Zgodnie z projektem rozporządzenia, bilans zdrowia dorosłych będzie wykonywaną okresową, kompleksową oceną stanu zdrowia, która rozpoczyna pogłębiony wywiad realizowany zgodnie z wystandaryzowanym kwestionariuszem. W ramach świadczenia będą wykonywane określone badania laboratoryjne. Na podstawie analizy odpowiedzi z kwestionariusza oraz wyników badań pacjent otrzyma Indywidualny Plan Zdrowotny, w którym będą określone zalecenia oraz zaplanowane interwencje prozdrowotne. - Aktualna fragmentaryzacja programów profilaktycznych skutkuje niską zgłaszalnością do programów badań przesiewowych. Wprowadzenie programu, który będzie momentem wyjścia do zaleceń prozdrowotnych oraz dla realizacji badań przesiewowych jest z punktu widzenia zdrowia publicznego działaniem potrzebnym i dającym realną szansę zwiększenia zgłaszalności na badania profilaktyczne. Regularne badania profilaktyczne przyczyniają się do dłuższego życia w zdrowiu, poprawy jakości życia i ograniczenia kosztów systemowych związanych z leczeniem chorób cywilizacyjnych w ich zaawansowanym stadium - wskazano w uzasadnieniu projektu.
Bilans zdrowia będzie wykonywany u każdej osoby dorosłej, niezależnie od wywiadu zdrowotnego, po ukończeniu 20. roku życia. Ocena stanu zdrowia będzie dokonywana w obszarze: stylu życia, wywiadu rodzinnego (m.in. choroby uwarunkowane genetycznie), chorób sercowo-naczyniowych, nowotworowych, zdrowia psychicznego, uzależnień, realizacji szczepień zalecanych. Zakres bilansu będzie uzależniony od wieku i płci pacjenta oraz wcześniej rozpoznanych u niego czynników ryzyka lub chorób przewlekłych. Osoby w wieku 20–49 lat będą wykonywały bilans zdrowia nie częściej niż raz na 5 lat, a osoby w wieku 50 lat i więcej nie częściej niż co 3 lata.
Projekt przewiduje też, że w związku ze wzrostem liczby świadczeń udzielanych pacjentom w ramach opieki koordynowanej, udział w realizacji świadczeń zostanie umożliwiony wszystkim pielęgniarkom pracującym w placówkach podstawowej opieki zdrowotnej. Obejmuje to między innymi zadania związane z poborem materiału do badań diagnostycznych, pomiarów antropometrycznych czy też zlecania badań laboratoryjnych. Jak podkreślono, zmiana pozwoli na większe zaangażowanie i wykorzystanie potencjału pracowników medycznych, co przełoży się na przyspieszony dostęp do świadczeń realizowanych w ramach opieki koordynowanej.
Szczegóły programu przedstawiała ostatnio również Agencja Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji w raporcie „Moje zdrowie – bilans zdrowia osoby dorosłej”. – Wczesne identyfikacje chorób i czynników ryzyka umożliwiają wdrożenie leczenia i zapobiegają rozwojowi chorób i ich powikłań. Tym samym przynosi to korzyści zarówno w zmniejszeniu zachorowalności, jak i śmiertelności. Ponadto zapobiega inwalidztwu oraz zwiększa jakość życia – wskazuje prof. dr hab. n. med. Ilona Kurnatowska, konsultant krajowa ds. chorób wewnętrznych.
Badania w ramach bilansu zdrowia
Ocena stanu zdrowia będzie dotyczyć takich obszarów, jak: styl życia, wywiad rodzinny (m.in. choroby uwarunkowane genetycznie), choroby sercowo-naczyniowe, nowotworowe, zdrowie psychiczne, uzależnienia i realizacja szczepień zalecanych. Zakres bilansu będzie zależał od wieku i płci pacjenta oraz wcześniej rozpoznanych u niego czynników ryzyka i chorób przewlekłych.
Zgodnie z Kartą Świadczenia Opieki Zdrowotnej (KŚOZ), świadczenie pn. „Moje zdrowie – bilans zdrowia osoby dorosłej” to okresowo wykonywane, kompleksowe przeglądy stanu zdrowia, oparte na pogłębionym wywiadzie z użyciem wystandaryzowanych kwestionariuszy, wraz z zestawem badań laboratoryjnych. Wyniki posłużą przygotowaniu Indywidualnego Planu Zdrowotnego (IPZ), w którym wskazane zostaną interwencje prozdrowotne.
Bilans zdrowia osoby dorosłej obejmie następujące elementy:
1. ankietę/kwestionariusz bilansu zdrowia dorosłych – wypełnianą przez pacjenta za pośrednictwem IKP lub bezpośrednio w placówce POZ;
2. badania diagnostyczne:
- zakres podstawowy badań diagnostycznych (dla każdego objętego bilansem): morfologia krwi, glukoza, kreatynina (z eGFR), lipidogram (cholesterol całkowity, LDL, HDL, triglicerydy), lipoproteina A (wykonywana w ramach bilansu raz w życiu),
- zakres rozszerzony badań diagnostycznych (warunkowo, w zależności od wieku i wyniku ankiety): ALAT, ASPAT, GGTP, PSA całkowity u mężczyzn, anty-HCV, badanie kału na krew utajoną (FIT);
3. Wizytę podsumowującą bilans z przygotowaniem Indywidualnego Planu Zdrowotnego (IPZ) obejmującą:
- pomiary ciśnienia tętniczego, tętna oraz pomiary antropometryczne (waga, wzrost, obwód talii, BMI),
- u osób w wieku 60 plus ocenę funkcji poznawczych wykorzystując skalę mini-COG,
- analizę wyników badań laboratoryjnych,
- analizę wyników ankiety oraz zawartych w niej zwalidowanych kwestionariuszy do oceny różnych zaburzeń1,
- ocenę globalnego ryzyka sercowo-naczyniowego wg skali SCORE2 lub SCORE2-OP lub SCORE2-Diabetes (dla pacjentów z rozpoznaną cukrzycą);
4) Interwencje prozdrowotne dla pacjentów z wybranych grup ryzyka – porady edukacyjne (maksymalnie 2 porady na pacjenta), porady antynikotynowe.
Zobacz w LEX: Czas przeprowadzania profilaktycznych badań lekarskich > >
To już działa
Agencja w swoim raporcie zaznacza, że bilanse zdrowotne z powodzeniem są realizowane w wielu krajach Europy: Austrii, Czechach, Francji, Niemczech i Wielkiej Brytanii. We wszystkich państwach to lekarze rodzinni realizującą bilanse. Stałym elementem są kwestionariusze wypełniane samodzielnie przez pacjenta albo przez lekarza podczas wizyty. W poszczególnych państwach różny jest natomiast zakres badań diagnostycznych i profilaktycznych.
Indywidualny Plan Zdrowotny jest przygotowywany we Francji (program Mon Bilan Prévention) oraz w Wielkiej Brytanii. Natomiast w Niemczech i Francji (program Bilan de santé – Examen de prévention en santé) podczas wizyty podsumowującej omawiane są przez lekarza dalsze działania i zalecenia, a w Austrii wydawany jest dokument zawierający wyniki badań.
Skąd wziąć pieniądze?
Aby oszacować przewidywane wydatki AOTMiT przyjął 10-letni horyzont czasowy, potencjalną zgłaszalność do świadczenia – na poziomie 11 proc. w pierwszym roku, z tendencją wzrostową rok do roku, do 40 proc. w dziesiątym roku. Szacowana populacja będzie się wahała od ok. 749 tys. do 3,2 mln w dziesiątym roku. W pierwszym roku na ten cel potrzeba 336,5 mln zł, ale już w 10. - 1, 429 mld zł.
Założono, że BZD powinny być finansowane w ramach świadczeń gwarantowanych z zakresu POZ. Proponowany jest trójstopniowy model finansowania bilansu zdrowia dorosłych:
- finansowanie zadaniowe (fee for servis),
- premia za objęcie BZD - analogicznie jak obecnie w CHUK (za odsetek populacji z przygotowanym IPZ i za przyrost odsetka w skali roku),
- premia za zrealizowane przez pacjenta, wskazane w IPZ badania profilaktyczne w ramach programów przesiewowych (program przesiewowy raka szyjki macicy, raka piersi, raka jelita grubego, raka płuca, inne realizowane przez NFZ programy profilaktyczne w przyszłości).
W opinii ekspertów, bilanse zdrowia osób dorosłych umożliwiają wczesne wykrywanie chorób i identyfikację czynników ryzyka, co wpływa na zmniejszenie zachorowalności i śmiertelności poprzez wdrożenie leczenia i odpowiednich działań naprawczych, wprowadzenie wnioskowanego świadczenia po stronie płatnika spowoduje zmniejszenie kosztów leczenia chorób i ich powikłań, w szczególności na wyższych poziomach opieki.
– Finansowanie świadczenia bilansu osób dorosłych doprowadzi do zmniejszenia zachorowalności społeczeństwa na choroby, na które mają wpływ postawy zdrowotne. Przekłada się to na zwiększenie świadomości zdrowotnej społeczeństwa i odpowiedzialności za własne zdrowie. Takie działania mają na celu wydłużenie życia w zdrowiu. W efekcie przełoży się to na większą aktywność zawodową – przekonuje mgr Beata Ostrzycka, konsultant krajowa ds. pielęgniarstwa rodzinnego.
Sprawdź w LEX: Badania lekarskie mają zabezpieczyć pracodawcę przed ryzykiem wypadku przy pracy > >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
