Jakie akty prawne regulują wymogi pomiaru wilgotności powietrza w pomieszczeniach szpitalnych np. gabinetach zabiegowych?
Parametry powietrza, w tym jego wilgotność w pomieszczeniach zakładów opieki zdrowotnej (w gabinetach lekarskich, salach operacyjnych, laboratoriach, pomieszczeniach zabiegowych czy salach chorych) określają Polskie Normy. Zasady ogólne dotyczące utrzymywania prawidłowej temperatury, wymiany powietrza, wilgotności w pomieszczeniach określają rozporządzenia:
• Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 75, poz. 690 z późn. zm.);
• Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650 z późn. zm.).
Polskie Normy, które chociaż nie są obowiązkowe, to ich stosowanie zapewnia zgodność z wymaganiami prawa. Gwarantują również utrzymanie parametrów zapewniających komfort pacjentom i pracownikom szpitala.
Klimatyzację należy stosować w pomieszczeniach, w których ze względów użytkowych, higienicznych, zdrowotnych lub technologicznych konieczne jest utrzymywanie odpowiednich parametrów powietrza wewnętrznego określonych w przepisach odrębnych i w Polskiej Normie dotyczącej parametrów obliczeniowych powietrza wewnętrznego. Parametry obliczeniowe powietrza wewnętrznego zawarte są w normie PN-78/B-03421. Parametry powietrza w pomieszczeniu mogą być utrzymywane z pewną tolerancją. Zwykle dla klimatyzacji przyjmuje się wahania temperatury ± 1 °C i wilgotności ± 10%, a przy ostrzejszych wymaganiach odpowiednio ± 0,5 °C i ± 5%.
Zgodnie z § 149 ust. 1 rozporządzenia w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, strumień powietrza zewnętrznego doprowadzanego do pomieszczeń, niebędących pomieszczeniami pracy, powinien odpowiadać wymaganiom Polskiej Normy dotyczącej wentylacji, przy czym w mieszkaniach strumień ten powinien wynikać z wielkości strumienia powietrza wywiewanego, lecz być nie mniejszy niż 20 m3/h na osobę przewidywaną na pobyt stały w projekcie budowlanym. Strumień powietrza zewnętrznego doprowadzonego do pomieszczeń pracy powinien odpowiadać wymaganiom określonym w przepisach o bezpieczeństwie i higienie pracy. W pomieszczeniach przeznaczonych na stały pobyt ludzi, wentylowanych w sposób mechaniczny lub klimatyzowanych, wartości temperatury, wilgotności względnej i prędkości ruchu powietrza w pomieszczeniach należy przyjmować do obliczeń zgodnie z Polską Normą dotyczącą parametrów obliczeniowych powietrza wewnętrznego. Dla pomieszczeń przeznaczonych na stały pobyt ludzi, wentylowanych w sposób naturalny, wartości temperatury wewnętrznej w okresach ogrzewczych należy przyjmować do obliczeń zgodnie z tabelą w § 134 ust. 2.
Zalecane obliczeniowe temperatury pomieszczeń służby zdrowia ogrzewanych przez c.o. powinny odpowiadać normie PN-82/B-02402, np. dla gabinetów lekarskich, w których nie przewiduje się rozbierania pacjentów, gabinetów dentystycznych, korytarzy i klatek schodowych wynoszą 20 st. C, dla gabinetów lekarskich, w których przewiduje się rozbieranie pacjentów i sal operacyjnych 25 st. C.
W salach operacyjnych, pomieszczeniach, w których przygotowuje się pacjentów do zabiegów oraz pomieszczeniach, w których lekarze przygotowują się do zabiegów należy zapewnić utrzymanie odpowiedniej wilgotności względnej powietrza: 55-60% (wilgotność powyżej 65% może powodować korozję wewnątrzkrystaliczną i uszkodzenie aparatury medycznej, natomiast wilgotność poniżej 50% sprzyja powstawaniu elektryczności statycznej). Powstawaniu elektryczności statycznej sprzyja także wysoka temperatura, niesprawna wentylacja (niezapewniająca odpowiednio intensywnego przepływu powietrza - min. 15 wymian / godzinę), obecność na sali operacyjnej urządzenia rentgenowskiego wyposażonego w aparaturę komputerową, obecność monitorów ekranowych.
W sali oparzeniowej, sali intensywnej opieki, w bezpośrednim otoczeniu sal operacyjnych, w salach noworodków, salach porodowych, pracowni płynów infuzyjnych należy zapewnić 40-60% wilgotności względnej powietrza. W pomieszczeniach technicznych z wydzielaniem ciepła (np. w serwerowniach) należy zapewnić 35-60% wilgotności względnej powietrza.
Należy pamiętać, że osoby mające bezpośrednią styczność z instalacjami klimatyzacji-wentylacji szpitala powinny być objęte programem profilaktyki i zwalczania zakażeń szpitalnych (szczepienia ochronne, szkolenia, odpowiednia organizacja pracy). Zużyte materiały z instalacji wyciągowych (filtry, paski klinowe, uszczelki itp.) powinny być zabezpieczane, transportowane i niszczone podobnie jak niebezpieczne odpady medyczne.

Alicja Brzezińska