LEX: ,,S'' w ESG, czyli jak kwestie społeczne wpływają na działalność biznesu >
Czytaj w LEX: ,,G'', czyli ład korporacyjny w kształtowaniu zrównoważonego biznesu >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.