Specustawa wprowadzająca w kryzysowym czasie specjalne zasady gospodarki energią elektryczną, zamraża ceny prądu dla gospodarstw domowych i wielu innych podmiotów, ale też zobowiązuje sektor rządowy i samorządowy do oszczędności. Z dniem 1 stycznia 2023 r. wchodzi w życie przepis tej ustawy zobowiązuje te podmioty do redukcji zużycia prądu o 10 procent w ciągu całego 2023 r.
Urzędy powinny oszczędzać
Obowiązek ten przewidziano w art. 37 ust. 3 ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców energii elektrycznej w 2023 r. w związku z sytuacją na rynku energii elektrycznej. Dziesięcioprocentowa redukcja ma być obliczana w stosunku do zużycia energii w całym 2023 r. Za nieprzestrzeganie tego obowiązku kierownikom tych jednostek grozi kara grzywny, nakładanej przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki. Wysokość kary nie może być wyższa niż 20 tys. zł.
Czytaj w LEX: Ustawowy cel zmniejszenia zużycia energii elektrycznej przez JST - PORADNIK >>>
Obowiązkowe zmniejszenie zużycia dotyczy zużycia w zajmowanych budynkach, przez wykorzystywane urządzenia techniczne, instalacje i pojazdy w danym okresie. Przy obliczaniu zużycia w okresie objętym obowiązkową redukcją nie wlicza się zużycia w budynkach wykorzystywanych na potrzeby obronności państwa, przez urządzenia techniczne i instalacje zapewniające ciągłość działania infrastruktury informatycznej jednostek sektora finansów publicznych, w obiektach stanowiących infrastrukturę krytyczną ujętą w wykazie, o którym mówi ustawa o zarządzaniu kryzysowym.
Obowiązek oszczędności prądu obejmuje:
- organy władzy publicznej, w tym organy administracji rządowej, organy kontroli państwowej i ochrony prawa oraz sądy i trybunały;
- jednostki samorządu terytorialnego oraz ich związki;
- związki metropolitalne;
- instytucje gospodarki budżetowej;
- państwowe fundusze celowe;
- Zakład Ubezpieczeń Społecznych i zarządzane przez niego fundusze oraz Kasę Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego i fundusze zarządzane przez Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego;
- Narodowy Fundusz Zdrowia;
- uczelnie publiczne;
- Polską Akademię Nauk i tworzone przez nią jednostki organizacyjne;
- państwowe i samorządowe instytucje kultury.
Obowiązek oszczędności objął te podmioty już w grudniu br. W ciągu tego miesiąca są one zobowiązane zredukować zużycie energii elektrycznej o 10 procent w porównaniu do średniorocznego miesięcznego zużycia w latach 2018-2019.
Już w ciągu najbliższych trzech miesięcy (tj. do 31 marca 2023 r.) kierownicy tych jednostek mają obowiązek złożyć sprawozdanie z realizacji oszczędności do Prezesa URE. Podobny obowiązek, dotyczący roku 2023 będą musieli spełnić w terminie do 31 marca 2024 roku.
Czytaj także: Prosument lokatorski odzyska całą wyprodukowaną energię>>
Zobacz w LEX: Różne oblicza kryzysu energetycznego w jednostkach samorządu terytorialnego >>>
Nie grzać za mocno
Ustawa nie precyzuje, w jaki sposób należy doprowadzić do redukcji zużycia prądu. Jednak Ministerstwo Klimatu i Środowiska na swojej stronie internetowej opublikowało komunikat, w którym podaje przykładowe sposoby na oszczędzanie energii elektrycznej.
Według MKiŚ do istotnych działań na rzecz poprawy efektywności energetycznej należy zaliczyć m.in.:
- ograniczenie oświetlenia zewnętrznego, wyłączenie dobowej lub świątecznej iluminacji budynków;
- dążenie do zapewnienia temperatury pomieszczeń: przy ogrzewaniu budynku na poziomie 19 stopni Celsjusza, przy chłodzeniu budynku na poziomie 25 stopni Celsjusza;
- modernizację lub wymianę oświetlenia;
- zastosowanie systemów pomiarowych, monitorujących i sterujących w ramach wdrażania systemów zarządzania energią;
- wprowadzenie usprawnień organizacyjnych oraz działań edukacyjno-informacyjnych racjonalizujących zużycie energii przez pracowników urzędów;
- wykorzystanie ciepła odpadowego z serwerowni do ogrzewania zajmowanych budynków.
Zamrożone ceny i nagroda za oszczędzanie
Specustawa energetyczna, której większość przepisów weszła w życie już 18 października, gwarantuje stabilizację cen prądu dla wrażliwych odbiorców. Od grudnia 2022 do końca 2023 roku, ceny prądu dla gospodarstw domowych są zamrożone na poziomie 693 zł netto (tj. bez VAT i akcyzy) za jedną megawatogodzinę. Z kolei dla małych i średnich firm, samorządów i innych podmiotów uprawnionych gwarantowany pułap cenowy określono na poziomie 785 zł netto.
Utrzymanie takich cen, niższych od cen producentów, będzie możliwe dzięki rekompensatom dla pośredników w obrocie energią. Będą one sfinansowane z nowego, specjalnego podatku obciążającego zyski wytwórców energii. W ustawie nie nazwano go podatkiem, lecz "odpisem na Fundusz". Kwestie te reguluje osobna ustawa o środkach nadzwyczajnych mających na celu ograniczenie wysokości cen energii elektrycznej oraz wsparciu niektórych odbiorców w 2023 roku.
Obok urzędowego ograniczenia cen energii elektrycznej dla odbiorców indywidualnych ustawodawca wprowadził też dodatki i rozwiązanie, które ma promować oszczędność. Jeśli między 1 października 2022 r. a 31 grudnia 2023 r. odbiorca zmniejszy swoje zużycie o co najmniej 10 proc. w porównaniu z okresem od 1 października 2021 do 31 grudnia 2022, to w 2024 r. sprzedawca ma obowiązek zaoferować mu 10 proc. upustu na kosztach energii elektrycznej.
Wcześniej można otrzymać tzw. dodatek elektryczny. Jego wysokość jest zróżnicowana w zależności od rocznego zużycia energii elektrycznej. W przypadku gospodarstwa domowego korzystającego do ogrzewania z energii elektrycznej, w tym z pompy ciepła, gdy zużycie w 2021 r. nie przekraczało 5 MWh, kwota dodatku wynosi 1000 zł. Jeżeli zużycie to w 2021 r. przekroczyło 5 MWh, kwota dodatku to 1500 zł. Aby uzyskać dodatek elektryczny w podwyższonej kwocie, do wniosku należy dołączyć rozliczenie z przedsiębiorstwem energetycznym, potwierdzające zużycie energii elektrycznej w 2021 r. przekraczające 5 MWh.
Kolejnym warunkiem koniecznym do otrzymania dodatku elektrycznego jest uzyskanie wpisu lub zgłoszenie źródła ogrzewania do centralnej ewidencji emisyjności budynków (CEEB). Dodatek elektryczny nie przysługuje gospodarstwom domowym posiadającym mikroinstalacje OZE, której produkcja jest rozliczana zgodnie z ustawą o OZE. W praktyce chodzi o instalacje fotowoltaiczne. Wnioski o dodatki można składać do 1 lutego w gminach właściwych ze względu na miejsce zamieszkania.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.