Burmistrz określił z urzędu wysokość opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi dla nieruchomości, której właścicielem był Marek Nowak (dane zmienione). Z uzasadnienia decyzji wynikało, że organ wezwał go w sierpniu 2017 r. do złożenia deklaracji, ale właściciel tego nie zrobił. Miesiąc później Marek Nowak skierował pismo, w którym poinformował, że podmiotami zobowiązanymi do wypełniania obowiązku są aktualni mieszkańcy nieruchomości, a nie on. Stwierdził także, że fakt zamieszkania należy uznać za uzewnętrznienie faktu władania daną nieruchomością - nawet jeśli owo władanie ma wyłącznie charakter posiadania zależnego (np. na podstawie umowy najmu).
Burmistrz jednak się z tym nie zgodził, więc właściciel odwołał się od decyzji. Sprawą zajęło się samorządowe kolegium odwoławcze, które utrzymało ją w mocy. Uznało bowiem, że przepisy ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (uupcg) jasno wskazują, że zobowiązanym do ponoszenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi jest właściciel nieruchomości. Natomiast najemcy lokali nie są w żadnym stopniu osobami władającymi nieruchomością, są jedynie użytkownikami poszczególnych jej części. Dlatego osobą zobowiązaną do złożenia deklaracji był Marek Nowak. W obliczu powyższego, złożył on skargę do sądu administracyjnego.
Czytaj także: WSA: Spółdzielnia zapłaci za odpady z innych nieruchomości >>>
Płaci ten, kto wytwarza odpady
Rozpoznający sprawę Wojewódzki Sąd Administracyjny uznał, że skarga zawiera uzasadnione podstawy, ponieważ wydane decyzje administracyjne naruszają prawo. Spór dotyczył wykładni art. 2 ust. 1 pkt 4 uupcg, który stanowi, że przez właścicieli nieruchomości należy rozumieć także współwłaścicieli, użytkowników wieczystych oraz jednostki organizacyjne i osoby posiadające nieruchomości w zarządzie lub użytkowaniu, a także inne podmioty władające nieruchomością. WSA uznał, że nie ulega wątpliwości, że jeżeli właściciel nieruchomości nie zamieszkuje w nieruchomości i udostępnia ją w całości lub w części innemu podmiotowi na podstawie umowy najmu, to można dwa podmioty objęte definicją właściciela. Natomiast w sytuacji, w której nieruchomość pozostaje w posiadaniu samoistnym lub zależnym, wobec czego ma i swojego właściciela i inny podmiot, który nią faktycznie włada, uznać należy, że w art. 2 ust. 2a uucpg wskazano, że zobowiązanym do wykonania obowiązków nałożonych ustawą w jest podmiot faktycznie władający nieruchomością. Sąd podkreślił, że regulacja ta gwarantuje ponoszenie opłaty za gospodarowanie odpadami przez podmiot, który je wytwarza.
Sprawa nie jest uregulowana wprost
WSA wskazał, że w ustawie o utrzymaniu czystości i porządku w gminach ustawodawca przyjął szerszą definicję właściciela niż wynika to z art. 140 Kodeksu cywilnego. Rozwiązanie to rodzi szereg problemów, które stały się już przedmiotem orzecznictwa. Sąd przypomniał, że Trybunał Konstytucyjny (wyrok z 28 listopada 2013 r. sygn. akt K 17/12) przyznał, że niewątpliwie prawodawca nie rozstrzygnął wprost, na którym z podmiotów wymienionych w art. 2 ust. 1 pkt 4 uucpg spoczywa obowiązek złożenia deklaracji i ponoszenia w wypadku, gdy kilka podmiotów spełnia ustawowe kryterium "właściciela nieruchomości". Trybunał stwierdził także, że ustawodawca nie uregulował wprost ewentualnej solidarnej odpowiedzialności posiadaczy nieruchomości, na której powstają odpady, w wypadku niewypełnienia obowiązków wynikających z przepisów ustawy. Wątpliwości te nie oznaczają jednak, że nie jest możliwe ustalenie osób, na których ciążą obowiązki ustawowe oraz konsekwencji ich wadliwego dokonania albo niedokonania. Jednakże TK uznał, że ustalenia tego rodzaju wykraczają poza jego kognicję i należą do jednostek, organów administracji publicznej oraz właściwych sądów.
Obowiązki nie ciążą tylko na właścicielu
Sąd administracyjny stwierdził, że w sytuacji, w której nieruchomość nie jest zamieszkiwana przez jej właściciela i od kilku lat jest wynajmowana, to pozbawione argumentów jest twierdzenie, że to wyłącznie właściciel nieruchomości jest zobowiązany do składania deklaracji i ponoszenia opłaty zagospodarowanie odpadami komunalnymi. WSA zwrócił uwagę, że ustawodawca nie dokonał gradacji podmiotów uznawanych za właściciela w rozumieniu uucpg. Ponadto na próżno szukać w ustawie normy, która wskazywałaby, że to właściciel nieruchomości (w ujęciu cywilnym) jest zobowiązany do wykonania obowiązków wynikających z ustawy, chyba że w odda w najem całą nieruchomość. WSA podkreślił, że stanowisko to znajduje potwierdzenie w orzecznictwie (wyrok NSA z 22 czerwca 2017 r., sygn. akt II FSK 676/17, wyrok WSA w Gliwicach z 10 lipca 2018 r., sygn. akt I SA/GL 333/18). Mając powyższe na uwadze, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu uchylił zaskarżoną decyzję kolegium i poprzedzającą ją decyzję burmistrza.
Wyrok WSA w Poznaniu z 21 listopada 2018 r., sygn. akt I SA/Po 510/18
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.