Według niektórych ekspertów zajmujących się systemem ochrony zdrowia w Polsce, podatek VAT stanowi zbyt duże obciążenie dla szpitali. Płacą one średnio 17 proc. VAT. Ich usługi są droższe od zwykłego przedsiębiorstwa, a przepisy unijnej dyrektywy są raczej garbem, niż korzyścią. Dlatego uważają, że słuszna intencja dyrektywy została skrajnie wypaczona. Twierdzą wręcz, że jest to paradoks oraz jawna niesprawiedliwość systemu podatkowego. Zwłaszcza, że usługi świadczone przez szpitale, których celem jest ochrona zdrowia, są zwolnione z VAT.

Zobacz: Usługi medyczne a podatek od towarów i usług >

Eksperci postulują np. wystawianie faktur netto przez dostawców placówek medycznych albo - wzorem Francji - zwrot podatku z urzędu skarbowego. Ich zdaniem, nie spowoduje to uszczerbku w dochodach fiskusa, bo np. minister finansów, przyznając dotację szpitalowi, (dobrze wie, że nie może on odliczyć podatku VAT), częściowo ją zabiera, czyli jest to przekładanie pieniędzy z jednej kieszeni do drugiej.

Zgodnie z art. 132 unijnej dyrektywy w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (VAT), zwolnienia m.in. placówek medycznych - mają charakter obligatoryjny. Taka jest oficjalna wykładnia przepisów UE przez Ministerstwo Zdrowia. 

Polskie przepisy regulujące opodatkowanie VAT muszą być zgodne z przepisami prawa Unii Europejskiej - w szczególności z przepisami dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 347 z 11 grudnia 2006 roku str.1, z późn. zm.). 

Ministerstwo chce wyłączyć część szpitali z obowiązków cyberbezpieczeństwa - czytaj tutaj>>

 

VAT złem koniecznym

Zdaniem dr Mariusza Jędrzejczaka, byłego dyrektora Szpitala Wojewódzkiego w Zgierzu, fakt zwolnienia z płacenia VAT placówek ochrony zdrowia, istotnie pogarsza ich sytuację, zarówno płynność finansową, jak i  ogólną sytuację ekonomiczną.

- Trzeba bowiem przypomnieć, że tzw. współczynnik VAT dla placówek ochrony zdrowia, czyli relacja pomiędzy sprzedażą opodatkowaną, a całkowitą, kształtuje się na poziomie maksymalnie kilku procent (przeważnie w granicach 3 - 5 proc.). Szpitale sprzedają przecież głównie usługi medyczne zwolnione z podatku – podkreśla Mariusz Jędrzejczak. - Dlatego wskaźnik ten, zależny jest głównie od skali działalności pozamedycznej placówki (np. dzierżawy pomieszczeń, opłat parkingowych itp.) - dodaje. I zaznacza, że podmioty świadczące usługi zdrowotne, dokonują zakupów np. usług sprzątania, wyżywienia, dostaw sprzętu i  innych, na wolnym rynku, czyli obciążone są podatkiem VAT, którego nie mają od czego odliczyć, żeby  pomniejszyć poniesione koszty. W praktyce oznacza to dla nich poważne straty – podsumowuje Jędrzejczak.

Sprawdź: Jaka stawka VAT powinna być zastosowana do sprzedaży urządzeń do sterylizacji i dezynfekcji powietrza w szpitalach? >

Według historycznych szacunków GUS, publiczne placówki zdrowia wydały w 2004 roku miliard złotych na zakup towarów i usług.  Obecnie jest to kwota dwu, a nawet trzykrotnie większa. W 2018 roku zobowiązania publicznego sektora ochrony zdrowia wzrosły o prawie 1 mld złotych, wynoszą około 14 mld zł i mają tendencję rosnącą. W opinii eksperta nie są one skutkiem tylko braku możliwości odliczenia podatku VAT, ale ma on swoje znaczenie, dlatego potrzebne jest rozwiązanie systemowe pozwalające na odzyskiwanie przez publiczne placówki wydatków związanych z podatkiem VAT. 

Szpitale na krawędzi bankructwa albo część do likwidacji - czytaj tutaj>>

 

Funkcjonowanie szpitali w amerykańskim systemie ochrony zdrowia ebook

Ewa Wichrowska

Sprawdź  

Fundusz specjalny

Jędrzejczak twierdzi, że  pomocnym w niwelowaniu negatywnych skutków zwolnienia z VAT byłby np. specjalny fundusz gromadzący odpisy podatkowe zakładów opieki zdrowotnej przeznaczony na ich dofinansowanie. Byłby on administrowany przez ministra zdrowia. Według Mariusza Jędrzejczaka, miałby on tę przewagę nad obecnym systemem wspomagania, że dawałby wgląd jego administratorowi w politykę zakupów SP ZOZ-ów i tym samym pozwalał ocenić np. ich racjonalność.  

Zobacz: Usługi medyczne a podatek od towarów i usług na przykładach >

- Można również wyobrazić sobie decentralizację regionalnych funduszy, którymi  zarządzaliby np. wojewodowie lub marszałkowie w stosunku do placówek działających na ich terenie. Nie są to oczywiście rozwiązania idealne – zauważa ekspert. - a jedynie swoiste protezy mogące pomóc w osłabieniu negatywnych skutków istniejącego stanu prawnego. Warto jednak szukać pozytywnych rozwiązań w tym zakresie i pamiętać o konsekwencjach dla systemu, przy ewentualny podwyżkach VAT-u w przyszłości - dodaje.

Zobacz: Medycyna pracy a VAT >

Tej propozycji można zarzucić, iż prowadzi do naruszenia jednolitych zasad poboru podatku VAT. Jednak warto pamiętać , że obowiązujące przepisy dopuszczają różnego rodzaju odstępstwa i ulgi, jak chociażby zwolnienia z opodatkowania dotacji otrzymywanych przez podmioty gospodarcze na pokrycie kosztów działalności, czy zakup środków trwałych. - Zerową stawką VAT objęte są  także zakupy towarów i usług pozyskiwane ze środków bezzwrotnej pomocy zagranicznej, jeśli umowa ich nabycia została zarejestrowana w Urzędzie Komitetu Integracji Europejskiej - przypomina ekspert i dodaje, że wobec tego możliwe są precedensy. 

Rząd zapowiada system zachęt dla polskiego przemysłu farmaceutycznego - czytaj tutaj>>

Chcą odliczać VAT

Zespołu Szpitali Miejskich w Chorzowie nikt nie musi oddłużać, bo szpitale mają dodatni wynik finansowy. Chorzowskie szpitale zatrudniają ok. 1200 pracowników i posiada kontrakt z NFZ w wysokości ponad 100 mln zł. W 2018 r. zapłaciły dostawcom 6, 56 mln zł VAT-u. Tylko z tytułu inwestycji kwota ta wyniosła 2,5 mln zł. - Pieniądze te można by przeznaczyć na strategiczne, statutowe cele naszych placówek - podkreśla Olgierd Pinkawa, główny księgowy ZSM i dodaje, że popiera pomysł stworzenia funduszu, który by gromadził odpisy podatkowe zakładów opieki zdrowotnej.   

Zobacz: Z jaką stawką podatku VAT należy zafakturować usługi medyczne świadczone przez polski szpital na rzecz odbiorcy z USA? >

Z kolei Marcin Strządała, członek zarządu prywatnego Centrum Medycznego Gamma w Warszawie (spółka z o.o.) zauważa, że dla pacjentów optymalnym rozwiązaniem byłoby wprowadzenie zerowej stawki VAT na świadczenia zdrowotne. 

- Byłaby to komfortowa sytuacja dla nich, bo ceny naszych usług, m.in. chirurgicznych, ortopedycznych, czy rehabilitacyjnych mogłyby się zmniejszyć się.

POLECAMY: Prawo pracy dla pielęgniarek i położnych >

Ważna rzetelna wycena procedur

Natomiast Stanisław Szczepaniak, zastępca dyrektora do spraw ekonomicznych Szpitala Klinicznego im. Heliodora Święcickiego w Poznaniu uważa, że każdy dopływ gotówki jest ważny dla szpitala, ale niekoniecznie musi to być związane z podatkiem VAT. 

- Rzetelna wycena procedur medycznych jest kluczem do sukcesu szpitala, czy kliniki. Przecież od wielu lat nie było dużego przewartościowania procedur medycznych, najgorzej jest ze świadczeniami internistycznymi i chirurgicznymi - ubolewa Stanisław Szczepaniak. 

Poznańska placówka zatrudniająca około 2000 osób ma roczny kontrakt w wysokości 320 mln zł. Od 14 lat osiągała dodatni wynik finansowy. W 2018 roku odnotowała stratę w wysokości 5,4 mln zł, ale zapłaciła dostawcom około 10 mln zł VAT-u.  
 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.