Jesienią ubiegłego roku Sąd Najwyższy przywrócił do pracy dwie pracownice GOPS w Wierzbicy, które zostały zwolnione z pracy za udział w akcji strajkowej na przełomie 2015 i 16 roku. Polska Federacja Związkowa Pracowników Socjalnych i Pomocy Społecznej długo zabiegała o przywrócenie praw i wolności związkowych. Niedawno ukazało się uzasadnienie wyroku, w którym SN stwierdza m.in., że wszyscy pracownicy ośrodków pomocy społecznej mają prawo do uczestniczenia w akcji strajkowej, OPS nie jest organem władzy lub administracji samorządowej, a kierownik ośrodka nie jest pracodawcą.
Pracownicy OPS mogą strajkować
Według Sądu Najwyższego (III PK 153/18) gminny ośrodek pomocy społecznej nie jest organem administracji samorządowej. A tak uznał, zdaniem SN błędnie, sąd okręgowy. Ustawa o rozwiązywaniu sporów zbiorowych stanowi, że prawo do strajku nie przysługuje pracownikom zatrudnionym w organach władzy państwowej, administracji rządowej i samorządowej, sądach oraz prokuraturze.
Sprawdź w LEX: Czy kierownik OPS może prowadzić akta osobowe pracowników? >
Sąd Najwyższy wykazał też, że wszyscy pracownicy zatrudnieni w OPS nie mają ograniczonego prawa do strajku. Według sędziów ograniczenie prawa do strajku należy interpretować ściśle, ponieważ to konstytucyjnie gwarantowana wolność.
W uzasadnieniu SN pisze, że prawo do strajku nie przysługuje m.in. pracownikom zatrudnionym w organach administracji samorządowej, a nie ogólnie wszystkim pracownikom samorządowym zdefiniowanym w ustawie o pracownikach samorządowych. Gminne ośrodki pomocy społecznej mają na podstawie ustawy o pomocy społecznej status gminnych jednostek organizacyjnych, nie są organami gminy.
Czytaj też: Są propozycje procedur bezpieczeństwa dla ośrodków pomocy społecznej
GOPS nie jest organem wykonawczym gminy
Zdaniem SN, gminny ośrodek pomocy społecznej nie jest też organem wykonawczym gminy, bo nie wynika to z ustawy o samorządzie gminnym. Samo to, że jest to gminna jednostka organizacyjna nie może przesądzać, że pracownicy ośrodka pozbawieni są prawa do strajku na podstawie ustawy o rozwiązywaniu sporów zbiorowych.
Czytaj w LEX: Status prawny pracowników CUS >
Kierownik OPS nie jest pracodawcą
Według SN „zdolność do dokonywania czynności prawnych za pracodawcę nie może być utożsamiana ze statusem pracodawcy”. Jak podkreśla w uzasadnieniu, sądy obu instancji błędnie uznały na podstawie statutu pozwanego OPS, że pracodawcą zatrudnionych w nim pracowników jest kierownik.
Z ustawy o pomocy społecznej wynika, że to ośrodek pomocy społecznej jest pracodawcą zatrudnionych w nim pracowników. Nie jest nim kierownik, który jedynie sprawuje kierownictwo nad działalnością ośrodka i pracowników w nim zatrudnionych i dokonuje w stosunku do nich czynności z zakresu prawa pracy. Nie można tych kompetencji kierownika utożsamiać z byciem pracodawcą – podkreśla SN.
Sprawdź w LEX: Czy kierownik OPS może podpisywać dokumenty będąc na urlopie? >
Społeczny inspektor pracy
Wyrok Sądu Najwyższego odnosi się także do kwestii powołania społecznego inspektora pracy w zakładzie pracy. Z wcześniejszych orzeczeń sądowych wynika, że pracodawca nie ma narzędzi weryfikacji i kontroli prawidłowości powołania inspektora. Sędziowie Sądu Najwyższego orzekli, że ustawa o społecznej inspekcji pracy nie wprowadza wymogu, aby w wyborach społecznego inspektora pracy wzięli udział wszyscy pracownicy zatrudnieni w danym zakładzie pracy. Wybory takie przeprowadzają zakładowe organizacje związkowe na podstawie uchwalonych przez siebie regulaminów wyborów.
Według Pawła Maczyńskiego, przewodniczącego federacji, wyrok rozstrzyga kwestie dopuszczalności strajku wszystkich pracowników ośrodków pomocy społecznej. - Budziło to wątpliwości części osób zatrudnionych, a dzięki naszej wieloletniej sądowej batalii oraz determinacji strajkujących w Wierzbicy uzyskaliśmy ostateczne i definitywne potwierdzenie prawa do strajku pracowników ośrodków pomocy społecznej, ale także wszystkich innych jednostek organizacyjnych pomocy społecznej jak domy pomocy społecznej, centra usług społecznych, regionalne ośrodki polityki społecznej, czy powiatowe centra pomocy rodzinie - podkreśla.
Czytaj w LEX: Rodzaje dowodów w sprawach o świadczenia z pomocy społecznej >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
