Jak zaznaczył RPO w piśmie do minister zdrowia Jolanty Sobierańskiej-Grendy, zgłoszone wcześniej zastrzeżenia nie zostały uwzględnione w obecnym projekcie, co tym bardziej budzi obawy dotyczące proponowanych zmian.
Zastrzeżenia RPO budzi zmiana przesłanek przyjęcia do szpitala psychiatrycznego. Obecnie prawo wymaga łącznego spełnienia przesłanek przyjęcia bez zgody: przesłanki medycznej (choroby psychicznej) oraz bezpośredniego zagrożenia życia pacjenta lub życia i zdrowia innych osób. Projekt przewiduje dodanie tzw. przesłanki psychologicznej, co, zdaniem RPO, w praktyce prowadziłoby do stworzenia zupełnie nowego modelu przyjęć, który wprowadza trudny do obiektywnego zweryfikowania przez lekarza model oceny zdolności spostrzegania i oceny rzeczywistości oraz kierowania własnym postępowaniem. RPO podkreśla, że nie ma żadnego wyjaśnienia tej fundamentalnej zmiany. Wymagałaby ona precyzyjnego uzasadnienia i analizy skutków regulacji.
Niebezpieczne poszerzanie definicji
Z kolei w przepisie dotyczącym wnioskowego trybu przyjęcia do szpitala proponuje się zastąpienie pojęcia „choroba psychiczna” terminem „zaburzenia psychiczne”. Oznacza to znaczące rozszerzenie kręgu osób, które mogą być objęte tym trybem. Pojęcie „zaburzeń psychicznych” ma znaczenie szersze niż „choroba psychiczna”, co może skutkować nadmierną ingerencją państwa w prawo do wolności osobistej i do samostanowienia. Zmiana ta, jak podkreśla RPO, pozbawiona uzasadnienia, rodzi poważne zastrzeżenia konstytucyjne. Potencjalnie mogłaby doprowadzić bowiem do tego, że niezdefiniowana grupa osób doświadczających szeroko rozumianych zaburzeń psychicznych mogłaby być przymusowo hospitalizowana bez zgody.
Zastrzeżenia RPO budzi propozycja dotycząca zmian w zakresie przymusu bezpośredniego. Obecnie stosowanie unieruchomienia lub izolacji może trwać w DPS maksymalnie osiem godzin, a dalsze przedłużenie dopuszczalne jest jedynie w warunkach szpitalnych. Projekt rezygnuje z tego ograniczenia, powierzając decyzję o czasie stosowania przymusu lekarzowi, bez jakiegokolwiek limitu i bez merytorycznego uzasadnienia tak daleko idącej zmiany. Rodzi to poważne ryzyko naruszenia standardów ochrony praw tych osób.
RPO podkreśla, że istnieje realne ryzyko, że przyjęcie projektu doprowadzi do powstania regulacji, które w praktyce będą trudne lub niemożliwe do stosowania, pogłębiając problemy w obszarze ochrony zdrowia psychicznego. Konieczność zmiany modelu opieki psychiatrycznej jest bezsporna, jednak powinna ona mieć charakter kompleksowy, być poprzedzona rzetelną debatą z udziałem wszystkich zainteresowanych środowisk oraz uwzględniać szczególną wrażliwość materii.
Czytaj również: Samorząd lekarski: O przyjęciu do szpitala psychiatrycznego musi decydować specjalista
Cena promocyjna: 207 zł
Cena regularna: 230 zł
Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 161 zł 
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
