Słowo "koronawirus" będzie w tegorocznych raportach o stanie jednostki samorządu terytorialnego (JST) odmieniane przez różne przypadki. W tym roku nie zdecydowano się na przedłużenie terminu na rozpatrzenie raportu, jak to miało miejsce rok temu na początku pandemii. To już trzeci z rzędu rok obowiązku przygotowywania raportu o stanie JST – przedstawianego radnym przez wójta, burmistrza, prezydenta miasta, zarząd powiatu i zarząd województwa. Konsekwencją jest obowiązek podjęcia uchwały w sprawie wyrażenia wotum zaufania.
Według samorządowców, wśród największych wyzwań związanych z raportem jest też cały czas dokonanie obiektywnej oceny własnej pracy. Dariusz Cieślak, wójt gminy Sędziejowice podkreśla, że dlatego formę dokumentu i jego zawartość warto konsultować z radnymi, a nawet z mieszkańcami, włączenie ich w prace już na samym etapie opracowania zapewni lepszą, bardziej oczekiwaną przez nich, formę raportu – dodaje.
Czytaj w LEX: Raport o stanie gminy a obowiązki skarbnika >
Raport wciąż jako obciążenie
Mateusz Karciarz z Wydziału Prawa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, prawnik w Kancelarii Radców Prawnych Zygmunt Jerzmanowski i Wspólnicy sp.k. podkreśla, że cały czas raport jest traktowany po macoszemu jako pewnego rodzaju niepotrzebna procedura, mimo że wiele samorządów do raportu podchodzi bardzo rzetelnie.
Czytaj w LEX: Raport o stanie jst - udział mieszkańców jst >
Piotr Feliński, burmistrz Świdwina, uczestnik Pracowni Samorządowej Fundacji Batorego podkreśla, że problemem nadal pozostaje regulacja prawna dotycząca raportu, gdyż ona nie daje jasnych wytycznych, jakie dane powinien zawierać raport. - Co prawda rada może określić szczegółowe wymogi dotyczące raportu, ale jest ona fakultatywna i niewiele samorządów takie przepisy posiada – mówi.
Czytaj w LEX: Raport o stanie jst - rozpatrzenie i głosowanie nad wotum zaufania >
Zdaniem burmistrza Jabłonowa Pomorskiego Przemysława Górskiego zbędne są jednak dwa głosowania dotyczące wiążących się ze sobą spraw na tej samej sesji: wotum zaufania i absolutorium budżetowego. - Realizacja zadań wiąże się zawsze z potrzebą pozyskiwania i wydatkowania środków finansowych - choć rozumiem, skąd u ustawodawcy pomysł na takie rozwiązanie. Wotum zaufania powinno być niezależne od absolutorium i możliwość głosowania nad nim powinna być w każdym czasie - oczywiście z zastosowaniem odpowiedniej procedury - a nie tylko przed rozpatrzeniem sprawozdania z wykonania uchwały budżetowej i - udzieleniem lub nie - absolutorium z tytułu realizacji tej uchwały rady - mówi.
Czytaj w LEX: Raport o stanie jednostki samorządu terytorialnego jako instrument oceny działalności jej organu wykonawczego >
Kopiuj-wklej niekoniecznie słuszne
Mateusz Karciarz uważa, że raporty będą wyglądały podobnie jak w poprzednich latach - o ile organy stanowiące w tym czasie nie podjęły uchwały w sprawie minimalnych wymogów, jakie powinien spełniać przygotowywany raport. - Co do metody kopiuj-wklej ich tworzenia, to na pewno częściowo będzie ona praktykowana, zwłaszcza w zakresie elementów niezmiennych, których mimo wszystko w mojej ocenie nie powinno być, bo jeżeli coś jest niezmienne, to w żaden sposób nie prezentuje stanu danego samorządu w poprzednim roku - mówi.
Czytaj w LEX: W jakiej formie wójt powinien przedstawić radzie gminy raport o stanie gminy? >
Rada Miejska Jabłonowa Pomorskiego określiła szczegółowe wymagania dotyczące raportu. – W ten sposób zyskał on nasz lokalny charakter. Można powiedzieć, że zawiera oczekiwane przez naszą społeczność informacje. W bieżącej działalności brakuje czasu na sprawozdania, więc takie roczne podsumowanie działalności burmistrza, pozwala wyciągnąć obiektywne wnioski, czy samorząd dobrze realizuje swe zadania. Można też ocenić zaangażowanie wójta, burmistrza w pracę na rzecz gminy i jej obywateli. Otrzymanie wotum zaufania może być powodem do osobistej satysfakcji, a nie być tylko aktem politycznego poparcia – mówi burmistrz Przemysław Górski.
- Zmianie może ulec tylko forma przedstawianych informacji. Więcej będzie analiz. Raport będzie dokumentem z wykorzystaniem hiperłączy, co ułatwia czytelnikowi zapoznanie się z materiałami źródłowymi. Mój raport ma opracowaną część wprowadzającą i sprawozdawczą dotyczącą realizacji polityk, programów i strategii oraz uchwał Rady Miejskiej i dokonaną ocenę finansów publicznych – zaznacza.
Czytaj w LEX: Uchwała rady jst w sprawie szczegółowych wymogów dotyczących raportu o stanie jst >
Pandemia będzie królowała
Mateusz Karciarz dodaje, że być może niektóre samorządy pokuszą się o pewnego rodzaju podsumowanie poprzedniego roku w świetle pandemii, wskazując na to, jak ta pandemia wpłynęła na funkcjonowanie danego samorządu w porównaniu z rokiem poprzednim. - Niewątpliwie na tegoroczną procedurę wpływ może mieć wypracowane w ostatnim roku przez sądy administracyjne orzecznictwo, czy to np. w zakresie debaty nad raportem, czy też konieczności uzasadnienia powodu nieudzielenia wotum zaufania - podkreśla.
Ujęcie kwestii pandemii i jej skutków dla samorządu zależy zdaniem wójta Dariusza Cieślaka od autorów dokumentu. - Jedni z pewnością mogą zdecydować się do odniesienia do pandemii w odrębnym rozdziale, inni - tak jak my - te odniesienie umieszczą w poszczególnych rozdział dotyczących finansów czy prowadzonych inwestycji. Jedno jest pewne - słowo "koronawirus" będzie w tegorocznych raportach odmieniane przez różne przypadki - mówi.
Joanna Wons-Kleta dodaje, że schemat będzie raportu będzie podobny. – Dojdą oczywiście nowe działania oraz przeciwdziałania rozprzestrzenianiu się wirusa SARS-Cov-2 i wydatki z tym związane – podkreśla.
- Raport za 2020 r. będzie zawierał dodatkowe informacje związane z przeciwdziałaniem rozpowszechniania się epidemii COVID – 19, a także informacje jakich projektów nie udało się zrealizować w roku ubiegłym z uwagi na epidemię – mówi burmistrz Feliński.
W dalszym ciągu nie widać większego zainteresowania mieszkańców
Joanna Wons-Kleta, wójt Pawonkowa, podkreśla, że trudno włączyć w dyskusje mieszkańców, co martwi. Również Piotr Feliński podkreśla bardzo słabe zainteresowanie udziałem w debacie nad raportem o stanie gminy. - W latach poprzednich w mieście Świdwin do debaty nie przystąpił żaden mieszkaniec, a zainteresowanie radnych debatą też było znikome – mówi.
Powiaty wnioskują o przedłużenie terminu
Związek Powiatów Polskich wnioskuje o dodanie do projektu ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw, zapisów przedłużających o 30 dni termin przedstawienia raportu o stanie JST. Jak wskazuje korporacja, o 30 dni przesunął się termin na przyjęcie sprawozdań finansowych oraz podjęcie przez organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego uchwał w sprawie absolutorium. Jednak żaden przepis nie przesunął terminu na samo przedstawienie raportu o stanie JST.
„Raport o stanie JST pomimo, że jest dokumentem o charakterze sprawozdania merytorycznego, to zawiera informacje odnoszące się także do sytuacji finansowej jednostki. Dla zapewnienia spójności sprawozdań obrazujących sytuację finansową samorządu z raportem, zasadne jest odpowiednie wydłużenie terminu na przedstawienie raportu” – wskazuje ZPP.
Według Mateusza Karciarza w zeszłym roku mimo przedłużenia terminu, niewiele samorządów skorzystało z tej możliwości. Większość z nich rozpatrywało raport oraz przeprowadzało procedurę absolutoryjną w podstawowym terminie do końca czerwca.
- Nie mamy opóźnień związanych z pracami nad raportem. Sesje odbywają się również w sposób tradycyjny. Sesję z dyskusją nad raportem o stanie gminy przeniesiemy do większej sali. Samo przedstawienie raportu planujmy z przewodniczącą Rady Gminy Iwoną Pawełka-Lewandowską w dwóch częściach – sesja z przynajmniej jednodniową przerwą – mówi wójt Joanna Wons-Kleta.
Samorządowcy, którzy udzielili nam komentarza są uczestnikami Pracowni Samorządowej Fundacji Batorego.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
