Kryptowalutami interesują się nie tylko inwestorzy indywidualni, ale też podmioty gospodarcze. Wyrazem tego ostatniego jest między innymi utworzenie funduszu bazującego na notowaniach bitcoina na nowojorskiej giełdzie. Jak wskazuje Mariusz Rutke z Wyższej Szkoły Bankowej w Chorzowie, podmioty gospodarcze w coraz większym stopniu dokonują inwestycji oraz prowadzą rozliczenia wykorzystując kryptowaluty. Rodzi to skutki w obszarze rachunkowości.
Czytaj też: Kryptowaluty czekają na regulacje, choć są wątpliwości>>
- Z punktu widzenia ustawy o rachunkowości kryptowaluty stanowią inwestycje, bowiem wypełniają zakres definicji tego elementu. Ustawa ta w art. 3 ust. 1 pkt. 17 określa: „rozumie się przez to aktywa posiadane przez jednostkę w celu osiągnięcia z nich korzyści ekonomicznych wynikających z przyrostu wartości tych aktywów (…)”. Najczęściej są kwalifikowane do inwestycji krótkoterminowych, z uwagi na ich szybkie zbycie. Nie są one uważane za środki pieniężne, gdyż nie stanowią prawnego środka płatniczego ani waluty – tłumaczy Mariusz Rutke.
Czytaj w LEX: Inwestycje krótkoterminowe - definicje, podstawowe pojęcia >
Niejasny status w standardach rachunkowości
O kryptowalutach łatwiej jest powiedzieć, czym nie są niż czym są. - Ujęcie kryptowalut na gruncie Międzynarodowych Standardów Rachunkowości/Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej (MSR/MSSF) ma jeszcze bardziej zróżnicowany charakter, gdyż nie stanowią one zarówno środków pieniężnych, jak i aktywów finansowych (inwestycji). Obejmuje ono wartości niematerialne (MSR 38) ze względu na niepieniężny i niematerialny charakter. Jeśli jednak podmiot zamierza utrzymywać je w celu sprzedaży w toku zwykłej działalności, to ich ujęcie obejmuje kategorię zapasów (MSR 2) – mówi Mariusz Rutke.
Czytaj w LEX: Egzekucja z kryptowaluty. Wyzwanie dla wierzyciela i organu egzekucyjnego >
Zarówno polskie jak i międzynarodowe regulacje w zakresie rachunkowości nie pozwalają na ujęcie kryptowalut jako środków pieniężnych. - W sytuacji, gdy są one traktowane jako element inwestycyjny, to zasadniczo brak możliwości ujęcia ich jako środek płatniczy nie jest problemem – zauważa Mariusz Rutke.
Sprawdź w LEX: Jak wykazać w bilansie kryptowalutę? >
Pojawia się on jednak w sytuacji, gdy kryptowaluty są wykorzystywane do regulowania zobowiązań. Transakcje tego typu są traktowane bowiem jak wymiana barterowa, czyli jako wymiana jednego towaru na drugi. - Na gruncie rachunkowości i sprawozdawczości nie ma więc tutaj tradycyjnie rozumianej płatności pieniężnej, jednak przedsiębiorcy właśnie tak traktują tę formę płatności. Stąd też jeśli liczba tak regulowanych transakcji zacznie rosnąć to może wpływać to na prawidłowy odbiór sprawozdań finansowych oraz określanie płynności finansowej. Co więcej, pojawiają się pożyczki i inne instrumenty oparte na kryptowalutach. Tak więc i zaciąganie zobowiązań również ma w tym przypadku charakter niepieniężny – wyjaśnia Rutke.
Czytaj w LEX: Czy wymiana kryptowaluty na inną kryptowalutę podlega opodatkowaniu? >
Gdyby krytptowaluta była pieniądzem...
Eksperci wskazują, że gdyby ustawodawca uznał waluty wirtualne za pełnoprawny środek płatniczy (pieniądze) to zniknęłoby wiele aktualnych kłopotów.
- Realnym problemem jest choćby definicja waluty wirtualnej, a to właśnie uprawnia do korzystania z rozliczenia rocznego zysków. Ustawy podatkowe odwołują się w definicji waluty wirtualnej do ustawy AMLowskiej (ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu). Czyli aby kryptowaluta była walutą wirtualną, musi być m.in. wymienialna w obrocie gospodarczym na prawne środki płatnicze i akceptowalna jako środek wymiany – zauważa radca prawny i doradca podatkowy Maciej Grzegorczyk z KHG Hupajło & Partnerzy Kancelaria Adwokacko-Radcowska.
Czytaj w LEX: Przeciwdziałanie praniu pieniędzy z wykorzystaniem walut wirtualnych w świetle krajowych i międzynarodowych regulacji AML >
Niektóre kryptowaluty mieszczą się w tej definicji, np. BTC, ETH, LTC. Pojawia się jednak pytanie, co z mało znanymi tokenami, a w szczególności rynkiem NFT?
- Firmy emitujące takie tokeny po pierwsze mogą nie skorzystać ze zwolnienia VAT-owskiego (art. 43 ust. 1 pkt 7 ustawy VAT), a po drugie osoby handlujące takimi tokenami błędnie korzystają z rozliczenia waluty wirtualnej, bo każdy traktuje token jako właśnie walutę wirtualną, mimo że nie wszystko spełnia definicję - tłumaczy mec. Grzegorczyk.
Sprawdź w LEX: Jak należy zaewidencjonować operacje związane ze sprzedażą kryptowaluty? >
Liczba osób, które będą chciały rozliczyć zyski z kryptowalut, może zwiększać się z każdym rokiem i jest to prawdopodobne, biorąc pod uwagę upowszechnianie się kryptowalut, a to rodzi problemy ze względu na ich status. - Z perspektywy księgowej, rozliczenie dla osób fizycznych jako PIT-38 jest stosunkowo proste, ale niekiedy podatnicy mają mocno skomplikowaną sytuację. Przenoszą środki z giełdy na giełdę, wychodzą na tzw. FIATy, wracają do StableCoinów, a nie mają do końca świadomości które operacje neutralne podatkowo, a także jak istotny jest 31 grudnia. Gdybyśmy mieli po prostu traktowanie walut wirtualnych jako pieniądze, to akceptacja kryptowalut w Polsce byłaby dużo większa – mówi - księgowa Marta Grzegorczyk z KHG Hupajło & Partnerzy Kancelaria Adwokacko-Radcowska.
Sprawdź w LEX:
Czy podatnik wystawiając faktury może przyjąć jako formę płatności kryptowalutę? >
Jak rozliczyć dochody ze sprzedaży walut wirtualnych? >
Udziały i akcje w ewidencji księgowej >
