Senat 17 listopada zaproponował trzy poprawki do nowelizacji, z czego dwie miały charakter redakcyjno-legislacyjny, a trzecia dotyczyła zmiany daty wejścia nowel w życie 1 stycznia 2023 r. zamiast 14 dni od ogłoszenia. Sejm 1 grudnia br. poparł nowelizację ustawy o prawach konsumenta z poprawkami senackimi.
Uchwalona przez Sejm 27 października br. ustawa ma na celu dostosowanie polskiego prawa do dyrektywy PE i Rady 2019/2161 oraz wprowadzenia dodatkowych rozwiązań dotyczących umów zawieranych poza lokalem, w szczególności podczas pokazów handlowych w celu m. in. wyeliminowania nieprawidłowości podczas wyprzedaży i wprowadzenia zakazu zawierania umów dotyczących usług finansowych na tzw. pokazach lub podczas wycieczek.
Czytaj w LEX: Lepsza ochrona konsumenta w sklepie, sieci i w domu >>>
Rząd przyjął projekt 21 czerwca br. Jak poinformowano po posiedzeniu Rady Ministrów, chodzi o bardziej skuteczne egzekwowanie oraz unowocześnienie przepisów dotyczących ochrony konsumentów. Wyeliminowane zostaną np. nieprawidłowości podczas wyprzedaży. Nie będzie również można zawierać umów dotyczących usług finansowych na tzw. pokazach lub podczas wycieczek.
W Sejmie za nowelą bez poprawek głosowało 452 posłów, nikt nie był przeciw, jedna osoba wstrzymała się od głosu.
Czytaj: UOKiK proponuje przepisy ograniczające sprzedaż na pokazach>>
Unijna dyrektywa do polskiego prawa
Ustawa ma na celu dokonanie implementacji dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/2161 z dnia 27 listopada 2019 r. zmieniającej dyrektywę Rady 93/13/EWG i dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 98/6/WE, 2005/29/WE oraz 2011/83/UE w odniesieniu do lepszego egzekwowania i unowocześnienia unijnych przepisów dotyczących ochrony konsumenta. Ustawa ma ponadto na celu wzmocnienie instrumentów ochrony konsumentów także w zakresie w tej dyrektywie nieuregulowanym. Ustawa dokonuje zmian w ustawie z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta (dalej „upk”) oraz w niektórych innych ustawach.
W przepisach upk rozszerza się definicję umowy zawieranej poza lokalem przedsiębiorstwa – przez objęcie tym pojęciem także umów zawieranych podczas pokazu zorganizowanego przez przedsiębiorcę, w którym uczestniczy zaproszona bezpośrednio lub pośrednio określona liczba konsumentów, w którego trakcie ma miejsce promocja, składanie ofert sprzedaży lub sprzedaż towarów lub usług, bez względu na to czy na pokaz taki został zorganizowany transport.
Także umowy dotyczące usług zdrowotnych i finansowych
W upk modyfikuje się zakres stosowania przepisów tej ustawy do umów dotyczących usług zdrowotnych – obecnie co do zasady wyłączonych z przepisów upk. Ustawa rozszerza także zakres zastosowania przepisów upk do umów, których przedmiotem są usługi finansowe – w szczególności wprowadzając zakaz zawierania takich umów podczas pokazu lub wycieczki (naruszenie tego zakazu skutkować będzie nieważnością umowy). Zmianie ulegnie także zakres zastosowania ustawy do umów dotyczących przewozu osób (do umów takich stosowane będą przepisy dotyczące limitowania wysokości opłat za połączenie telefoniczne z numerem wskazanym przez przedsiębiorcę jako numer kontaktowy).
Większa przejrzystość umów zawieranych on-line
W upk wprowadza się przepisy mające na celu zapewnienie konsumentom większej przejrzystości w przypadku umów zawieranych on-line, w szczególności za pośrednictwem internetowych platform handlowych. W ustawie definiuje się pojęcie „internetowa platforma handlowa” oraz pojęcie „dostawca internetowej platformy handlowej”. Ustawa nakłada na takiego dostawcę szereg obowiązków, w szczególności stanowiąc, że najpóźniej w chwili wyrażenia przez konsumenta woli związania się umową na odległość ma on obowiązek poinformować konsumenta w sposób jasny i zrozumiały oraz odpowiedni do użytego środka porozumiewania się na odległość:
- o ogólnych informacjach, udostępnionych w specjalnej, łatwo dostępnej części interfejsu internetowego, dotyczących głównych parametrów decydujących o plasowaniu ofert przedstawionych konsumentowi w wyniku wyszukiwania, oraz o znaczeniu tych parametrów w porównaniu z innymi parametrami;
- o tym, czy osoba trzecia oferująca towary, usługi lub treści cyfrowe na internetowej platformie handlowej jest przedsiębiorcą.
Dodatkowo obowiązkiem dostawcy internetowej platformy handlowej będzie poinformowanie konsumenta o niestosowaniu przepisów dotyczących ochrony konsumentów do umowy zawieranej na internetowej platformie handlowej, jeżeli stroną tej umowy, oferującą towary, usługi lub treści cyfrowe, nie jest przedsiębiorca. Obowiązkiem dostawcy internetowej platformy handlowej będzie także poinformowanie konsumenta o podziale obowiązków związanych z umową, która jest zawierana przez konsumenta na internetowej platformie handlowej, między osobę trzecią oferującą towary, usługi lub treści cyfrowe, a dostawcę internetowej platformy handlowej.
Lepsza ochrona danych klienta
Ustawa dodaje w upk regulacje określające obowiązki przedsiębiorcy w odniesieniu do treści innych niż dane osobowe wytworzonych lub dostarczonych przez konsumenta w trakcie korzystania z treści cyfrowych lub usługi cyfrowej dostarczonych przez przedsiębiorcę – przedsiębiorca po odstąpieniu od umowy obowiązany będzie powstrzymać się od ich wykorzystania, za wyjątkiem wskazanych w ustawie treści, które będzie mógł nadal wykorzystywać.
Ustawa dokonuje szeregu zmian w przepisach upk dotyczących obowiązków informacyjnych przedsiębiorców, a w szczególności:
- wprowadza wymóg informowania przez przedsiębiorcę o „funkcjonalności”, „kompatybilności” i „interoperacyjności” również w odniesieniu do „towarów z elementami cyfrowymi” oraz „usług cyfrowych” (obecnie obowiązki te dotyczą jedynie dostarczania treści cyfrowych);
- usuwa wymóg informowania o numerze faksu przedsiębiorcy;
- wprowadza obowiązek poinformowania o udostępnianiu środka komunikacji online z przedsiębiorcą.
Miesiąc na odstąpienie od umowy z pokazu handlowego
Ustawa przewiduje, że konsument, który zawarł umowę poza lokalem przedsiębiorstwa podczas nieumówionej wizyty przedsiębiorcy w miejscu zamieszkania lub zwykłego pobytu konsumenta albo wycieczki zorganizowanej przez przedsiębiorcę, której celem lub skutkiem jest promocja oraz zawieranie umów z konsumentami, może w terminie 30 dni odstąpić od niej bez podawania przyczyny i bez ponoszenia kosztów (powyższe uzupełniać będzie obecne regulacje upk o 14 dniowym terminie odstąpienia od umowy, liczonym od dnia jej zawarcia). Obydwa w/w terminy będą przy tym wydłużana do maksymalnie 12 miesięcy – w przypadku gdy przedsiębiorca nie poinformuje konsumenta o przysługującym mu prawie odstąpienia od umowy. Zawarcie umowy w związku z nieumówioną wizytą przedsiębiorcy w miejscu zamieszkania lub zwykłego pobytu konsumenta albo podczas wycieczki w większym niż obecnie zakresie wyłączało będzie możliwość zastosowania do takich umów ustawowych wyjątków od przysługującego konsumentowi prawa do odstąpienia od umowy.
Ustawa wprowadza nowy obowiązek przedsiębiorcy w związku z wcześniejszym (przed upływem terminu na odstąpienie od umowy) rozpoczęciem, na żądanie konsumenta, wykonywania usługi albo dostarczania wody, gazu, energii elektrycznej lub energii cieplnej, w przypadku gdy nie są one dostarczane w ograniczonej objętości lub w ustalonej ilości. Oprócz dotychczasowego obowiązku uzyskania od konsumenta takiego wyraźnego żądania, przedsiębiorca będzie obowiązany zażądać od konsumenta oświadczenia o przyjęciu do wiadomości informacji o utracie prawa do odstąpienia od umowy z chwilą jej pełnego wykonania przez przedsiębiorcę.
Bez płatności przed terminem na odstąpienie
Ustawa wprowadza zakaz przyjmowania płatności przed upływem terminu do odstąpienia od umowy w odniesieniu do umowy zawartej poza lokalem przedsiębiorstwa podczas nieumówionej wizyty przedsiębiorcy w miejscu zamieszkania lub zwykłego pobytu konsumenta albo wycieczki, chyba że pokaz został zorganizowany w miejscu zamieszkania lub zwykłego pobytu konsumenta na jego wyraźne zaproszenie. Naruszenie tego zakazu wiązać się będzie z odpowiedzialnością za wykroczenie (w tym celu ustawa dokonuje nowelizacji Kodeksu wykroczeń).
Ustawa nowelizuje także ustawę z dnia 16 lipca 2004 r. – Prawo telekomunikacyjne, wskazując, że przesyłanie niezamówionej informacji handlowej przy użyciu telekomunikacyjnych urządzeń końcowych lub automatycznych systemów wywołujących, bez uprzedniej zgody użytkownika końcowego, stanowić będzie czyn nieuczciwej konkurencji.
Ustawa nowelizuje także ustawę z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów, precyzując przepisy dotyczące wymiaru sankcji administracyjnych nakładanych na jej podstawie.
Przeciwdziałanie nieuczciwym praktykom rynkowym
Ustawa nowelizuje także ustawę z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym. Do obowiązujących regulacji wprowadzono w szczególności następujące zmiany:
- dodano nowy rodzaj działania wprowadzającego w błąd – będzie nim każdy rodzaj wprowadzenia towaru na rynek w co najmniej jednym państwie członkowskim jako identycznego z towarem wprowadzonym na rynki w innych państwach członkowskich, w sytuacji gdy towar ten w sposób istotny będzie różnić się składem lub właściwościami, chyba że przemawiają za tym uzasadnione i obiektywne czynniki;
- wskazano, że za istotne informacje, których nieprzekazanie jest zaniechaniem wprowadzającym w błąd, uznaje się m.in. informacje o uzgodnieniach dotyczących sposobu płatności, dostawy lub wykonania produktu oraz o posiadaniu statusu przedsiębiorcy przez osobę trzecią oferującą produkty na internetowej platformie handlowej;
- uzupełniono listę nieuczciwych praktyk rynkowych m.in. o zachowania w postaci podawania wyników wyszukiwania bez wyraźnego ujawnienia płatnej reklamy lub płatności dokonanej specjalnie w celu uzyskania wyższego plasowania produktów, oraz o zachowania polegające na odsprzedaży konsumentom biletów na wszelkiego rodzaju imprezy kulturalne lub sportowe, jeżeli przedsiębiorca nabył je z wykorzystaniem oprogramowania pozwalającego mu przekraczać limity wprowadzone w odniesieniu do nabywanej liczby biletów;
- uzupełniono katalog środków prawnych przysługujących konsumentowi o możliwość żądania obniżenia ceny produktu.
Ustawa wprowadza zmiany także w ustawie z dnia 9 maja 2014 r. o informowaniu o cenach towarów i usług – w której doprecyzowano sposób uwidaczniania cen w przypadku zastosowania obniżek cen. Doprecyzowano i uzupełniono także przesłanki, które należy uwzględnić przy nakładaniu kary na przedsiębiorcę naruszającego przepisy dotyczące uwidaczniania cen.
W ustawie wprowadzono przepisy przejściowe, co do zasady zakładające dalsze stosowanie w kwestiach intertemporalnych przepisów dotychczasowych.
Ustawa wejdzie w życie z dniem 1 stycznia 2023 r.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.