Jakiś czas temu pisaliśmy o wejściu w życie ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu zwiększenia udziału obywateli w procesie wybierania, funkcjonowania i kontrolowania niektórych organów publicznych, która wprowadziła m.in. obowiązek transmitowania obrad rad gmin, powiatów i sejmików. Po ponad półrocznym funkcjonowaniu pojawia się jednak szereg zagadnień praktycznych, które nie zostały przewidziane podczas procesu legislacyjnego przez ustawodawcę.
Czytaj też: Transmisje z obrad rady wzmocnią jawność działania samorządów>>
Przepisy nakładające na rady gminy obowiązek utrwalania przebiegu obrad i ich wprowadzenie do statutów rad gmin
Ustawodawca w przepisie art. 20 ust. 1b Ustawy o samorządzie gminnym założył, że obrady rady gminy są transmitowane i utrwalane za pomocą urządzeń rejestrujących obraz i dźwięk. Nagrania obrad są udostępniane w Biuletynie Informacji Publicznej i na stronie internetowej gminy oraz w inny sposób zwyczajowo przyjęty. Powyższy przepis, choć nie musi, bardzo często zostaje recypowany przez rady gminy w autonomicznych dokumentach gminy - Statutach. Co ciekawe, niektóre rady gminy próbowały w tych właśnie aktach prawa miejscowego, niejako poprawić i dostosować pod siebie wskazany powyżej przepis ustawy. Przykładowo w Rozstrzygnięciu Nadzorczym Wojewody Wielkopolskiego, stwierdzono nieważność przepisu, który zakładał, że nie później niż na najbliższej sesji radni mogą zgłaszać poprawki lub uzupełnienia do protokołu, przy czym o ich uwzględnieniu rozstrzyga Przewodniczący Rady po wysłuchaniu protokolanta i przesłuchaniu taśmy magnetofonowej z nagraniami przebiegu sesji".
Organ nadzorczy uznał tym samym, że ten zapis stanowi nieprawidłową modyfikację art. 20 ust. 1b Ustawy o samorządzie gminnym. W innym natomiast przypadku, Wojewoda Lubelski stwierdził za niezgody z prawem przepis wprowadzony do Statutu Rady Gminy Łuków, który określał, że przebieg sesji jest transmitowany w czasie rzeczywistym poprzez stronę internetową oraz utrwalany i następnie udostępniany jako materiał filmowy w internetowym archiwum sesji Rady Gminy Łuków na stronie internetowej urzędu. Organ nadzorczy w tym przypadku stwierdził, że wolą ustawodawcy, która wynika wprost z przepisów ustawy o samorządzie gminnym, jest obowiązek publikacji w Biuletynie Informacji Publicznej, nie zaś tylko na stronie internetowej urzędu.
Wskazać jednocześnie należy, że nie ma obowiązku implementowania wskazanego powyżej przepisu ustawy o samorządzie gminnym do wewnętrznych dokumentów gminy. Przepis ten jest prawem powszechnie obowiązującym, a organy gminy muszą się do niego dostosować.
Zgodność regulacji z Konstytucją
Wbrew zdaniu części komentatorów, wprowadzona ponad pół roku temu regulacja jest zgodna z Konstytucją. Choć zgodności z Konstytucją upatrywać się można już w art. 2, to szczególności należy wskazać, że zgodnie z art. 61 ust. 1, obywatel ma prawo do uzyskiwania informacji o działalności organów władzy publicznej. Wprowadzenie przez ustawodawcę obowiązku transmisji obrad, wzmacnia jedynie powyższą regulację konstytucyjną. Transparentność obrad rad gmin jest możliwością kontroli radnych przez obywateli, która od dawna obowiązuje w Sejmie i Senacie. Upatrywać tym samym należy, że ustawodawca dąży do tego, aby obywatel mógł w każdej chwili odtworzyć interesującą go sesję rady i sprawdzić np. jak głosował radny, na którego oddał głos w wyborach lub też w jaki sposób kształtowała się dyskusja nad projektem uchwał.
Czytaj też: Przewodniczący rady decyduje, kiedy przerwać nagranie
Brak przepisów wykonawczych
Za największą wadę, a tym samym konieczność zmian, wprowadzonej regulacji uznać należy brak przepisów wykonawczych, które określałyby kompetencje Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w przedmiocie określenia jakości transmisji z rady gminy. W chwili obecnej zarówno kwestia nabycia odpowiedniego sprzętu, jak i jego instalacji i użytkowania pozostawiona została w całości organom gminy. Co za tym idzie, w prawie 2500 gminach w Polsce jakość nagrań może być inna, w jednej gminie gorsza, a w drugiej lepsza. Należałoby tym samym znowelizować ustawę poprzez dodanie przepisu przyznającego ministrowi kompetencje do wydania aktu wykonawczego, w którym określi on jakość i normy związane z transmisją i utrwalaniem obrazu i dźwięku z przebiegu sesji rad gmin. Przepisy takiego rozporządzenia zawierałyby jednolite dla każdej gminy w kraju normy, które regulowałyby nie tylko powyższą materię, ale i również związaną z instalacją i montażem kamer i systemu audio, określając ich ilość i usytuowanie na sali obrad.
Należałoby również rozważyć, najlepiej w zaproponowanym rozporządzeniu, konieczność posiadania przez gminę przenośnych urządzeń audiowizualnych, które mogłyby być wykorzystywane podczas sesji rady gminy odbywających się poza budynkiem, w którym zwyczajowo się odbywają, bowiem czasami zachodzi konieczność odbycia wyjazdowej sesji. Materia ta nie jest w chwili obecnej uregulowana, co za tym idzie, istnieje niebezpieczeństwo, że część rad gmin może nie sprostać obowiązkowi transmisji w tym zakresie.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
