Tomasz C. zwrócił się do Urzędu Stanu Cywilnego o wydanie skróconego odpisu aktu urodzenia Henryka B. Wyjaśnił, że zamierza złożyć do sądu wniosek o stwierdzenie nabycia spadku na podstawie testamentu, a przedmiotowy dokument ma potwierdzić krąg spadkobierców ustawowych. Kierownik USC odmówił, powołując się na brak interesu prawnego wnioskodawcy. Zdaniem wojewody, jako organu odwoławczego, z żądaniem wydania takiego dokumentu wnioskodawca może zwrócić się dopiero wtedy, gdy wezwie go o to sąd spadkowy. Tomasz C. zaskarżył tę decyzję do sądu administracyjnego.
Prawo do prywatności
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach oddalił skargę. Sąd przywołał art. 45 u.a.s.c., zgodnie z którym odpis aktu stanu cywilnego wydaje się osobie, której akt dotyczy, jej krewnym, osobie, która wykaże w tym interes prawny, sądowi, prokuratorowi oraz organom administracji publicznej jeżeli jest to konieczne do realizacji ich ustawowych zadań. Innymi słowy dostęp do danych rejestru stanu cywilnego posiadają osoby legitymujące się odpowiednim stopniem pokrewieństwa w stosunku do osoby, której danych dotyczy żądanie, a także organy w nim wymienione, jak również osoby, które wykażą swój interes prawny.
Pojęcie interesu prawnego nie jest w ustawie zdefiniowane. Z orzecznictwa wynika, że interes prawny musi być interesem własnym, osobistym, indywidualnym danego podmiotu i mieć charakter realny, to jest istnieć aktualnie, a nie hipotetycznie oraz pozostawać w bezpośrednim związku z przedmiotem sprawy administracyjnej. O tym, czy w konkretnej sprawie dany podmiot ma interes prawny, decydują przepisy prawa materialnego nie tylko z zakresu prawa administracyjnego, ale również z zakresu np. stosunków cywilnych. Stwierdzenie istnienia interesu prawnego wymaga więc ustalenia związku o charakterze materialoprawnym między powszechnie obowiązującą normą prawna, a sytuacją prawną konkretnego podmiotu.
Co ważne, w tego rodzaju sprawach decyzje organów powinny zapadać z uwzględnieniem indywidualnych okoliczności danej sprawy. W każdym przypadku trzeba mieć na względzie ochronę danych osobowych i ograniczenie dostępu do nich ze względu na prawo do prywatności.
Dysponowanie testamentem nie wystarczy
W tej sprawie skarżący powołał się interes prawny związany z zamiarem uzyskania potwierdzenia nabycia spadku w drodze dziedziczenia testamentowego. Jednak, zdaniem sądu, taki ewentualny, hipotetyczny zamiar złożenia wniosku do sądu nie wystarczy, aby uznać, że wnioskodawca ma obiektywnie istniejący i konkretny interes prawny w uzyskaniu dokumentu, ujawniającego chronione dane innej osoby. Okoliczność dysponowania testamentem wskazującym wnioskodawcę, jako jedynego spadkobiercę, która potencjalnie może zostać zrealizowana w postępowaniu o stwierdzenie nabycia spadku, nie stanowi podstawy do wyprowadzenia na gruncie materialnoprawnym przesłanek do wydania skarżącemu wnioskowanego odpisu aktu urodzenia.
Co ważne, uruchomienie procesu dla uzyskania potwierdzenia nabycia spadku w formie postanowienia wydanego przez sąd powszechny nie jest warunkowane przedłożeniem aktów stanu cywilnego następców prawnych spadkodawcy. To na sądzie spoczywa obowiązek ustalenia, kto jest spadkobiercą (art. 670 par. 1 k.p.c.). Natomiast w przypadku aktu poświadczenia dziedziczenia sporządzanego przez notariusza, sam notariusz może wystąpić do urzędu o wydanie odpisów zupełnych lub skróconych aktów zgonu, małżeństwa, urodzenia, potrzebnych do sporządzenia protokołu dziedziczenia (art. 95b w zw. z art. 95c par. 4 pkt 1 i 2 ustawy Prawo o notariacie).
Wyrok WSA w Gliwicach z 23 marca 2023 r. II SA/Gl 7/23
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.