Środowiska samorządowe konsultują z Ministerstwem Środowiska propozycje zmian do ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Strona rządowa posłuchała ich zdania w wielu kwestiach, m.in. odstąpiono od obligatoryjnego obowiązku objęcia gminnymi systemami gospodarowania odpadami nieruchomości niezamieszkałych.

Ministerstwo chce jednak obligatoryjnie oddzielić przetarg na odbiór i zagospodarowanie odpadów, który gminy muszą przeprowadzać zgodnie z ustawą o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Obecnie samorządy mogą zdecydować, czy zorganizować przetarg na samo odbieranie, czy łącznie na odbieranie i zagospodarowanie odpadów komunalnych. Jest to według nich korzystniejsze. - Obowiązek rozdzielenia przetargów wiąże się z praktycznie dwukrotnym wydłużeniem procedury wyboru firmy odbierającej odpady – uważa Jadwiga Łaszewska, kierownik Referatu Gospodarki Komunalnej w Urzędzie Miasta Józefowa.

Z uzasadnienia projektu zmian wynika, że rozdzielenie postępowań o udzielenie zamówienia publicznego na odbiór i zagospodarowanie odpadów jest konieczne ze względu na potrzebę wzmocnienia kontroli gmin nad systemem gospodarowania odpadami i nadzór nad firmami odbierającymi odpady komunalne. Według resortu to sposób na zapobieganie nielegalnym praktykom podmiotów wyłonionych przez gminy w drodze przetargu.

Stanisław Jarząbek, naczelnik Wydziału Ochrony Środowiska, Rolnictwa i Gospodarki Odpadami w magistracie w Piekarach Śląskich jest zdania, że rozdzielenie przetargów spowoduje także rzetelniejszą sprawozdawczość.

 

Rozdzielenie przetargów niezrozumiałe

Związek Gmin Wiejskich RP za niewłaściwe uważa podtrzymanie stanowiska dotyczącego obowiązków w sprawie udzielenia zamówienia oraz zorganizowania przetargów na rozdzielne odbieranie odpadów komunalnych z nieruchomości oraz odrębnych przetargów na zagospodarowanie odpadów komunalnych.

Według korporacji takie regulacje ustawowe są niezrozumiałe, bo dotychczas gminy z powodzeniem, w zależności od lokalnych uwarunkowań, same decydowały o tym, czy przeprowadzą odrębne przetargi na odbiór i na zagospodarowanie odpadów, czy też przeprowadzą jedno łączne postępowanie na kompleksową usługę odbierania i zagospodarowania odpadów komunalnych.

Zdaniem przedstawicieli gmin wiejskich obowiązkowe rozdzielenie przetargów na odbiór i osobno na zagospodarowanie zwiększy biurokrację i koszty systemu, np. dwa podmioty będą zainteresowane zyskiem, a nie jeden.

Gminy powinny być rozliczane z efektów

Również Związek Miast Polskich negatywnie opiniuje propozycje obligatoryjnego rozdzielenia postępowań. Według organizacji zapisy ustawy powinny być elastyczne i wyznaczać organom gmin  konkretne zadania, wyposażając je w kompetencje umożliwiające ich realizację. Szczegółowy sposób wykonania powinien być określany przez gminy, z uwzględnieniem specyfiki lokalnej oraz oczekiwań mieszkańców. „Gminy powinny być rozliczane przez organy centralne z efektów, a nie sposobu ich osiągania” – napisali przedstawiciele miast w stanowisku.

W opinii związku gminy powinny mieć swobodę w zakresie wyboru optymalnego wyłonienia podmiotów odbierających i zagospodarowujących odpady. „Zwiększona kontrola nad strumieniem odpadów komunalnych może być zapewniona bez wprowadzania przedmiotowych zmian” – dodaje ZMP.

Czytaj też: Odbiór, transport i zagospodarowanie odpadów kosztują najwięcej

Wydłużenie procedury

Jadwiga Łaszewska mówi, że nie ma możliwości przeprowadzenia dwóch postępowań przetargowych równolegle. - W pierwszej kolejności należy wybrać podmiot, który będzie zagospodarowywał odpady, informacja gdzie odpady należy dostarczać, jest bardzo istotna dla potencjalnych firm odbierających odpady – podkreśla. Jak dodaje, jeden przetarg na odbiór i zagospodarowanie odpadów jest łatwiejszy i bardziej czytelny dla gmin.

- Nie sądzę, aby to coś zmieniło, jedynie przysporzy urzędnikom pracy – uważa Joanna Pasak z Urzędu Miejskiego w Pyskowicach. W ocenie osób zajmujących się tematyką gospodarowania odpadami, rozdzielanie przetargów nie ma racjonalnego uzasadnienia – zaznacza Iga Kmiecik, rzecznik prasowy burmistrza Jarosławia. - Dotychczasowy system jest w miarę sprawny i przejrzysty – mówi.

Większa przejrzystość i kontrola

Jednak Stanisław Jarząbek zwraca uwagę, że rozdzielenie przetargów na odbiór i zagospodarowanie wpłynie na większą przejrzystość w rozliczaniu kosztów pomiędzy gminą, a firmą odbierającą czy zagospodarowującą odpady.

- Proponowana zmiana zabiera gminom możliwość wyboru, a zdarza się, że na danym terenie działa zarówno firma posiadająca RIPOK i własną bazę transportową do odbioru odpadów - mówi. Minusem może być też jego zdaniem możliwy wzrost kosztów, w przypadku gdy przetarg na zagospodarowanie wygra firma, która jest najdalej oddalonym RIPOK-iem w danym regionie, a firma odbierająca odpady doliczy sobie koszty transportu.

Gmina Sosnowiec od roku 2016 ma rozdzielone postępowania na odbiór i zagospodarowanie, które  odbywa się we własnej instalacji – MPGO Sp. z o.o. - Gmina posiada w związku z tym większą kontrolę nad strumieniem odpadów – informuje Rafał Łysy, rzecznik prasowy urzędu miejskiego.

Czytaj też: Przesunięcie wdrożenia nowego systemu segregacji ma pomóc samorządom, które nie zdążyły

Obecnie zgodnie z ustawą o utrzymaniu czystości i porządku w gminach wójt, burmistrz lub prezydent miasta jest obowiązany zorganizować przetarg na odbieranie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości albo przetarg na odbieranie i zagospodarowanie tych odpadów. Gmina dokonuje więc wyboru, czy zorganizować przetarg na odbieranie, czy na odbieranie i zagospodarowanie odpadów komunalnych.

Jak zaznacza Janusz Jerzy, specjalista w zakresie inżynierii ekologicznej, w przypadku przetargu tylko na odbieranie odpadów komunalnych podmiot odbierający będzie odbierał odpady i przewoził je do instalacji wskazanych przez gminę. W umowie może być określony sposób dokumentowania wykonania usługi. W przypadku przetargu na odbieranie i zagospodarowanie odpadów podmiot odbierający odpady komunalne będzie wybierał i wskazywał w ofercie instalacje, do których będzie przekazywał odpady selektywnie zebrane

Zobacz też w LEX:

Sporządzenie SIWZ przetargu na odbieranie odpadów komunalnych

Odpady komunalne a VAT

Naliczanie opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi

Regionalne instalacje do przetwarzania odpadów komunalnych a instalacje lokalne

Postępowania przetargowe na wybór przedsiębiorców do budowy, utrzymania i eksploatacji regionalnych instalacji przetwarzania odpadów komunalnych