Ośrodek Badań, Studiów i Legislacji Krajowej Rady Radców Prawnych opracował opinię w sprawie zgodności z Konstytucją poselskiego projektu ustawy w sprawie szczególnych zasad przeprowadzania głosowania korespondencyjnego w wyborach Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej zarządzonych w 2020 r.

Radcowie rekomendują Sejmowi odrzucenie projektu już w pierwszym czytaniu.

 

Akt incydentalny i kadłubowy

Projekt proponujący wprowadzenie do ordynacji wyborczej mechanizmu głosowania korespondencyjnego dla wszystkich wyborców, uczestniczących w wyborach Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej zarządzonych w 2020 r. liczy zaledwie dziewięć artykułów. Jedynie trzy regulują szczegółowe zagadnienia normatywne (art. 2; 5; 7) jeden ma charakter ogólny (art. 1), dwa odsyłają do rozwiązań ujętych w Kodeksie (art. 3 i 8), a pozostałe – nie licząc końcowego – mają charakter upoważniający właściwych ministrów oraz Państwową Komisję Wyborczą do uregulowania szczegółowych zagadnień związanych z organizacją i przebiegiem głosowania w proponowanej w nim formule.

- Tym samym wnioskodawcy proponują Sejmowi nie tylko uchwalenie ustawy o charakterze incydentalnym, ale również par excellence kadłubowym, nie uwzględniającym, m. in. przepisów zmieniających, przejściowych, dostosowujących oraz uchylających – uważa dr hab. Sławomir Patyra, radca prawny.

Dopuszczalność zmian w prawie wyborczym

Ośrodek Badań, Studiów i Legislacji Krajowej Rady Radców Prawnych podkreśla znaczenie wymogu zachowania odpowiedniego vacatio legis w przypadku wprowadzania zmian w materii wyborczej. Przytacza wyroki Trybunału Konstytucyjnego (z 20 grudnia 1999 r., sygn. K 4/99 oraz w wyroku z 16 września 2003 r., sygn. K 55/02), zgodnie z którymi konieczność oddzielenia dnia ogłoszenia aktu normatywnego od dnia jego wejścia w życie odpowiednio długim okresem czasu stanowi jeden z kluczowych elementów, składających się na zasadę poprawnej legislacji.

Przestrzeganie przez ustawodawcę reguły odpowiedniego vacatio legis w istotny sposób przyczynia się do realizacji zasady zaufania obywateli do państwa i stanowionego przez nie prawa. W okresie sześciu miesięcy przed terminem wyborów, w prawie wyborczym nie mogą być wprowadzane „zmiany istotne”, tj. zmiany w zakresie podstawowych składników prawa wyborczego.

- Projekt drastycznie narusza obowiązujący w tym zakresie standard konstytucyjny. Biorąc pod uwagę sekwencyjny charakter postępowania ustawodawczego, proponowane zmiany – po uchwaleniu przez Sejm i Senat oraz podpisaniu przez prezydenta RP – mogłyby wejść w życie najwcześniej kilka dni przed terminem głosowania, którego projekt dotyczy – podkreśla dr hab. Sławomir Patyra.

Zmiany w zakresie komisji wyborczych

Na negatywną ocenę zdaniem opiniodawców zasługuje również rozwiązanie, zgodnie z którym Państwowa Komisja Wyborcza może określić inne warunki powoływania obwodowej komisji wyborczej niż określone w art. 182 oraz art. 183 Kodeksu wyborczego. Przepis ten w oczywisty sposób wkracza w materię ustawową - alarmują.

Skutki finansowe będą

Eksperci zauważają, że w uzasadnieniu do projektu wnioskodawcy wskazali, że projektowana ustawa nie powoduje skutków finansowych dla budżetu państwa i jednostek samorządu terytorialnego. Tymczasem ich zdaniem dostarczenie stosownych pakietów wyborczych blisko 30 milionom obywateli uprawnionych do głosowania w kraju i chcącym skorzystać z możliwości głosowania korespondencyjnego poza jej granicami będzie absorbować olbrzymie środki finansowe i angażować wysiłek wielu tysięcy osób, uczestniczących w jej realizacji.

Deklaracja wnioskodawców jest więc nierzetelna i bezprawna, bo zmierza do obejścia konstytucyjnego wymogu i przepisów Regulaminu Sejmu.

Cała opinia dostępna jest na stronie Ośrodka Badań, Studiów i Legislacji Krajowej Rady Radców Prawnych

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.