Rada miasta podjęła uchwałę w przedmiocie powołania rady seniorów i nadania jej statutu. Wojewoda wniósł skargę na powyższy akt. Zajął się nią Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu, który uznał ją za zasadną. Zgodnie bowiem z art. 5c ust. 5 ustawy o samorządzie gminnym (dalej jako: usg), rada gminy jest upoważniona do powołania rady seniorów i nadania statutu, określenia trybu wyboru członków i zasad jej działania. Natomiast określenie w statucie obszarów działania rady seniorów i jej zadań, nastąpiło z przekroczeniem delegacji ustawowej.

 

WSA stwierdził nieważność spornego statutu

Za sprzeczny z prawem został też uznany przepis, który powtarzał i modyfikował art. 5c ust. 3 usg. WSA wskazał bowiem, że regulowanie w przepisach prawa miejscowego materii normowanej w akcie wyższego rzędu jest nieuprawnione i stanowi istotne naruszenie prawa. Zakwestionowany został także przepis statutu, który przewidywał uprawnienie burmistrza oraz rady miasta do zgłaszania własnych przedstawicieli do rady seniorów. Regulacja ta była sprzeczna z art. 5c ust. 4 usg, który ustanawia zamknięty katalog osób uprawnionych do zasiadania w radzie seniorów.

Sąd uznał też, że niezdefiniowanie w spornym akcie pojęcia „senior” stanowiło naruszenie prawa. Powołał się przy tym na wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 27 października 2017 r., sygn. akt II OSK 349/16. Wskazano w nim, że określenie wieku uprawniającego do uczestnictwa w radzie seniorów jest niezwykle istotne, ponieważ jej członkiem mają być przedstawiciele osób starszych. To zaś wymaga od rady gminy nadania pojęciu „seniora” konkretnego znaczenia. Brak takiej regulacji uniemożliwia funkcjonowanie rady seniorów i narusza uprawnienie do jej powołania, nadania statutu oraz określenia trybu wyboru członków i zasad działania. Mając powyższe na uwadze, WSA stwierdził nieważność statutu. Rada miasta postanowiła jednak złożyć skargę kasacyjną.

Powtórzenie przepisu ustawy nie przesądza o nieważności

Sprawą zajął się NSA, który wskazał, że powtórzenie w statucie treści art. 5c ust. 3 usg, nie stanowiło naruszenia prawa przemawiającego za stwierdzeniem nieważności. Uchwała organu gminy nie powinna powielać ani modyfikować przepisów ustawowych. Niemniej, jeśli do tego dojdzie, to nie można zakwalifikować tego naruszenia za istotne. Natomiast zgodnie z art. 91 ust. 4 usg, w przypadku nieistotnego naruszenia prawa organ nadzoru nie stwierdza nieważności uchwały, ograniczając się do wskazania, że wydano ją z naruszeniem prawa.

Czytaj także: Pomoc dla seniorów wyzwaniem dla gmin i ośrodków pomocy społecznej >>>

Członkostwo w radzie seniorów bez cenzusu wieku

Trafny okazał się też zarzut dotyczący obowiązku określenia w statucie pojęcia „senior”. Art. 5c ust. 5 usg określa elementy, jakie powinny zostać zawarte w tym akcie. Przepis ten nie nakazuje wprowadzenia definicji. Sąd nie podzielił więc stanowiska wyrażonego przez NSA we wskazanym wyżej wyroku. Na konieczność wprowadzenia definicji nie wskazuje też art. 5c ust. 4 usg. Przepis ten stanowi, że gminna rada seniorów składa się z przedstawicieli osób starszych oraz przedstawicieli podmiotów działających na ich rzecz, w szczególności przedstawicieli organizacji pozarządowych oraz podmiotów prowadzących uniwersytety trzeciego wieku. Trzeba zauważyć, że w ten sposób został określony krąg osób, które mogą pełnić funkcję członka tego gremium. Przepis ten nie stanowi jednak, że rada seniorów składa się z osób starszych, tylko z ich przedstawicieli. Tym samym regulacja ta pozwala na uczestnictwo w radzie niezależnie od wieku. NSA podkreślił, że określenie trybu wyboru członków należy do uchwałodawcy i powinien on zapewnić osobom starszym realną możliwości wyboru przedstawicieli.

 

Gminne rady seniorów - wykładnia przepisów i efekty ich stosowania. Wzory i schematy działań

Monika Augustyniak, Agata Barczewska-Dziobek

Sprawdź  

Sąd zgodził się z częścią argumentów, ale musiał uchylić wyrok

Sąd podzielił stanowisko WSA, że burmistrz i rada miasta nie mogą zgłaszać swoich przedstawicieli do rady seniorów, ponieważ nie wynika to wprost z przepisów. Na aprobatę zasługiwało też stwierdzenie, że rada miasta przekroczyła upoważnienie ustawowe ustalając cel, obszar działania i zadania rady seniorów. Art. 5c ust. 5 usg stanowi, że statut powinien określać tryb wyboru jej członków i zasady działania. Niemniej nie oznacza to, że organ może wskazać cele działania oraz sposoby ich realizacji. Ponadto art. 5c ust. 3 usg precyzyjnie określa, że rada seniorów ma charakter konsultacyjny, doradczy i inicjatywny. Tym samym wskazanie jej celów przez radę miasta stanowi wykroczenie poza zakres ustawowego upoważnienia. Mając jednak na uwadze wskazane przez NSA uchybienia, zaskarżony wyrok został uchylony. Oznacza to, że sprawa wrócić do ponownego rozpoznania przez sąd pierwszej instancji.

Wyrok NSA z 29 września 2021 r., sygn. akt III OSK 413/21

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.