Odpowiedź: jednorazowa nagroda stanowi podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, jeżeli jest przychodem z tytułu, z którym obowiązujące przepisy łączą obowiązek tych ubezpieczeń np. stosunku pracy, a jednocześnie na mocy obowiązujących przepisów takich przychód nie jest wolny od składek.
Uzasadnienie: obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe istnieje tylko w przypadku tych osób fizycznych, które posiadają tytuł do tych ubezpieczeń np. są zatrudnione w ramach stosunku pracy, wykonują pracę na podstawie umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, prowadzą pozarolniczą działalność (art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r., poz. 1442 z późn. zm.) – dalej u.s.u.s.). W konsekwencji, jeżeli osoba fizyczna nie posiada tytułu do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych to osiągane przez nią przychody są wolne od składek na te ubezpieczenia. Trzeba również odnotować, że nie zawsze fakt, iż dany przychód jest przychodem z tytułu, z którym przepisy u.s.u.s. łączą obowiązek ubezpieczeń emerytalnego i rentowych oznacza, że taki przychód stanowi podstawę wymiaru składek na te ubezpieczenia. W przypadku tych ubezpieczonych, dla których podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe stanowi przychód przewidują bowiem, że określone przychody nie stanowią podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (§ 2 ust. 1 i § 5 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. Nr 161, poz. 1106 z późn. zm.) – dalej r.s.sz.z.u.p.w.). Na przykład w przypadku pracowników z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe wyłączone są nagrody jubileuszowe, które według zasad określających warunki ich przyznawania przysługują pracownikowi nie częściej niż co 5 lat. Odpowiadając na zadane pytanie należy zatem stwierdzić, że jednorazowa nagroda powinna być uwzględniona w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, jeżeli jest przychodem z tytułu, z którym przepisy u.s.u.s. łączą obowiązek tych ubezpieczeń np. przychodem ze stosunku pracy, a jednocześnie przepisy określające podstawę wymiaru składek na te ubezpieczenia nie wyłączają ich z tej podstawy wymiaru. Jeżeli jednorazowa nagroda, o której jest mowa w pytaniu, jest nagrodą, którą otrzymał pracownik od pracodawcy, jako przychód ze stosunku pracy należy ją uwzględnić w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe stanowi bowiem przychód ze stosunku pracy w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych (art. 4 pkt 9, art. 18 ust. 1, art. 20 ust. 1 i art. 21 u.s.u.s.). Przepisy podatkowe nie pozostawiają natomiast wątpliwości co do tego, że nagrody otrzymane przez pracownika od pracodawcy są przychodem ze stosunku pracy w ich rozumieniu (art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r., poz. 361 z późn. zm.). Równocześnie takie nagrody nie zostały wyłączone z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe pracownika (§ 1 i § 2 ust. 1 r.s.sz.z.u.p.w.).
Szukasz odpowiedzi na pytania z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych? Zajrzyj do Kompasu Księgowo-Kadrowego.